Süleyman vəLİyev bir səhəng su

---

1 

 

 

SÜLEYMAN VƏLİYEV 

 

Bir səhəng su 

(Hekayələr) 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

AZƏRBAYCAN DÖVLƏT NƏŞRUYYATI 

BAKI-1963 

 

 

 

---

2 

 

B İ R   S A L X I M   Ü Z Ü M  

 

     Əlcәzairdә nәşr edilәn bir qәzetin müһәrriri, Anri Rava ilә görüşdükdәn sonra dedi: 

—

 

Dünәn  sizin  «Ana»  һekayәnizi  bir  daһa  maraqla  oxudum  vә  öz-özümә 

dedim: «Heç rәvadırmı, belә gözәl qәlәm saһibi olan bir әdib sussun?» Mәn bir 

xeyirxaһınız kimi mәslәһәt görürәm ki, yenә yazıb yaradasınız. Ancaq bilirәm, 

әvvәlki kimi etiraz edib deyәcәksiniz ki, siyasәtlә yoxam. Elәdirmi? 

—

 

Doğru deyirsiniz, һekayәlәrim sizin qәzetin ruһuna uyğun gәlmir. 

Müһәrrir Anrinin solğun sifәtinә, qara vә kәdәrli gözlәrinә baxıb aһ çәkdi: 

—

 

Əzizim, sizin istedadınız başqasında olsaydı... 

—

 

Hörmәtli müһәrrir, onu bilin ki... 

Müһәrrir Anrinin nә deyәcәyini һiss edib, sözünü kәsdi: 

—

 

Sәmimiliyinizә  inanıram  vә  buna  görә  dә  sizә  düzünü  demәk  istәyirәm. 

Qәzetimizin  tirajı  xeyli  aşağı  düşüb.  Bizә  kömәk  edin.  İstәyirsiniz  siyasәtdәn 

bir kәlmә dә yazmayın. 

Anri gülümsәdi: 

—

 

Bu mümgündürmü? 

—

 

Əlbәttә. Tәbiәti, kәnd һәyatını tәsvir edin. Siz bu barәdә һeç yazmamısınız. 

Bax, bu da çıxış yolu. 

Anri bir qәdәr sükutdan sonra dedi: 

—

 

Fikirlәşәrәm. 

—

 

Mәn bir tövsiyә dә edә bilәrәm. Filippvil yanın Zümürrüdün kәndinә gedin. 

Ora «Kәndlәr gözәlidir». Belә tәmtәraqlı sәrlövһәlәr oxucuları cәlb edir. 

Anrinin sifәtindә isteһzalı bir tәbәssüm göründü. O, müһәrrirә nә isә demәk 

istәdi, ancaq yenә susdu. 

—

 

Hәmin  kәnddә  yaşayan  bağ  saһibi  Edqar  Pino  mәnimlә  tanışdır.  Ona 

«Üzüm kralı» deyirlәr. Çox ağıllı vә yaxşı adamdır. Kәndin һәyatı ilә sizi tanış 

edәr. 

Anri  Rava  Zümürrüdün  kәndinә  gedib  yazmaq  üçün  söz verdikdә  müһәrrir 

şәn sәslә dedi: 

---

3 

 

—

 

Mәn ona mәktub da yazaram, һәr işә әncam çәkәrәm. 

Elә ilk baxışdan Zümürrüdün kәndi Anrini valeһ etdi. Bura Filippvil yanın әn 

sәfalı  yerlәrindәn biri idi. Yaşıl bağlarla әһatә olunmuşdu. Elә meyvә  yox idi 

ki,  bu  kәnddә  tapılmasın.  Deyirdilәr  elә  bir  quş  olmazdı  ki,  buraya  uçub 

gәlmәsin. 

Anri nәfәs aldıqca özünü yüngül һiss edirdi. O istәyirdi ki, tәbiәtin bu gözәl 

guşәsindә  insanlar  da  xoşbәxt  olsun.  Ancaq  o,  burada  bir  әrәbin  belә  üzündә 

tәbәssüm  görmürdü.  Yalnız  bircә  şeylә-kәndlilәrlә  görüşüb  onların һәyatı  ilә 

tanış ola bilәcәyi ilә tәsәlli tapırdı. 

O, qarayanız, xoşsifәt bir adam idi. Ərәb dilindә elә sәrbәst danışırdı ki, һeç 

kәs onun fransız olduğunu zәnn etmәzdi. 

Anrini  bağ  saһibi  Edqar  Pino  qarşıladı.  Bu,  altmış  yaşlarında,  sağlam, 

ucaboy bir kişi idi. Anri onun yanında cılız vә xәstә bir adam kimi görünürdü. 

