Sumqayıt şəhər Səməd Vurğun adına Mərkəzi Kitabxana
Məhsəti Gəncəvi - 900
Şə
rq
ş
eirinin ilah
ə
si
Biblioqrafik göstərici
Sumqayıt - 2013
0
1
Məhsəti Gəncəvi - 900
M ü n d ə r i c a t
I. Məhsəti Gəncəvinin yaradıcılığının 900 illik yubileyinin
keçirilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası
Prezidentinin Sərəncamı .................................................................. 2
II. Məhsəti Gəncəvinin həyat və yaradıcılığı haqqında məlumat ....... 3
III. ƏSƏRLƏRİ ........................................................................................ 7
3.1. KİTABLAR ....................................................................................... 7
3.2. MƏCMUƏLƏRDƏ VƏ DÖVRI MƏTBUATDA ÇAP
OLUNMUŞ ƏSƏRLƏRI ................................................................... 7
IV. MƏHSƏTI GƏNCƏVINİN HƏYAT VƏ YARADICILIĞI
HAQQINDA ...................................................................................... 8
4.1. KITABLAR ....................................................................................... 8
4.2. DÖVRI MƏTBUATDA ÇAP OLUNMUŞ MƏQALƏLƏR ................... 9
4.3. DÖVRI MƏTBUATDA ÇAP OLUNMUŞ RESENZIYALAR ............... 12
V. MƏHSƏTI GƏNCƏVIYƏ HƏRS EDILMIŞ ƏSƏRLƏR ..................... 13
2
Məhsəti Gəncəvi - 900
I
MƏHSƏTI GƏNCƏVININ YARADICILIĞININ 900 ILLIK
YUBILEYININ KEÇIRILMƏSI HAQQINDA AZƏRBAYCAN
RESPUBLIKASI PREZIDENTININ
SƏRƏNCAMI
Zəngin ənənələrə malik çoxəsrlik Azərbaycan poeziyasının tanınmış
nümayəndəsi Məhsəti Gəncəvinin ədəbiyyatımız tarixində özünəməxsus yeri
vardır. Onun yaratdığı söz sənəti nümunələri insanı ucaldan yüksək bəşəri
duyğular, nikbin ruh və dərin lirizmlə səciyyələnərək geniş şöhrət tapmış, sonrakı
dövrlərdə bədii zövqün formalaşmasına mühüm təsir göstərmişdir. Şairənin ədəbi
şəxsiyyəti yaradıcı Şərq qadınının fikir və mənəvi azadlığının parlaq təcəssümü
kimi Qərb şərqşünaslarının əsərlərində çox yüksək dəyərləndirilmişdir. Məhsəti
Gəncəvinin yaradıcılığının 900 illik yubileyi YUNESKO-nun görkəmli şəxsiyyətlərin
və əlamətdar hadisələrin qeyd olunması proqramına daxil edilmişdir.
Azərbaycan poeziyasının inkişafına töhfələr vermiş şairə Məhsəti Gəncəvinin
yaradıcılığının 900 illik yubileyinin qeyd olunmasını təmin etmək məqsədi ilə,
Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının 109-cu maddəsinin 32-ci bəndini
rəhbər tutaraq qərara alıram:
1. Azərbaycan Respublikasının Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi, Azərbaycan
Respublikasının Təhsil Nazirliyi və Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Gəncə
Şəhər İcra Hakimiyyəti ilə birlikdə, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin təkliflərini
nəzərə almaqla, Məhsəti Gəncəvinin yaradıcılığının 900 illik yubileyinə həsr
olunmuş tədbirlər planını hazırlayıb həyata keçirsin.
2. Azərbaycan Respublikasının Nazirlər Kabineti bu Sərəncamdan irəli gələn
məsələləri həll etsin.
İlham Əliyev
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti
Bakı şəhəri, 16 yanvar 2013-cü il.
Məhsəti Gəncəvi - 900
II
MƏHSƏTI GƏNCƏVININ
HƏYAT VƏ YARADICILIĞI HAQQINDA MƏLUMAT
3
Məhsəti xanım Azərbaycan xalqının mənəvi aləminin
bəşəriliyini, böyüklüyünü və insanpərvərliyini tərənnüm edən
görkəmli söz sərrafıdır.
