Sufizm etikasi kk



Yüklə 390,49 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə4/16
tarix07.12.2017
ölçüsü390,49 Kb.
#14332
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   16

bu`gingi  ku`nge  shekem  hu`rmet  penen  tilge  alinbaqta.  Solay  etip,  sufizm  islam  du`n`yasinda  bir  ilim,  tu`sinik, 

ta`liymat ha`m o`mir ta`rzi sipatinda ta`n alindi. 

 

Bekkemleu ushin soraular 



 

q. qw-qe 1ñèðäåãè ñóôèçì òàðèéõàòëàðûíû4 5çãåøèëèãè íåäå  

w. Íàõøáàíäèÿ òàðèéõàòûíû4 5çãåøèëèãè íåëåð 

e. ßññàâèÿ òàðèéõàòûíû4 èíñàí 31ëáèíè4 ðó7õûéëû2û äåãåíäå íåíè ò6ñèíåìèç 



A`debiyatlar. 

1.

 



I.A.Karimov. Ma`naviy yuksalish ywlida. T.Wzbekiston. 1998. 

2.

 



Nazarov U. Qadriyatlar falsafasi. T.Ma`naviyat. 1998 

3.

 



Maxmud Asad Jwshan. «`Tasvvuf va nafs tarbiyasi»`. T.1998  

4.

 



Muxammedxojaev A. Gnoseologiya sufizma»` Dushanbe. 1997 

5.

 



Stepanyants A.». «`Filosofskie aspekti sufizma»`. M. Nauka. 1998  

6.

 



Sufizm v kontekste musulmanskoy kul`turi. M.Nauka. 1998  

7.

 



Trimengem Dj. «`Sufiskie ordena v islame»` M.Nauka. 1999 

8.

 



Yassaviy Axmad. Hikmatlar. Toshkent. 1990 

9.

 



Islam (spravochnik) Toshkent. 1999 

10.


 

 Iskandarov B. Tasavvuf falsafasi. T. 1995 

11.

 

 Komilov N. Tasavvuf. Toshkent. 1994  




r

rr

r. Najmiddin Kubro ha`m Kubrobiya tariyxatinin` kelip shig`iwi. 



Jobasi 

1. Kubroviya tariyxatinin` o`zinen aldin`g`i sufistlik ta`liymatlardan o`zgesheligi. 

2. Kubroviya tariyxati ha`r-ta`repleme jetilisken diniy, filosofiyaliq ta`liymat sipatinda. 

 

 



  Najmiddin  Kubro  ta`liymati  ha`m  ol  jaratqan  Kubroviya  tariyxati  pu`tku`l  du`n`yag`a  ma`lim  ta`liymat 

bolip tabiladi. Ha`zirgi ku`nlerde de bul tariyxatqa a`mel qiliwshi insanlar musilman du`n`yasinda ko`plep tabiladi. 

Evropa ma`mleketlerinde de bul ta`liymatti u`yreniwshiler, agitatsiya qiliwshi ha`r-qiyli sho`lkemler, ilimiy oraylar 

ko`plep  ushirasadi.  Najmiddin  Kubro  ulli  alim,  filosof  ag`artiwshi  sipatinda  da  tariyxta  iz  qaldirg`an.  Onin`  atina 

qosip jazilatug`in «`Najmiddin»`, «`Kubro»` so`zleri de alimnin` bilimliligin esapqa alip og`an berilgen biyik ilimiy 

da`reje bolip tabiladi. Tiykarinda «`Najmiddin»`-so`zi dinnin` juldizi, «`Kubro»`-so`zi bolsa ulli alim degen ma`nini 

an`latadi. 

  N.Kubro  da`slepki  bilimdi  o`zi  tuwilip  o`sken  Xorezmde  aldi.  Biraq  ol  bul  bilimler  menen  sheklenip 

qalmadi  ha`m  ilimiy  dereklerde  aytiliwinsha  keyin  ala  Misirliq  alim  Ruzbexan  Vazon  al-Misriy  qolinda  ta`lim 

alg`an. Sol da`wirlerde Misir musilman a`lemindegi sufizm ilimi a`dewir rawajlang`an ma`mleketlerden biri edi. 

  Ruzbexannin` o`zi bolsa ko`plegen shig`is ma`mleketlerine ati tarqag`an mutasavuff danishpanlarinan biri 

bolg`anlig`i tariyxtan ma`lim.  

  N. Kubro sufizm filosofisi haqqindag`i ha`r-qiyli ko`z-qaraslardi, haqiyqatti biliw prossesine jandasiwdin` 

sol  da`wirdegi  ko`rinislerin  teren`  analizledi.  Biraqta  bul  bilimler  menen  qanaatlanbastan,  olardi  bayitiw,  sufizm 

filosofiyasina jan`aliqlar engiziwge ha`reket etti. Ol ustazi Baba Farajdin` ideyalarin, ta`liymatlarin qanshelli teren` 

u`yrenbesin,  onnan  qanaatlanbadi.  Bul  salada  N.Kubro  alding`a  su`rgen  ideya-ilahiy  ha`m  du`n`yaviy  haqiyqattin` 

birligi ha`m o`z-ara baylanisli ekenligin ta`n aliwdan ibarat edi. 

