46
ğumu və onu nə üçün saxladığımı başa düşmədi. – Nə demək
istəyirsən?
Mən isə bu anda dayanmışam və - Qolda Meirlə olduğu
kimi – nə demək istədiyimi, onu nə üçün çağırdığımı bil-
mirəm. Hər şeydən çox ondan soruşmaq istəyirdim: “Niyə
belə kədərlisiniz?” Amma birdən o, bunu şəxsi həyatına mü-
daxilə, münasibətsizlik kimi qəbul edər? Biz ki, dərsdən sonra
heç vaxt söhbət etməmişdik.
Amma birtəhər onun əhval-ruhiyyəsini qaldırmaq istəyir-
dim. Bəs necə? Lətifə danışa bilməzdim, əvvəla onlar yadım-
dan çıxır, həm də səfehlikdir. Nəsə tələbəlik həyatından gül-
məli əhvalat? Yenə səfehlikdir. Onda əsas sualımı verdim:
- Vladimir Georgiyeviç, - səmimiyyətlə başladım, - teatr
institutunun tələbə qızları sizə tez-tez eşq elan edirlər?
Mən bunu nə iləsə öz hərəkətimi izah etmək üçün dedim.
Onu güldürə bilməzdim. Məşqdə olanlardan nəyi isə izah et-
məyini xahiş etmək? Yenə də gülməli çıxmayacaq. “Yaxşısı
budur,
deyim ki, onu sevirəm”, - ani olaraq qərar verdim.
Bir daha böyük hisslə öz sualımı təkrar etdim:
- Vladimir Georgiyeviç, Şukin adına teatr məktəbinin tələ-
bələri sizə tez-tez eşq elan edirlər? – Ona özümün ən işıqlı
baxışlarımın biri ilə baxdım.
- Sən nəyi nəzərdə tutursan? – O, hələ heç nə anlamadan və
daxilimə nüfuz etmədən soruşdu.
Mən etirafımın tam səmimiliyini, çox mühümlüyünü, çox
ciddiliyini nəzərdə tutduğumu sübut etmək üçün...axı bu an
doğrudan da onu
nəhayətsiz dərəcədə sevirdim, ona dedim:
- Vladimir Georgiyeviç, əgər siz... əgər siz bilsəydiniz, sizi
necə sevirəm!
O isə mənə məntiqlə bildirdi:
- Amma sən məni doğrudan da sevməlisən. Sən mənim
tələbəmsən. Məni bütün tələbələr sevir. Budur, Voloqdin məni
necə sevir, hə,
Yarmolnik də şübhə etmirəm ki, məni sevir!
O, gözlərini gülməli tərzdə süzdürüb və əlini ürəyinin üs-
tünə qoyub, göstərməyə hazırlaşırdı ki, tələbələr onu necə se-
vir. Məsələn, tələbə Yarmolnik.
- Yox,
- demək olar ki, çığırdım.
48
düm ki, necə dəyişib. Mən görürdüm ki, o, indi necə də teatr-
da asılmış fotolarına bənzəyir. Həmin fotolarda tamam başqa
Şleza vardı: yaşlı, ola bilsin ki, həm də bizim səfehliklərimiz
və axmaqlıqlarımızdan, bəlkə də başqa nələrdənsə yorulmuş
pedaqoq deyil, teatra yenicə gələn, dalğalı saçları, parlaq iri
gözləri olan, eynəksiz, zərif burunlu, gənc və qüvvəli Şleza.
Bəlkə də nəsə onun həyatını korlayır, hansısa xəstəlik və ya
problemlər mövcudluğunu zəhərləyirdi... Amma bir anlığa
onun yorğun siması itdi, gözlərim önünə gənc sima gəldi.
Birdən... biz onunla öpüşdük. Biz Vaxtanqov dalanında, te-
atr və məktəb arasında öpüşürdük. O, gözlənilmədən mənə
soyadımla müraciət etdi:
-
Çox sağ ol, Kovtun.
Nə üçün belə dediyini o vaxt başa düşmədim. İndi isə dü-
şünürəm ki, o, sadəcə olaraq beləcə məndən aralanırdı.
- “Sevirəm”ə görə, necə sağ ol deyə bilirsiniz? – onu utan-
dırdım. O cavab verdi:
- Bilirsən, əgər kimsə bizi indi görsə, güman edər ki, sevgi-
liyik, axı hamı ətrafımızda gəzişir. Sənə ona görə sağ ol, dedim
ki, sən məni... Afərin, sən istedadlısan, - indi o, mənə pedaqoq
kimi qiymət verirdi. – Bir bax, on dəqiqə ərzində məni hansı
həyəcanlar dünyasına cəlb etdin. Bax, buna görə sağ ol.
Daxilən mən şöhrətli insanları, çoxluğun məhəbbəti ilə əhatə
olunanları sevmirdim. Nədənsə hər şeyin artıqlamasilə verilən-
ləri heç vaxt sevməmişəm. Əksinə, layiq olduqları verilməyən-
ləri sevirdim.
Dahiləri bizim qəlblərimiz yaradır. Əlbəttə, elə buna görə də
onlar bizim kumirlərimiz idi. Lakin onların arxasınca qaçmaq,
avtoqraf
xahiş etmək, şəkil çəkdirmək qəbul edilməmişdi.
Artıq sonralar, bəzi uşaqlarda indi qiymətsiz arxiv olan foto-
ları gördükdə düşündüm ki, gənclik necə israfçıdır. Biz varlığın
zərifliyini və tez ötüb keçməsini hiss etmirdik. Hiss etmirdik ki,
müəllimlərimiz həyatdan köçəcək. Nədənsə o vaxt həyat insa-
na əbədi gəlirdi.
İnsana elə gəlirdi ki, Vaxtanqov məktəbində həmişə Rixter
olacaq. Xatırlayıram ki, ona bizim üçün, özümüz üçün çap
edilmiş gülməli konsert proqramını vermişdim. Onun əsər-