Heydər Əliyev
Azərbaycanın intibah tarixində xüsusi yeri olan, qədim və zəngin milli
- mədəni dəyərlərə malik Gəncə şəhərinin dünyaya bəxş etdiyi Şeyx Nizami,
Əbül-Üla Gəncəvi, Ömər Gənci, Qivami Gəncəvi kimi dahilər sırasında ilk
məşhur Şərq şairi, mütəfəkkiri, ilk şahmatçı qadın, ilk görkəmli musiqiçi qadın,
ilk bəstəkar Məhsəti Gəncəvinin özünə məxsus yeri vardır.
Məhsəti Gəncəvi təqribən 1089- cu ildə Gəncə şəhərində doğulmuş,
ömrünün sonuna kimi burada yaşamışdır. Tədqiqatçıların verdiyi məlumata
görə, onun əsil adı Mənicə idi. Məhsəti adını isə özünə təxəllüs kimi
götürmüşdü.
Məhsəti yaxşı təhsil almış və bir çox şəhərlər və vilayətlərdə olmuşdur:
Rum, Mərv, Bəlx, Nişapur, Herat, Xoracan, İraq, Zuzən, Arran və s.
Bir müddət o, böyük Sultan Səncərin sarayında yaşamış, orada keçirilən
ədəbi məclislərdə iştirak etmişdir. Bu məclislərdə mütləq cənqdə, udda,
bərbəddə, əbrişimdə, neydə və təmburda musiqi ifa olunarmış. Deyilənə görə,
Sultan Səncərin diqqətini onun gözlənilmədən yağan qar haqqında bədahətən
söylədiyi bir rübai çəkmişdir: “Göylər sənə gümüşü xalça göndərib ki, atının
nalı bulanmasın”. Sultan bu rübaini eşitdikdən sonra şairəni “Mə-histi” (“Ən
böyük”) adı ilə mükafatlandırmış və onu öz yaxın əhatəsinə qəbul etmişdi.
Məhsəti Sultan Səncənin sarayından qayıtdıqdan sonra otuz ilə yaxın doğma
Gəncədə məsləkdaşları, dost və tanışları içərisində yaşamış, yazıb
yaratmışdır.
Böyük şairənin həyatı barədə məlumatlara əsasən, əlyazma nüsxələri
Azərbaycan əlyazmalar İnstitutunda və Londonda saxlanılan XIII əsrə aid
edilən “Məhsəti və Əmir Əhməd” dastanından götürülmüşdür.
Məhsəti Gəncəvinin əldə olan əsərləri başlıca olaraq rübailərdir.
4
Məhsəti Gəncəvi - 900
Ancaq əsərlərindən bəlli olur ki, şairə təkcə rübai deyil, XII yüzillikdə geniş
yayılmış məhəbbət və ictimai mövzulu qəzəllər də yazmışdır. Şairənin qəzəllər
deməsini onun aşağıdakı rübaisi də aydın göstərir
Səndə rahatlanar bütün yaranan,
Yox məşuq demirəm, sən bir məəbudsan
Qəzəldə xətti-xal adını çəksəm,
Bəhanədir, qəsdim tək sənsən inan!
Bu günə kimi Məhsətinin yalnız bir bütöv qəzəli, bir neçə qəzəlindən parçalar
və 200 yaxın rübaisi üzə çıxmışdır.
Məhsəti Gəncəvinin ilk şeirləri başlıca olaraq məhəbbət mövzusunda
yazılan rübailərdən ibarətdir. Bu rübailərdə sadəlik, şəh ruhi insan
şəxsiyyətinə, onun böyüklük və ucalığına inam başlıca cizgilərdəndir.
Şairə insanı - onun böyüklüyünü, vüqarını, gözəlliyini tərənnüm edir,
həm də insan gözəlliyi Məhsəti şeirində onun insan səadəti haqqında arzuları
ilə səsləşir:
Pərilər, hurilər xəcil üzündən,
Üzün işıqlıdır ilıqdır Gündən.
Hamı arzulayır görsün üzünü,
Göz yaşı qoy uzaq olsun gözündən.
Məhəbbət mövzusu Məhsəti xanımın yaradıcılığının baş mövzusu
olmuşdur. Odur ki, XII yüzillikdə rübai janrında məhəbbəti inandırıcı və fəlsəfi
çalarlarla tərənnüm etməkdə Məhsəti birincilərdən olmuşdur.
Məhsəti son dövr yaradıcılığında qocalıqdan şeirlər yazsa da, ruhdan
düşməmiş, bu kimi rübai və qəzəllərində də özünə sadiq qalmış, nikbin
olmuşdur. Bu qəzəlini şairənin ölümünün yaxınlaşdığını duyduğu anlarda
yazdığını düşünmək olar.
Həmişə gül üzdə bu təravət sənə qalmaz,
Həm xəstə ürək, can kimi dövlət sənə qalmaz.
Mən gül üzünü bağda təravət gülü sandım,
Yarpağını tökər, güldən əlamət sənə qalmaz.
Dünyaya görən sən nə qədər söykənəcəksən?
Ruhun uçar, axırda əmanət sənə qalmaz.
Bircə göz açınca bu qədər naz olar, ey gül?
Eşqindəki, hüsnündəki şövkət sənə qalmaz.
Məhsəti Gəncəvinin bədii yaradıcılığı XII yüzillikdəki Azərbaycan şeirinin
inkişaf tarixində ayrıca yer tutur. O, dövrünün qabaqcıl intibah
ideyalarını tərənnüm etdiyi kimi, əsərlərinin bədii xüsusiyyətləri ilə də yeni,
gözəl və təkrarolunmazdır.
5
Məhsəti Gəncəvi - 900
Məhsəti, bütün yaradıcılığında Aəzrbaycan el ədəbiyyatından, xalq bədii
ifadə və məsəllərdən, təşbeh və istiarələrdən bol-bol istifadə etmiş, təşbehin
ən gözəl nümunələrini yaratmışdır. Məhsəti bənzətmələri öz gözəlliyi və
bədiiliyi ilə orijinal və çox çeşidlidir. Bu böyük söz ustadının yaradıclığının daha
dərindən öyrənilməsi Azərbaycan və dünya ədəbiyyatı üçün böyük bir
ərmağan sayılır.
Azərbaycan ədəbiyyatının parlaq nümayəndələrinin əsərlərində onun
adına təsadüf olunur. Məhsəti bəzən Dəbir deyə xatırlanır. XII-XIII əsrlərdə
yaşamış görkəmli İran şairi Fəridəddin Əttar “İlahinamə” poemasında
Məhsətiyə həsr etdiyi hekayəni belə başlayır:
O təmiz gövhərli Məhsəti Dəbir,
Olmuşdu Səncərlə dil bir, könül bir,
Camalı deyildi ay kimi parlaq,
Qəlbdən bağlanmışdı, şah ona ancaq....
Azərbaycan xalqı öz böyük şairəsinin yaradıcılığını və yüksək şəxsiyyətini
dəyərləndirərək ona doğma şəhəri olan qədim Gəncədə abidə ucaltmışdır.
Onun adına ayrıca muzey və məktəblər açmışdır. Məhsəti yaradıcılığından
Azərbaycanın qadın şairləri Xurşid Banu Natəvan, Heyran xanın Dünbüli, Aşıq
Pəri, Kəminə xanım, Pərvin xanım Etisaminin yaradıcılığına doğru uğurlu və
işıqlı bir yol açmışdır. Məhsəti Gəncəvi yalnız Azərbaycan ədəbi məktəbini
deyil, dünya ədəbi fikrini mənalı söz inciləri ilə bəzəyən böyük söz ustalarından
biri olmuşdur.
Məhsəti Gəncəvinin həyat vəyaradıcılığı hələ şairənin öz sağlığında
diqqəti cəlb etmiş, şəxsiyyəti əfsanəviləşdirilmiş, həyatı və ictimai fəaliyyəti
haqqında XIII əsrin sonunda Məhəmməd Gövhəri “Məhsəti və Əmir Əhməd”
dastanını yaratmışdır. XIV əsr təzkirəçilərindən Həmdullah Mustovi Qəzvini
“Tarixe-qozidə” əsərində “Həft iqlim”,
Dövlətşah
Səmərqəndinin “Təzkirətüş-
şüəra” əsərllərin şair haqqındakı məlumatları genişləndirilmişdir. Məhsətinin
daha geniş araşdırıılması işi XX yüzilliyin 50-60-cı illərində başlanmışdır.
Çağdaş qadın şairlərimizdən Nigar Rəfibəyli Məhsəti rübailərindən yüksək
sənətkarlıqla tərcümələr etmişdir. Azərbaycan alimlərindən Xəlil Yusifov və
Rəfael Hüseynov Məhsəti yaradıcılığı ilə bağlı tədqiqat işləri aparmışlar.
İranda şairənin ayrı-ayrı kitabxanalarda əlyazma şəklində olan əsərləri
toplanmış, 1960- cı illərin əvvəllərində divanı tərtib edilmişdir. Avropa
ölkələrində də məhsətişünaslıq müəyyən inkişaf yolu keçmiş, 1967- ci
ildə alman alimi Erits Mayer “Die SHONE Mahsati” (“Gözəl Məhsəti”) adlı
önəmli bir əsər yazmışdır.
Bu gün Məhsəti yaradıcılığının tədqiqi yönündə yeni araşdırmalar aparılır,
monaqrafiyalar yazılır.
6
Məhsəti Gəncəvi - 900
Bütün bunlardan sonra demək olr ki, XII yüzillikdə dünyanın heç bir
xalqının ədəbiyyatında “ Məhsəti qüdrətli, Məhsəti səviyyəli və Məhsəti
istedadlı bir qadın şair görünmür. Məhsəti yaradıcılığı məhəlli çərcivələri
vurub keçən, bəşərin malı olan, sənət inciləri qələmə alan bir sənətkar kimi
dünya ədəbiyyatındakı ən üstün şairlərdəndir”. Həm klassik, həm də müasir
olan Məhsəti Gəncəvi Şərq şeirinin gəncəli ilahəsi idi....
Ulu öndər Heydər Əliyevin 1972-1975-1980-ci illərdə xüsusi qərarları ilə
Azərbaycan intibahının parlaq nümayəndəsi Məhsəti Gəncəvinin rübailəri
təkcə azərbaycan dilinə deyil, ingilis, italyan, alman və fransız dilinə tərcümə
edilmişdir. Bununla yanaşı 1980-ci ildə doğma yurdu Gəncə şəhərində heykəli
ucaldılmışdır. Məhsətinin adına Gəncə şəhərində möhtəşəm Mədəniyyət
evinin inşasına başlanmış, ən nəhayət Azərbaycan şairəsi və mütəfəkkiri
Məhsəti Gəncəvinin 900 illik yubileyinin YUNESKO tərəfindən 29.10.2012-ci il
tarixli qərarı ilə qeyd olunması şairənin zəngin irsinə verilən dəyərdir. Şairənin
900 illik yubileyi münasibətilə məşhur ingilis tədqiqatçıısı Paul Smitsin Məhsəti
Gəncəviyə həsr olunmuş 6 monoqrafiyası da ölkəyə gətirilərək tərcümə və
nəşr edilmişdir.
7
Məhsəti Gəncəvi – 900
III
ƏSƏRLƏRİ:
3.1. KİTABLAR
1. Rübailər / Tərc. edən N. Rəfibəyli, X. Yusifli. - B.: Lider nəşriyyatı, 2004.-
144 s.
2. Rübailər / Tərc. edən N. Rəfibəyli. - B.: Gənclik nəşriyyatı, 1981. – 44 s.
3. Rübailər / Tərc. edən N. Rəfibəyli. - B.: Azərnəşr, 1975. - 72 s.
4. Rübailər / Tərc. edən N. Rəfibəyli. - B.: Azərnəşr, 1961. - 72 s.
3.2. MƏCMUƏLƏRDƏ VƏ DÖVRI MƏTBUATDA
ÇAP OLUNMUŞ ƏSƏRLƏRI
5. Rübailər / Tərc edən N. Rəfibəyli, Ə. Vahid // Azərbaycan klassik
ədəbiyyatından seçmələr. 3 c-də. C. 1. - B.: Şərq-Qərb, 2005. - S. 312-335.
6. Rübailər // Az söylə söz söylə. - B.: Maarif, 1992. - S. 102-103.
7. Rübailər / Tərc edən N. Rəfibəyli // Azərbaycan qadın şairləri antologiyası.
- B.: Avrasiya- Press, 2005. - S. 12-19.
8. Rübailər // Gəlimli, gedimli dünya... - B.: Gənclik, 1979. - S. 97.
9. Rübailər / Tərc edən N. Rəfibəyli // Xaqani, Nizami, Füzuli, Məhsəti və
başqaları. Seçilmiş əsərləri. - B.: Gənclik, 1987. - S. 323-350.
