Sumqayıt Dövlət Universiteti Azərbaycan dili və dilçilik kafedrası Folklorşünaslıq Elmi-Tədqiqat laboratoriyası

Numuş  (is.)  -   nümunə.  -   Qışda  irayonun  toxum çulux 
idarəsinnən  gəlif,  qalxozdann  toxumlux  taxıhnnan  numıiş  a p a n f  
cücərmə faizini yoxluyurdular (Qon.).
Numut (s.) -  dəqiqə. -  Uşax bir numuta qonşuya gedif gəldiş
Nünü  (is.)  -   ağcaqanad.  -   Nunu  da  ağcaqanadm  bir  cürüdü, 
çayımxda və su başmda olar (İ.).
- O -
Obaşdannan  (z.)  -   səhər  tezdən.  -   Ferma  müdrü  obaşdannan 
çovannaman sürüləri yaylıya aparıf.
1.  Ocax//ojax  (is.) -   təndirdən başqa,  daha kiçik bir  soba kimi 
horülmüş kiçik təndir. -  Ocaxda balaca qazan asıllar, çay qoyuliar.
2.  Ocax  (is.)  -   tayfa,  nəsil,  tirə.  -   Məmmədəli  kişinin  ocağına 
düşən gəlinnər rahat yaşıyıllar.
3.  Ocax (is.) -  ziyarət yeri. -  Öysüzün  ocağmda kafır ennənilər 
də qurvan kəsərdilər (B.).
Odana//oduhaa  (əv.)  -   odur.  -   Odana  ey,  mal  çeşdiyə  gəlir 
atan harda qaldı?
Oddamax  (f.)  -   yandm b  yaxmax.  -   Sədrin  sözü  yox,  məni 
savet sədrinin dedixləri  oddadı.
Odaha//odahana  (əv.)  -   odur.  -   Odahana  postun  müdürü 
Bayram radyonun,  həm də telfunun pulunu istiyir.
Oda (is.) -  otaq. -  Məllimlər odasmda jclas gedir hələm (G.).
O 
gedən  (z.)  -   o  vaxt.  -   Güləvatm  arvadm  üç  oğlu 
Məhəmməd,  Cibreyil,  İsmeyil  nemesin  davasma  o  gedən  getdilər. 
gəlmədilər.
Oğursax  (sif.)  -  balası  ölmüş,  lakin  sağılan  qoyun.  -   Oğursax 
qounun südü yağlı olor (Q.,B.).
Oğlaxqıran/Zolaqqıran  (is.)  -   Yazm  ilk  ayı.  -   Nöruz 
bayramınnan söram oğlaxqıran gəlir, havalar aanşır.
Mərasim folklorunda belə bir rəvayət - deyim  də var.  Oğlaqian 
yaza salamat çıxan qan belə deyir:
Mart gözünə barmağım 
Dingilləşir oğlaxlarun.
Oxranmaq  (m.)  -   atın  alçaqdan  kişnəməsi.  -   Sahibinin  səsini 
eşidif at oxrandı.
Oxartana  (əv.) -   o qədər. -  Uşaxhğımızda oxartana  qaz,  quzu 
otarmışıx  kin,  ayaxlarımız  da  qavar  oluf,  üıdikilər  kimi  əziz 
olmamışıx ha.
Oxarrammax  (f.)  -   itiləmək.  -   Ay  uşax,  apar  bu  kərkiyi  ver 
dəmirçı İvrahıma qoy bir yaxşı oxarrasın (Gül.).
Oxarrı  (sif.)  -   iti.  -   Hacat  oxam   olanda  usda  da  rahat  işdiver
(Q-»  E.).
Oxşatma  (is.)  -   qoyun  və  ya  malın  sağılması  zamam  oxunan 
mahm.  Buna  eydirmə  də  deyiriər.  -   Elə  inəx'  var  kin,  oxşatma 
deməsən, yaxm qoymur sağasan.
Nənəm,  a bəkil inəx',
Dolayda səkil inəx'.
