Stendal Qırmızı və qara
Yüklə 4,36 Mb. Pdf görüntüsü
|
www.vivo-book.com
383 gənclər yorulub əldən düĢənə qədər əlləĢsələr də, nəticə elə də ürəkaçan olmurdu. Bir-iki nəfər doğrudan da vergili adam vardı ki, bunlardan biri də hansısa ġazel idi. Amma həmin gənclər Jülyendən uzaq gəzdiyi kimi, o da bu gənclərdən aralı gəzirdi. Üç yüz iyirmi bir nəfər seminariyaçının qalanları adi fərasətsizlərdən ibarət idi. Onlar səhərdənaxĢama qədər dillərini döyənək etmiĢ latın sözlərinin mahiyyətini izah edə bilməyəcək qədər fərsiz idilər. Bu kəndli uĢaqların hamısına elə gəlirdi ki, torpaqda əlləĢməkdənsə, latınca bir-iki kəlmə qırıldadıb, çörək qazanmaq daha asandı. Bu müĢahidələrdən çıxardığı nəticələrə əsaslanan Jülyen elə ilk günlərdən qərara gəldi ki, burada uğur qazanmaq ona olduqca asan baĢa gələcək. – Axı hər məsələdə baĢ iĢlətməli olacaq adamlar həmiĢə lazımdı, çünki bu iĢləri kimsə görməlidir – o düĢünürdü. Napoleonun yanında mən gizir olardım, bu rahiblərin yanında da baĢ vikariy ola bilərəm. Bu bədbəxt oğlanların hamısı bura düĢənə qədər kirli-paslı iĢlərdə iĢləyib, bir tikə qara çörək, bir qurtum suyla dolanıblar. Öz komalarında www.vivo-book.com
384 bunların dilinə ildə beĢ-altı dəfə ət dəyib, ya yox. Roma döyüĢçüləri müharibəni istirahət bildikləri kimi, seminariya da bu qara kəndçilər üçün əsl cənnətdi. Onların əsəbi baxıĢlarında Jülyen yeməkdən sonrakı fiziki məmnunluqdan baĢqa heç nə oxuya bilmirdi. Bax, o belə adamların arasında fərqlənməliydi. Amma Jülyen bir Ģeyi bilmirdi – heç kim də onu bundan xəbərdar etməyə hazırlaĢmırdı – burada müxtəlif fənlərdə, məsələn, doqmatikada, kilsə tarixində, bir sözlə seminariyada nə tədris edirlərsə, o Ģeylərdə fərqlənmək sadəcə günaha yazılan təkəbbür hesab olunurdu. Volterin zamanlarından, mahiyyətcə inamsızlıqdan və Ģəxsi mülahizədən ibarət olub, xalqlara inanmamağı öyrədən ikipalatalı sistem tətbiq olunandan bəri fransız kilsəsi anlamıĢdı ki, onun əsas düĢmənləri – kitablardı. BarıĢan müdriklik – onun üçün ən ali mərtəbə bu idi. Elmlərdə, hətta müqəddəs elmlərdə qazanılan uğurlar ona Ģübhəli gəlir ki, bu da əbəs yerə deyil. Axı Siyes və Qrequar bunu eləyibsə, ziyalı insana fikrini dəyiĢib, düĢmən tərəfə keçməyə nə mane ola bilər? Kilsə qorxudan çırpınaraq, www.vivo-book.com