10. Rübailər /Tərc edən M. Sultanov //Rübailər aləmində. - B.: Azərnəşr, 1989.
–S. 20-39.
11. Rübailər // Sevdiyim şeirlər. 2 c - də. C. 1. - B.: Gənclik, 1978. - S. 16-20.
12. Rübailər /Tərc edən Ə. Vahid və başqaları // VII - XII əsrlər Azərbaycan
şeiri. 20 c- də. C. 2. - B.: Elm, 1989. - S. 358-384.
* * *
13. Rübailər // Azərbaycan. - 2006. - № 4. - S. 3-5.
14. Rübailər // Ədəbiyyat və incəsənət. - 1975. - 27 dekabr. - S.16.
8
Məhsəti Gəncəvi - 900
IV
IV. MƏHSƏTI GƏNCƏVINİN HƏYAT VƏ YARADICILIĞI HAQQINDA
4.1. KITABLAR
15. Ağsaqqallıq. Ağbirçəklik : [Məhsəti Gəncəvinin zəngin daxili aləmi,
uzaqgörənliyi, məşəqqətlərə sinə gəlməsi və el anası kimi tanınması haqqında]
// Azərbaycan etnoqrafiyası. 3 c-də. C. 3. - B.: Şərq- Qərb. 2007. - S. 130 - 131.
16. Ədəbiyyat : [XII əsrdə yaşamış Azərbaycan şairəsi Məhsəti Gəncəvi
haqqında] // Azərbaycan etnoqrafiyası. 3 c-də. C. 3. B.: Şərq - Qərb, 2007. - S.
307 - 308.
17. Mənisə xatın Məhsəti Gəncəvi : (491-584/1098-1188): [XII əsrin görkəmli
Azərbaycan şairəsi Məhsəti Gəncəvi haqqında] // Azərbaycan ədəbiyyatı tarixi.
6 c-də. C. 2. - B.: Elm, 2007. - S. 368-385.
18. VII - XII əsrlərdə Azərbaycan ədəbiyyatı : [XII əsrdə yaşamış şairə
Məhsəti Gəncəvi haqqında] // Azərbaycan ədəbiyyatı tarixi. 3 c-də. C. 1. - B.:
Azərbaycan, SSR EA - sı nəşriyyatı, 1960. - S. 81-83.
19. Ədəbiyyat : [XII əsrdə yaşamış şairə Məhsəti Gəncəvi haqqında] //
Azərbaycan Milli Ensiklopediyası. - B.: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, 2007.
- S. 737.
20. Məhsəti Gəncəvi : [XII əsrdə yaşamış Azərbaycan şairəsi Məhsəti
Gəncəvi haqqında] // Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası. 10 c-də. C. 6. - B.:
Azərbaycan Sovet Ensiklopediyasının Baş Redaksiyası, 1982. - S. 542.
21. XI - XIII əsrin əvvəllərində Azərbaycan mədəniyyəti. Ədəbiyyat : [XII əsr
Azərbaycan poeziyasının görkəmli nümayəndəsi şairə Məhsəti Gəncəvi
haqqında] // Azərbaycan tarixi. 7 c- də. C. 2. - B.: Elm, 2007. - S. 534 - 535.
22. Məhsəti xanım Gəncəvi: [XII əsrdə yaşamış şairə Məhsəti Gəncəvi
haqqında maraqlı əhvalat] // Azərbaycan yazıçılarının həyatından dəqiqələr. -
B.: Gənclik, 1979. - S. 21-22.
23. Məhsəti Gəncəvi : [XII əsr Azərbaycan şairəsi Məhsəti Gəncəvi haqqında]
// Cəfərov T. Məktəblinin ədəbiyyat lüğəti. - B.: “Ayna Mətbu evi”, 2007. -
S. 117-118.
24. Yusifli, X. Rəvayətlər dumanı arxasından boylanan sənətkar: [XII əsrdə
yaşamış şairə Məhsəti Gəncəvinin yaradıcılığı haqqında]. // Gəncəvi M.
Rübailər. - B.: Lider Nəşriyyatı, 2004. - S. 4 - 40.
9
Məhsəti Gəncəvi - 900
25. Hüseynov, R. Məhsəti necə varsa : [Kitabda XII əsr Azərbaycan şairəsi
Məhsəti Gəncəvinin həyat və yaradıcılığından bəhs edilir] - B.:Yazıçı, 1989. -
336 s.