Südünü qava sərim,
Çəkim bir çəçil inəx'.
Oxloy//oxley  (is.)  -   oxlov.  -   Baxdım  bu  uşax  sözümə  baxmır, 
oxleynən  bir-iki çırpdım.
Olacax (is.) -  qismət.  -  Eh,  a bala, olacağa çara yoxdu.
Oralıx  olmax  (f.)  -   narahat  olmaq.  -   Toun  vaxtı-vədəsi  gəlif 
çatıf, heş oralıx olmur daım.
Onca  da/Zoncum  (b.)  -   ona  görə  də.  -   Səlminin  nəvəsi 
xəsiəydi,  onca  da  ənştə  kəsməyə  gələməmişdi.  -   Çox  işdiyinə, 
oncum Həşimi qohum lan da səvmir.
Oturum  (is.)  -   bir  dsfə.  -   Oxçuoğlunda  Başmaxçılar 
məholləsinm  arvaddan  bir  oturuma  Göyçəxgildə  bir  meşoy  unun 
əriştəsini kəsif getdilər (Giil.).
Otdağa  (z.)  -   otlaq  yer.  -   Dörd  aydı  yağış  yağmır  quraxlıx 
quruduf otdağıyı.
Otkəsən  (is.) -  alət.  -  Tänın bir hannı  otkəsənnən kəsdim,  əmə 
bort yoruldum.
Otdux  (is.)  -  otluq.  -   Yaz  aylarmda  otdux  yer  ola  kin,  mal- 
heyvannan mənsil  götürəsən.
Oiurğa  (sif.)  -   oturaq.  -   Əvdə  oturğa  qalmaxdan  pis  şey 
yoxdu.
I. 
Otbaşı  (is.)  -   hər  bir  ota.  -Kəndin  sürüləri  elə  çoxahf kin, 
otbasma bır qoun çatır (D.).

---

2. 
Otbası  (is.)  -   keçmişdə  vergi  növü.  -   Babam   söylüyürdü 
kin,  keçmişdə,  Niqalay  vaxtı  kətdə  mal-qouna  yörə  otbası  vergi 
aiüiannış.
Otuxmax  (f.)  -   ot  yeməyə  öyrənmək.  -   M ayısda  quzuiar  və 
buzoylar otuxur.
Ovsanata  keçməx' (f.)  -  xeyirxahlıq  sayıimaq.  -   Kimsəsizdərə 
edilən köməh, yardım ovsanata keçir.
Ovurtdax  (sif.)  -  ətli  üz.  -   Avırtdax  Fazii  eİə  uşaxijğında 
neçəydisə, elə də qahf.
Ovdux/Zavdıx  (is.)  -   qatıqla  suyun  qanşığmdan  iharət 
sərinİəşdirici  içki.  -   Kərənti  çəkəndə  ovdux  oimasa  işiəmək  oimaz 
(Daş.).
1.  OvatjdZ/avand  (is.)  -   rahatlıq.  -   İşin  ovand  oisun,  a  Səməd
daı.
2.  Ovayd  (is.)  -   parçanın  əsas  üzü.  -   Bu  parçanm  tərsi 
ovandmnan yaxşıdı.
Oymadərən  (is.)  -  yeməii  bitki.  -   Bacoğiu  kəndınin  dərəsində 
yaxşı oymadərən oiurdu.
Oyxalamax//ovxalamax  (f.)  -  əiin  içi  iiə  nəyi  isə  ovmaq.  -  
Nənəm məni ırahatdamaxçün kürəyimi oyxaiıyırdı həmməşə (D.).
Qyxarramax//ovxarramax  (f.)  -   itiiəmək.  -   Kərəntinin  ağzını 
zindanda döydüm, həm də bülöylə oyxarradım.
Oyma  (is.)  -   naxış.  -   Güliübuiaxlı  Usda  Bəhiui  qapı- 
pencərəiərin qırağma bəzəxli oymalar saiırdı.