385 yeganə xilas lövbəri kimi papadan yapıĢır. Ancaq papa Ģəxsi mülahizələrin ötəsinə keçə, özünün təmtəraqlı saray mərasimlərinin havasıyla kübar insanların közərən zəngin ağlına təsir edə bilərdi. Seminariyada söz düĢəndə bütün yollarla rədd edilən bu gerçəkləri yarıfəhmlə anlayan Jülyen bərk məyus olurdu. O çox çalıĢırdı və tezliklə kilsə xadimi üçün lazım olan, öz gözünə olduqca saxta görünən və onda heç bir maraq doğurmayan bilgilərə sahib oldu. O baĢa düĢürdü ki, bundan baĢqa görə biləcəyi bir iĢ yoxdur. “Yəni doğrudanmı hamı məni yaddan çıxartdı?” – o düĢünürdü. O bilmirdi ki, cənab Pirar ən yüksək ədəb- ərkanla yazılsa da, sətiraltısı qarĢısı alınmayan ehtirasla, dəhĢətli sevgi əzablarıyla dolu bir yığın məktub yandırıb. “Nə yaxĢı, – abbat Pirar düĢünürdü, – hər halda bu gənc imanlı bir qadını sevirmiĢ”. Bir dəfə abbat Pirar göz yaĢları hərfləri yaydığından ancaq yarısı oxuna bilən bir məktub açdı. Bu – Jülyenə vida məktubuydu. Məktubda yazılmıĢdı:
www.vivo-book.com
386 “Axır ki, tanrı lütf elədi və məni günahlarımın səbəbkarı olan insana deyil – çünki o insan həmiĢə mənim üçün dünyadakı ən dəyərli adam olaraq qalacaq – günahımın özünə nifrət etməyə istiqamətləndirdi. Və görürsünüz ki, bu hiss mənə nə qədər göz yaĢları axıtdırdı. Özümün aid olduğum, sizinsə sevdiklərinizin xilas etmək qayğısı qələbə çaldı. Ədalətli, amma zəhmli tanrımız daha analarının günahına görə onları cəzalandırmalı olmayacaq. Əlvida Jülyen, insanlara qarĢı ədalətli olun”. Məktubun sonundakı bu axırıncı vida sözlərini demək olar ki, oxumaq mümkün deyildi. Məktubun sonunda ünvan yazılsa da, yazan oğlanın cavab yazmayacağına, yazarsa da, imanlı, əxlaqlı bir qadının qızarmadan oxuyacağı bir məktub yazacağına ümid vardı. Jülyenin hansısa yemək dəllalının hərəsini 83 santim qarĢılığında seminariyaya çatdırdığı kasıbyana yeməyə qarıĢan kədəri axır ki, onun sağlamlığına təsir elədi. Elə bu vaxt, günlərin birində dostu Fuke onun hücrəsində peyda oldu.
www.vivo-book.com
387 – Axır ki, gəlib çıxdım. BeĢinci dəfədi ki, səninlə görüĢmək üçün Bezansona gəlirəm. Hər dəfə də qarĢımda eyni buz kimi sifəti görürəm. Artıq burada, seminariyanın yanında qarovulçu qoymuĢdum. Lənət Ģeytana, sən niyə heç vaxt çölə çıxmırsan? – Özümü sınaqdan keçirirəm. – Sən çox dəyiĢmisən! Gör nə vaxtdı səni görmürəm! Ġki cingiltili pul axır ki, məni özümə gətirdi. Necə də axmağam ki, bu pulu baĢdan onun cibinə qoymamıĢam. Adama elə gəlirdi ki, iki dostun söhbətinin axırı olmayacaq. Fuke ona: – Yeri gəlmiĢkən, sənin tərbiyə elədiyin uĢaqların anası yaman dinə-imana gəlib, – deyəndə Jülyenin rəngi ağardı. Və o əzablı ürəyi daha da pis ağrıdan, bu dəqiqə bir qəlbdəki ən qiymətli Ģeyləri alt-üst etdiyindən xəbərsiz qayğısız səslə danıĢmağa baĢladı: – Hə, dost, o yaman imanlı olub. Deyirlər, gündə tanrıya dua eləməyə gedir. Amma cənab ġelanı o qədər güdən abbat Malonun acığına, qadın ona pənah aparmadı. O,
Yüklə 4,36 Mb. Dostları ilə paylaş:
|