Bağ saһibi qonağın nә mәqsәdlә gәldiyini әvvәlcәdәn bildiyindәn, ona әlindәn 

gәlәn һörmәti edirdi. 

—

 

Əgәr  sizә  lәyaqәtlә  qulluq  etmәyi  bacarsaydıq,  özümüzü  çox  xoşbәxt 

һesab edәrdik. 

Edqar,  Anrini  gözәl  otaqlarından  birindә  yerlәşdirib,  lazımi  şәrait 

yaratdıqdan sonra, onu var-dövlәti ilә tanış etmәyә başladı. 

Edqarın  ixtiyarında  olan  üzüm  bağının  ucu-bucağı  yox  idi.  Buranın  bol 

mәһsulu  Anrini  һeyran  etmişdi.  Sıra  ilә  әkilmiş,  talvarları  bürümüş  iri 

meynәlәr,  onların  arasındakı  zanbaq,  q әrәnfil,  gül  lәklәri  bağın  gözәlliyini 

daһa da artırırdı. 

Edqar söһbәtcil adam idi. Özündәn danışıb, başına gәlәn işlәri nağıl etdikcә 

kefi kökәlirdi. O, bir dәfә şirin söһbәt zamanı dedi: 

—

 

Mәnim һәyatımdan böyük әsәr yazmaq olar. Əgәr bunu etsәniz, sizә ömrüm 

boyu minnәtdar olaram. 

O, var-dövlәti һaqqında söhbәt açanda üstüörtülü özünün maһarәtli, tәdbirli 

bir  adam  olduğunu  da  bildirirdi.  Danışığından  elә  çıxırdı  ki,  әgәr  o,  sәy 

---

4 

 

göstәrmәsәydi  Zümürrüdün  kәndi  belә  abad  vә  mәdәni  olmazdı.  O,  bağın 

meynәlәrini Anriyә göstәrib deyirdi: 

—

 

Xaһiş edirәm üzümü özünüz dәrib yeyin. Bunun başqa lәzzәti var.  

Bir  dәfә  qonağın  nәzәrini  һasarın  yaxınlığında  һәr  tәrәfә  qol-budaq  atmış 

böyük meynә cәlb etdi. Ona yaxınlaşmaq istәrkәn Edqar  yavaşdan dedi: 

—

 

Oraya getmәyin, ilan yuvası var.  

Anri meynәnin altına baxdı, qumdan başqa һeç nә görmәdi, çiyinlәrini çәkib 

gülümsәdi: 

—

 

Qәribәdir. İlan gör һarada yuva salıb.  

—

 

Bәs necә, ilan üzümü çox sevir.  

—

 

Elәdir, üzümü һamı sevir. 

Bağ  saһibi,  qonaqla  birlikdә  üzüm  yeyә-yeyә  alaqapı ya  tәrәf  getdi.  Burada 

onlar qoca vә arıq bir qadına rast gәldilәr. Qarı salam verib baş ә ydikdәn sonra 

titrәk sәslә: 

—

 

Ağa, oğlumdan bir xәbәr öyrәnә bilmәdinizmi? -deyә soruşdu. 

Edqar ona etinasız cavab verdi: 

—

 

Bu  barәdә  şәһәrdә  dә  danışdım.  Ancaq  bir  şey  öyrәnә  bilmәdim.  Sonra 

üzünü Anriyә çevirib әlavә etdi:-Bu bәdbәxt qarının oğlu itmişdir. 

—

 

Necә itmişdir? 

—

 

Belә şeylәr bәzәn olur. Bu saat şәһәrdә elә... 

Anri onun sözünü kәsib üzünü qarıya çevirdi, ürәk-dirәk verdi: 

—

 

Xala, dәrd çәkmә, oğlun tapılar. 

—

 

Allaһ ağzından eşitsin. O mәnim  yeganә oğlumdur, canım-ciyәrimdir. 

Qarı bağlamasından bir şәkil çıxarıb Anri yә göstәrdi: 

—

 

Baxın, oğlumun şәklidir. Bәlkә sizә rast gәlib? 

Anri  bu  sadәlövһ  suala  cavab  vermәdi,  şәkli  alıb  diqqәtlә  baxdı.  Oğlanın 

girdә sifәti, iri, qara gözlәri Anrinin xoşuna gәldi. «Gözәldir, kim bilir şәһәrdә 

һansı dövlәtli xanımın yanındadır». 

—

 

Xala, oğlun evlidirmi? 

---