www.vivo-book.com
32
hərəkətiylə ağacdan iri bir qamqalaq qoparırdılar. Oğullar
atalarının səslənməyini eĢitmədilər. Qoca Sorel saraya girdi,
amma Jülyeni orada görmədi – o öz yerində, rəndənin
yanında yox idi. Oğlanı bir azdan həmin yerdən beĢ-altı fut
yuxarıda gördü. Jülyen sallamaların üstündə oturub, rəndəyə
nəzarət eləmək əvəzinə kitab oxuyurdu. Qoca Sorelin
bundan daha çox nifrət eləyəcəyi səhnə ola bilməzdi – o
bəlkə də Jülyenə böyük oğullarının yekəpər vücudlarından
çox fərqlənən, fiziki iĢə az yarayan cılızlığını bağıĢlaya
bilərdi, amma kiçik oğlunun mütaliəyə bu həvəsi onda ikrah
doğururdu: qoca Sorelin özü oxumağı bacarmırdı.
O iki-üç dəfə Jülyenə səslənsə də, heç nə alınmadı.
Gəncin bütün diqqəti kitabdaydı. Atasının gur səsini
eĢitməsinə mane olan da rəndə səsindən çox, fikrinin kitabda
olmasıydı. ĠĢi belə görən qoca, yaĢına uyğun olmayan bir
cəldliklə rəndənin altındakı kötüyün üstünə sıçrayaraq
sallamanı saxlayan dirəyə çarpaz vurulmuĢ ağacın üstünə
qalxdı. Kəskin zərbədən Jülyen kitabı əlindən saldı – kitab
çaya düĢdü. Ġkinci güclü zərbə Jülyenin baĢını tutdu – o
tarazlığını itirdi və az qalmıĢdı ki, on iki-on beĢ fut
www.vivo-book.com
33
hündürlükdən onu tikələrə ayıracaq rıçaqın altına düĢsün.
Amma atasının güclü əli onu havada tutdu.
– Ay fərsiz, deməli, sən burada rəndəyə baxmaq
əvəzinə bu axmaq-axmaq kitabları oxuyarsan, eləmi? Bu
kitabları axĢam, kürenin yanına göy üzünü turĢuya qoymağa
gedəndə oxuyarsan – orada lap canın çıxana qədər oxu!
Zərbədən qulaqları tutulan, baĢdan-ayağa qan içində
olan Jülyen rəndənin yanına qayıtdı. Gözündə yaĢ
gilələnmiĢdi – onu ağladan ağrı deyil, çox sevdiyi kitabın bir
az əvvəl əlindən suya düĢməsiydi.
– DüĢ aĢağı, heyvan, sənlə danıĢmalıyam.
Rəndənin səsi yenə Jülyenin atasının əmrini
eĢitməyinə mane oldu. AĢağıda dayanıb, bir daha yuxarı
dırmaĢmağa həvəsi qalmayan atasa qoz çırpmaq üçün
istifadə elədikləri uzun Ģüvü qapıb, ucunu oğlunun çiyninə
toxundurdu.
Jülyen yerə düĢər-düĢməz qoca Sorel onun kürəyini
Ģapalaqlayıb, kobud hərəkətlə itələyərək evə tərəf apardı.
“Allah bilir, mənə neyləyəcək?” gənc öz-özünə
düĢündü. Sonra kədərlə, oğrun-oğrun kitabı çayda
www.vivo-book.com
34
düĢürdüyü yerə baxdı. Bu, onun ən çox sevdiyi kitab idi:
“Müqəddəs Yelena memorial”.
Onun yanaqları parıldayırdı – oğlan gözlərini
qaldırmadan addımlayırdı. Bu – on səkkiz-on doqquz yaĢlı,
ortaboylu, kövrək görünüĢlü iti və donqar burunlu gənc idi:
üzünün cizgiləri düzgün olmasa da, incəydi. Sakit
vaxtlarında ağıllı, qaynar olan iri, qara gözlərində indi dərin
nifrət vardı. Tünd-Ģabalıdı saçları elə aĢağıdan bitmiĢdi ki,
az qala alnını örtmüĢdü. Ġndi çox qəzəbli olduğu üçün onun
üzü olduqca qəddar görünürdü.
Saysız-hesabsız müxtəlif insan sifətləri arasında bu
qədər qəribə, özünəməxsus sifət çətin tapılardı. Gəncin
Ģümal və çevik gərdəni gücdən daha çox cəldlikdən xəbər
verirdi. Hələ uĢaq yaĢlarından oğlanın fikirli üzü və
avazımıĢ rənginə baxan atasının ondan ağlı bir Ģey kəsmirdi
və düĢünürdü ki, bu oğlan sağ qalsa belə ailəyə qayğıdan
baĢqa heç nə gətirməyəcək. Evdə hamının ondan zəhləsi
gedirdi, oğlan özü də atasına və qardaĢlarına nifrət eləyirdi.
Bazar günləri Ģəhər meydanında keçirilən oyunlarda o
həmiĢə uduzanların arasında olurdu.
www.vivo-book.com
35
Amma bu son ildə Jülyenin göyçək sifəti gənc
qızlardan birinin mərhəmət dolu diqqətini cəlb eləməyə
baĢlamıĢdı. Hamı ona həqarətlə, aciz məxluq kimi baxdığına
görə Jülyen bütün qəlbiylə bir dəfə ağaclar məsələsində
merə etirazını bildirmək üçün özündə cəsarət tapan qoca
alay həkiminə bağlanmıĢdı.
Ġstefada olan bu loğman hərdən Jülyenin günlük
muzdunu qoca Sorelə ödəyib, bütün günü ona latın dili və
tarixi, daha doğrusu, tarixdən özünün bildiklərini – onun
tarixdən bildiklərisə 1796-cı ilin yürüĢləriydi – öyrədirdi.
Oöləndə öz ġərəf Legionu xaçını, qəpik-quruĢdan ibarət
olan təqaüdünü və otuz-qırx kitabını oğlana vəsiyyət
eləmiĢdi – kitabların ən qiymətlisi bayaq Jülyenin əlindən
merin əlaqələri sayəsində məcrasını dəyiĢən çaya düĢmüĢdü.
Evin kandarından içəri ayaq basar-basmaz Jülyen
kürəyində atasının qüvvətli əlini hiss elədi. O, üstünə bu
dəqiqə zərbələrin yağacağını gözləyirdi.
– Mənə cavab ver, özün də yalan deməyi ağlına da
gətirmə! – qulaqlarının dibində qəfil kobud kəndli səsinin
partlamağıyla qüvvətli əlin onu yerə yıxmağı bir oldu – elə
www.vivo-book.com
36
bil balaca uĢaq əliylə oyuncaq əsgəri böyrü üstə çevirdi.
Jülyenin iri, qara gözləri qoca dülgərin sanki gəncin düz
qəlbinə nüfuz eləmək istəyirmiĢ kimi baxan iti, boz
gözlərinə sataĢdı.
V
ALVER
Cunctando restituit rem.
Ennius
10
– Mənə cavab ver görüm, zəhləmgetmiĢ kitab
soxulcanı! Özün də mənə yalan deməyi ağlına da gətirmə!
Düzdü, sən yalansız yaĢaya bilmirsən, amma daha mənə də
yox. Cavab ver görüm, sən xanım Renalı hardan
tanıyarsan?! De görüm, sən onunla iĢi nə vaxt biĢirmisən?!
10
Astagəllik vəziyyəti xilas etdi(lat.) Ennius
Dostları ilə paylaş: |