Şukin adına teatr məktəbində təhsil alan gənc qızın aktrisa kar
Yüklə 2,76 Kb. Pdf görüntüsü
|
28 ZAXAVA VƏ SİQARET ÇƏKƏN MARALLAR Bilmirəm, kim necə düşünür, amma mənim üçün tələbəlik – xoşbəxtlik, başqa bir hava, başqa rənglərdir. Yaşlıların dikta- tından, nəzarətindən və hətta dəyərli məsləhətlərindən uzaq yer, tamamilə başqa bir həyatdır. Bu yaşda həmin məsləhətlə- rin gərəkliliyi adama şübhəli görünür. Bu, tam “fridom”dur . Təkcə azad olduğunu dərk etməyin özü artıq başını dumanlandırır. Mənim üçün tələbəlik şampan zərrələri və parlaq möcüzələrin vəd olunması kimidir. Şair de- yir: “Mənə parlaq gün vəd edilmişdi”. Mən isə hiss edirdim ki, mənə parlaq həyat vəd olunub. Tələbə biletini və bir neçə il sonra “Kino və dram aktrisa- sı” yazılmış diplomu mənə Boris Yevgenyeviç Zaxava təqdim etdi. Sergey Bondarçukun “Hərb və sülh” filmində o, Kutu- zov rolunu oynayır. Həmin filmi görənlər Zaxavanın simasını xatırlaya bilərlər. Vaxtanqovun tələbəsi olan Zaxava o dövrdə artıq SSRİ-nin xalq artisti, Dövlət mükafatları laureatı və Şukin adına məktəbin rektoru idi. Biz tələbələr həm də ona görə onu canlı əfsanə hesab edirdik ki, Paj korpusunun məzunu idi. Şəxsən mənə Paj korpusu ümumiyyətlə, nağıl kimi gəlirdi: şah-şahzadə, kral-kral oğlu. Poeziya aşiqi olduğumdan, o vaxt Severyaninin şeirlərini oxumaqdan yorulmurdum. Bu, dəniz kənarında, zərif köpüklər olan yerdə baş vermişdi, Nadir halda burda şəhər ekipajına rast gəlmək olar... Qəsrin qülləsində kraliça ifa edirdi Şopeni, Diqqətlə Şopeni dinləyən paj onu sevmişdi. Hər şey sadə, hər şey çox xoş idi: Kraliça narı kəsməyi xahiş etdi, Yarısını ona verdi və taqətdən saldı pajı, Paja aşiq oldu, sonata motivində. 29 Sonra ona özünü təslim etdi ehtirasla, Sübhə qədər qul kimi, uyudu həmin xanım... Bu dəniz kənarında, firuzə dalğalarla, Zərif köpüklərin və paj sonatasının olduğu yerlər idi. Bax, həmin paj bizim müəllimimiz idi. Balaca boyuna rəğmən, xırda görünmürdü, əksinə, şəxsiy- yətinin miqyası nəhəng olduğundan, ucaboy adam təsiri ba- ğışlayırdı. Hələ Paj korpusunda ona qamətini düz saxlamağı öyrətdiklərindən, ömrünün sonuna kimi şux qamətli idi. Bu balacaboy adam bizim uzundraz tələbələrə elə baxırdı ki.. Kənardan baxan adam Zaxavanı sərv qamətli şəxs kimi görə bilərdi. Tələbələri isə yerdə çömbəlib oturmuş uşaqlar kimi. Mən onu çox vaxt gülümsəyən görürdüm. Aydın deyildi, mənə gülümsəyir, yoxsa öz düşüncələrinə. Safqəlbli və xe- yirxah insan idi. Amma özündən çıxanda və kimi isə danla- yanda buna dözmək çətin idi. Yeri gəlmişkən, “danlayırdı” feili ona uyğun gəlmirdi. Onun haqqında belə demək olardı: qeyzlənirdi. Bəli, Boris Yevgenyeviç qeyzlənirdi. Nədən qeyzlənə bilərdi? Səbəblər kifayət qədərdir. Məsələn, biz qızları siqaret çəkən gördükdə dayanır, sakitcə bizi süzürdü. Bir dəqiqə, iki dəqiqə keçirdi. Çəkilmiş siqaret- ləri arxamızda gizlətməyə, bəzilərimiz isə hətta əllərimizlə söndürməyə çalışırdıq. Boris Yevgenyeviç baxırdı və sifəti dəyişməyə başlayırdı. Ağarırdı, pörtürdü. Hamımıza elə gə- lirdi ki, ən qorxulu hadisə yaxınlaşır. İndicə o qışqıracaq, bizi məktəbdən – öz cənnətimizdən qovacaq, hardansa pey- da olmuş dəyənəklə zərbələr vuracaq... Səhv etmirəmsə, ya- man ruhları belə qovurlar. Bəlkə Adəmlə Həvva da