  Ta`rki du`n`ya qilip, jalg`izliqta(xilvat) otirip haqyqatti biliwge ha`reket etiw sufizm filosofiyasinin` metodi 

bolip  esaplanadi.    Basqa  hesh  na`rsege  itibar  bermey,  ilahiylikke  jaqinlasiwg`a  ha`reket  etiw  sufizmdegi 

haqiyqatliqqa erisiwdin` jalg`iz joli dep ta`n aling`an. Zikir qiliw arqali insan biyhush halatqa keledi, sol  waqitlari 

g`ana insan Allanin` jamalina jetisiwi mu`mkin. 

  N.Kubro menen ustazi arasindag`i kelispewshilikler de tiykarinan, usi ma`selelerge baylanisli kelip shiqti. 

Ol o`z ustazin qanshelli hu`rmet qilg`ani menen, ol sizip Bergen shegaranin` ishinde qaliwdi qa`lemedi. 

  Alim  N.Komilovtin`  ko`rsetiwinshe  ,  Kubrodag`i  ustazina  salistirg`andag`i  o`zgeshelik,  onin`  a`lemi 

Kabir ha`m a`lemi Sag`ir ortasindag`i qatnasiqlardi analizlegende aniq ko`rinedi.  A`lemi  Kabir-bul ilahiy du`n`ya, 

a`lemi Sag`ir-insan. Haqiyqatliqti biliwde a`lemi ka`birdin` orni, a`hmiyetti ulli dep esaplanadi. Insan ishki ruwxiy 

keshinmeler,  ta`at-ibadat  joli  menen  a`lemi  Kabirdegi  ilahiy  haqiyqatti  izleydi,  og`an  jan  ta`ni  ha`m  iymani  ienen 

jaqinlasip bara beredi. Alani biliw, onin` jalg`izlig`in ta`n aliw, ilahiy qwdirettin` mazmunin qa`lb penen an`lawg`a 

intiliw  de  a`lemi  Kabirdi  biliw  joli  bolip  tabiladi.  Bul  haqiyqatqa  tiykarinan  zikir,  intuitsiya,  ishki  ruwxiy  analiz 

tiykarinda erisiledi. Insan Alla-ta`lani ko`z benen ko`rip, qulaq penen esitpese de, og`an ishki ruwxiy umtiliw arqali 

jetisedi.  Sol  ta`repinen  alip  qarag`anda  N.Kubro  intuitiv  biliwdin`  a`lem  haqiyqatlig`in  biliwdegi  a`hmiyetin 

biykarlamaydi.Biraqta a`lemdi biliw a`lemi Sag`irdi tuwri, teren` an`law, analizlew menen baylanisli. Insan a`lemi 

Kabirdin` bir bo`legi. Demek, a`lemi Sag`ir haqqindag`i bilimlersiz a`lemi  Kabir haqqindag`i  ko`z-qaraslardi toliq 

dep bolmaydi. 

  Sufizmge  insan  problemasin  alip  kiriw  de  N.Kubronin`  ulli  xizmetlerinin`  biri  bolip  esaplanadi.  Sufizm 

shegeralang`an,  ta`rkidu`n`yashiliq  shegerasinan  shig`ip,  haqiyqiy  insan  problemasin  izzertley  baslag`annan  son` 

g`ana filosofiyag`a aylandi. 

  Kubroviya tariyxati o`zinen aldin`g`i  sufizm ta`liymatlarinan ko`birek insan problemasin ortag`a qoyiwi 

menen  ajiralip  turadi.  Onda  insan  tek  g`ana  ilahiyatqa  intiliwshi,  o`zin  pu`tkilley  umitip  jibergen  maqluq  emes, 

ba`lki ja`miyetlik imkaniyatlari bar bolg`an kwsh sipatinda da analiz etildi. 

   

Kubroviya  tariyxati  rawajlang`an  ha`r  ta`repleme  jetilisken,  filosofiyaliq  ta`liymat  sipatinda  N. 



Kubronin` Misir, Iran h.t.b ma`mleketlerde ju`rgen da`wirlerinde aq ha`r-ta`replemp qa`liplesken ha`m ko`pshilikke 

ma`lim bolg`an. 

  N.Kubro bir qatar Shig`is ma`mleketlerinde jetik dinshunas mutasavvuf sipatinda tanilg`annan keyin ustazi 

Ruzbexannin`  ko`rsetpesi  menen  o`z  ana  watani  Xorezmge  keldi  ha`m  meshit(xonahaq)  qurip  jan`a  tariyxatti 

agitatsiya qila basladi. Onin`  ati Xorezmde a`lle qashan belgili bolg`anliqtan onin` do`geregine  ko`plep sha`kirtler 

toplana  basladi.  Olar  o`z  ustazinan  ta`lim  alg`annan  keyin  Kubroviya  tariyxatin  Shig`istin`  ko`plegen 

ma`mleketlerine tarqatti.  

  A`ste-aqirin  Kubroviya  tariyxati  sufizmnin`  en`  ko`p  tarqalg`an  tariyxatlarinin`  birine  aylandi.  Bul 

ta`liymat tu`rli ma`mleketlerdegi sharayat ha`m imkaniyatlarg`a maslasip rawajlana basladi. 

 

Bekkemleu ushin soraular 



q. Êóáðàâèÿ òàðèéõàòûíû4 íåãèçëåðè íåëåðäåí èáàðàò

 

w. Êóáðàâèÿ òàðèéõàòû íåøèíøè 1ñèðäå ïàéäà áîë2àí 



e. Êóáðàâèÿ òàðèéõàòûíäà ê1ìèë èíñàí ì1ñåëåñè 

 



Yüklə 390,49 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   16




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə