59
Birinci mühazirəmiz rus ədəbiyyatından idi. Yaza bilmirdim,
heç cəhd də etmirdim - uğursuz yıxılmışam, nə var axı bunda...
Mühazirədən sonra müəllimimiz Vladimir Abramoviç Qalpe-
rinə yaxınlaşdım:
- Vladimir Abramoviç, siz gürcü yazıçısı Zviad Qamsaxurdi-
yanı tanımırsınız?
- Yox, Ninoçka, mən onu oxumamışam. Amma onun atası
yaxşı yazıçıdır. Oğlu isə məncə daha çox dissidentdir, nəinki ya-
zıçı.
Mən dissidentin nə olduğunu o vaxt bilmirdim. Heç soruş-
madım da. Amma onların içərisində dəlilərin olmasına şübhə
etmirdim. Əlimə baxdıqca.
Qamsaxurdiyanı
üç dəfə dəfn etdilər,
sonuncu
dəfə əcdadlarının torpağında
60
ÇİLİ ÜZƏRİNDƏ GECƏ
1976-cı ildə bütün təhsilli adamların Çilidə baş verənlər-
dən xəbəri vardı. Ən acı bibərin adaşı olan bu balaca ölkə
planetin o biri başında yerləşsə də, Santyaqo, Alyende, Pi-
noçet, çevriliş – bütün bu sözləri dəfələrlə eşitmək müm-
kündü.Televizorda Santyaqo şəhərində alovlanan prezident
sarayını göstərirdilər. Görürdük ki, prezident Alyende –
çalsaç, ziyalı görkəmli və hərbçiyə oxşamayan adam əlində
silah hücum edənlərdən müdafiə olunur. Sonra onun həlak
olduğunu öyrəndik. Qəzetlər yazırdılar ki, silahsız insanla-
rı nəhəng stadiona toplayıblar və orada hətta güllələnənlər
də var.
Lakin bizim üçün bu, uzaq ölkə, uzaq tarix idi. Hərçənd
Çili musiqisi – tütəklər, neylər, gitaralar Moskvada geniş
yayılmışdı. Onlar bəsit, amma çox təsirli melodiyaları ilə
rusların qəlblərini riqqətə gətirirdi. Bir çox evlərdə bu mu-
siqi kassetlərdə səslənirdi. Moskvadakı çoxsaylı Çili tələ-
bələrinin əksəriyyətinin musiqidən başı çıxırdı. Onlar tez-
tez klublarda, institutlarda, müxtəlif yaradıcılıq gecələrində
çıxış edirdilər. Onların nəğmələrində naməlum küləklər
eşidilir, And və Kordilyer kimi gözəl adları olan uca dağ-
larda məğrur qartallar görünürdü. Bir sözlə, Mayn Ridin
əsərləri - sutkalarla dərələrdə at çapan atlılar, dağların zir-
vələri arasında
çəkilmiş kəndir körpülər, el condor pasa.
Gözlənilmədən belə uzaq həyat mənə yaxınlaşdı.
Məktəbdəki təhsilimin son ilində “Mosfilm” kinostu-
diyasında “And üzərində gecə” işçi adı ilə sovet-Çili filmi
buraxılışa hazırlanırdı. Sonradan ad dəyişdi. Prokatda film
“Çili üzərində gecə” adlandı. Görünür, dövlət kino idarəsi-
nin məmurları hesab ediblər ki, bununla filmdəki hadisələ-
rin harada baş verməsi dərhal aydın olacaq.
Filmin rejissoru kimi ÜİDKİ-nin məzunu Sebastyan
Alarkon adlı cavan oğlan idi. Filmin büdcəsi kifayət qədər
61
“Çili üzərində gecə”
filmindəki
Pamela roluna kino sınaqları