Qrgüzlloyüz  (z )  -   o  üz,  o  tərəf.  -   Dağın  o  yüzü  Türkiyənin 
sınındı, Çıldınm kətdəridi.
Oyxurmax.  (f.J-  üförmək.-  Ay  uşax,  souxdan  gəiirsən,  gə  əiini 
oyxurum, qırışsın.
Oysanmax  (f.)-  bezmək.  Bu  iş  oxartana  urandı  kin,  biri  iaf 
oysandırdı.
Öc  almax  (f.)  -   heyif  aimaq.  -   Öc  almax  kətdə-kəsəkdə  pis 
işdi, nəslə keçir.  bə axn nə noiur,  adam öiür, qan töküiür (İb.).
Öcdşməx'  (f.)  -   sataşmaq,  mübahisə  etmək.  -   Qara  Xəiid  də 
həmməşə maqa öcəşir.
Öcəşdirməx'  (f.)  --  kiməsə,  nəyəsə  sataşmaq.  -   İti  də 
öcəşdirsən,  səni görəndə zinciri qıracax, harda qaiıf adam ola.
Öcəşix  (sif.)  -   dəcəl,  şitəngi.  -   Bir  dəfə  bu  Nəviynən  Bakıya 
gəlirdix,  yoi  yoidaşı  oidux,  gördüm  çox  öcəşix  adamdı,  tanımadığı 
adama da öcəşir.
Öddəx 'l/öddəh  (sif)  -   qorxaq.  -  Çox  öddəx'  adamdı  Ramazan, 
hər şeydən ehtiyat edir.
Öddəx'lik (is.) -  qorxaqiıq. -  Ödaəhlix də pis xəsiyəvdi.
Öəş  (is.)  -   üçillik  erkək  qoyun.  -   Öəşi  yaxşı  bəsdəsən  50 
kiloydan çox  ət verir (E.).
Öfkə  (is.)  -  ağciyər.  -   Qounun  öfkəsində  qurt  var,  içini  çəkir. 
M.Kaşqarlmın  “Divan”ında  da  bu  söz  həmin  formada  və  həmin 
mənada işlədilmişdir (IV.4İ0).
Öfkə  bağlamax  (f.)  -   qoyunun  ciyər  xəstəliyinə  tutulması.  - 
Qounnar yatmaxdan öfkə  bağladılar.
Öfkələmək’ (f.) -  ovuşdurmaq.  -  Bibim bizdə  sıxılmışdı,  nənəm 
kürəyini öikələdi,  cana gəldı.
Öküz  möcüyü  (is.)  -   yeməii,  özəkli  bitki.  -   Çaldaşm 
xamlannda ökiizmöcüyü bitir çox (Qoıı.).
Öiət  (sif.)  -   zəif,  gücsüz.  -  Öiət uşax  tez  naçaxlıyır,  ağnya  da 
dözəmmir.
Ö hzim əx' (f.) -  zəifləmək.  -  Bozqaladakı Tünklü buiağm suyu 
yay olanda bir əz  öləziyir.
Ölüm-zülüm  (z.)  -   çox  çətinlikiə.  -   Ovaxıt  pui  yoxuydu  Iıa, 
öiüm-zülüm  uşağa  yol  pulu  düzəldif  Bakıya  oxumağa  göndərdix', 
yaxşı  kin oxudu.
Ölüvay  (sif.)  -   zəif,  aciz,  tənbəl,  bacanqsız.  -   Çox  nə  xərtənə 
dcsən,  ölüvay adamdı bu  Səlvər 2 uşağmı  dolandıra biimir.
Ömürbillah  (z.) -  həmişə. -  Ömürbiliah bu uşax işə gecikir.
Örüş  (is.)  -   mal-qoyunun  daim  otlaq  yeri.  -   Qounnar  örüş 
quruduğuna  bir  şey  otduyammır.  M.Kaşqarlmm  “Divan”mda 
görünən yer mənasında işlənmişdLr (IV.415).

---