cənnət- dən belə qovulublar? Amma yenidən dəyişiklik baş verir. Gözləntilərimiz baş vermir. Onun səsi güclə eşidilir. Və dodaqlarından oxumağa çalışdığımız belə bir səslə mənə, sonra da başqalarına baxa- raq bir dəfə soruşdu: - Siz nə vaxtsa maralın necə siqaret çəkdiyini görmüsü- nüz? 30 Boris Zaxava əbəs yerə “Hərb və sülh”də Kutuzovu canlandır- mırdı: bu rolu heç kim ondan yaxşı oynaya bilməmişdi “Üç muşketyor” tamaşasında “siqaret çəkən marallar”. Bizim kursun bütün tələbə qızları - Kimin-kimin, Boris Yevgenyeviç? – kəkələyərək yeni- dən soruşduq. - Siz onu siqaretlə təsəvvür edə bilərsiniz? Biz əlbəttə hər şeyi təsəvvür edə bilərdik. Axı, teatr insti- tutunun tələbələri idik! Amma birlikdə cavab verdik: - Xeyr, Boris Yevgenyeviç, xeyr! O isə yenə də güclə eşidiləcək tərzdə, bütünlüklə gəril- məlisən ki, eşidəsən, dedi: - Bax, gənc qızların, xüsusilə də tələbələrin siqaret çək- məsi o dərəcədə mənasız və qeyri-təbiidir. Həm də təsəv- vürünüzə gətirə bilirsinizmi, siqaret qoxuyan dodaqları- nızı öpən sevgililərinizi nə qədər məyus edirsiniz... Çirkli külqabını yalayanda adamda belə hisslər yaranır. Beləcə o, bizim şüuraltımıza metafora buraxırdı və on- dan qurtulmaq çox çətin idi. Çoxumuz siqaret çəkməyi tər- gitdik. Çünki özümüzü qeyri-təbii və ya cinayətlə məşğul olan əxlaqsızlar kimi hiss edirdik. Artıq sonralar, bərkimiş, özünü dərk etmiş xalq artistləri kimi siqareti-siqaretə cala- yaraq rolun məğzini müzakirə edirdik. Lakin “siqaret çəkən marallar” obrazı biz birinci kurs tələbələrinin başı üzərində hələ uzun müddət fırlandı. 32 MƏBƏD VƏ MƏBƏDDƏ YAŞAYANLAR Şukin adına məktəbin o vaxtkı həyatı indikindən çox se- çilirdi. Həmin həyat, tamamilə fərqliydi. Bu fərqlilik Vax- tanqov məktəbinin yazılmamış qayda-qanunlarından qay- naqlanırdı. O zamanlar bu məktəbdə hansısa xüsusi ayinlərə önəm verildiyini söyləyə bilmərəm. Amma elə şeylər vardı ki, onları etmək olmazdı. Mən bunun haradan gəldiyini bi- lirdim. Müəllimlərimiz bizə xüsusi qaydalar, davranış ko- deksi aşılamışdılar. Sonralar bunları məktəbin üslubu ad- landırdılar. Məsələn, məktəbə salamlaşmadan girmək olmazdı – bunu vaxtanqovçu deyil, ancaq vəhşi özünə rəva görərdi. Başqa sözlə, məktəbə daxil olanda hökmən hamı ilə sa- lamlaşmalısan! Kontuziya aldığından kəkələyən, pırtlaşıq saçlı, qulyabanıya oxşayan qarovulçu Fedya dayıya. Qar- derobda işləyən gombul Lena xalaya (hamı üçün o Lena nənə idi). Biz ondan hərdən bir manat, yaxud 3 manat borc alırdıq, gödəkcələrimizi necə gəldi atardıq, o isə bizim əvə- zimizdən onları asardı. O bizi əzizləyirdi, biz də onu özü- müzəməxsus tərzdə sevirdik. Qısası, biz doğma məktəbdə olan hər bir adamla hökmən salamlaşmalı idik. Bizim “alma mater” məbəd, biz isə rahibələr idik. Çünki Vaxtanqov təkrarlamağı sevərmiş: Teatr incəsənət məbə- didir (biz bunu müəllimlərimizdən eşitmişdik). Buna görə də o, teatra, studiyaya və studiyadakıların yanına təntənə ilə gəlirmiş. Onun teatra hər gəlişi məhz hadisə sayılırmış. Halbuki vətəndaş müharibəsini, inqilabı yaşamış ölkədə soyuq, aclıq hökm sürürdü. Sobalar bumbuz idi. Çörək və sabun kart sistemi ilə verilirdi, küçələrdə xaos hökm sü- rürdü. Lakin Yevgeni Baqrationoviç natəmizliyə və məişət Yüklə 2,76 Kb. Dostları ilə paylaş:
|