26. Azərbaycan mədəniyyətinin başlıca inkişaf istiqamətləri : [Məhsəti
Gəncəvi haqqında qısa məlumat] // Qasımov X. Orta əsrlərdə Azərbaycan
mədəniyyət. – B.: Aspoliqraf, 2008. - S.128.
27. Məhsəti Gəncəvi : [XII əsrdə yaşamış şair Məhsəti Gəncəvinin yaradıcılığı
haqqında] // Gəncəvi M. Rübailər aləmində. - B.: Azərnəşr, 1989. - S. 18-19.
28. Məhsəti Gəncəvi : [XII əsr Azərbaycan şeirinin görkəmli nümayəndəsi
Məhsəti Gəncəvi haqqında] // Səfərli Ə., Yusifli X. Azərbaycan ədəbiyyatı tarixi.
- B.: Ozan, 2008. - S. 103- 118.
29. Məhsəti Gəncəvi : [Məhsəti Gəncəvinin yaradıclığı haqqında] // Səfərli Ə.,
Yusifli X. Qədim və orta əsrlər Azərbaycan ədəbiyyatı. - B.: Maarif, 1982. –
S. 59-65.
30. Məhsəti Gəncəvi : [Məhsəti Gəncəvi haqqında] // Tərbiyət M.
Danışməndani - Azərbaycan. - B.: Azərnəşr, 1987. - S. 220.
31. Məhsəti Gəncəvi : [Şairə Məhsəti Gəncəvi haqqında]. // “Varlıq”
ensiklopedik toplu. - B.: Zaman, 1998. - S. 205.
4.2. DÖVRI MƏTBUATDA ÇAP OLUNMUŞ MƏQALƏLƏR
32. Məhsəti Gəncəvinin yaradıcılığının 900 illik yubileyinin keçirilməsi
haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı //
Azərbaycan. - 2013. – 17 yanvar. - S. 1.
* * *
33. “ Məhsəti Gəncəvi nəğmələri” : [Görkəmli Azərbaycan şairəsi Məhsəti
Gəncəviyə həsr olunmuş eyniadlı kitab haqqında] Mədəniyyət. - 2013. - 13
sentyabr. - S. 11.
34. Qafarlı, V. Məhsəti Gəncəvi obrazı Azərbaycan səhnəsində // Kaspi. -
2013. – 24-26 avqust. - S. 11.
35. Qurbanəliyeva, S. Məhsəti Gəncəvinin musiqi dünyası // Mədəni həyat. -
2013. - № 6. - S. 31-33.
10
Məhsəti Gəncəvi - 900
36. Nağısoylu, M. Məhsəti Gəncəvi rübailərinin Təbriz nəşri // Ədəbiyyat
qəzeti. - 2013. - 14 iyun. - S.3.
37. Parisdə Məhsəti Gəncəvinin 900 illiyinə həsr olunmuş ədəbi- bədii
mərasim keçirilmişdir // Respublika. - 2013. - 4 iyun. - S. 3.
38. Bakıda keçirilən Ümumdünya Mədəniyyətlərarası Dialoq Forumunun
fransalı iştirakçıları Gəncədə Məhsəti Gəncəvinin yaradıcılığının 900
illiyinə həsr edilmiş yubiley tədbirində iştirak etmişlər // Azərbaycan. -
2013. - 1 iyun. - S. 10.
39. Pişnamazzadə, S. Məhsəti Gəncəvi irsinə dövlət qayğısı // Respublika. -
2013. – 31 may. - S. 7.
40. Əliyev, F. Qədim Gəncə möhtəşəm yubiley ərəfəsindədir : [Görkəmli
Azərbaycan şairəsi Məhsəti Gəncəvinin 900 illik yubileyi ilə bağlı Gəncədə
görüləcək yubiley tədbirləri haqqında] //Azərbaycan. - 2013. - 30 may. - S.10.
41. Xəlilzadə, F. Şərq şerinin gəncəli ilahəsi : [XII yüzilliyin görkəmli söz
ustadlarından olan Məhsəti Gəncəvi haqqında] // Azərbaycan. - 2013. - 25 may.
- S.11.
42. Əliyeva, S. Məhsəti Gəncəvinin 900 illik yubileyinə həsr olunmuş poçt
markası buraxılmışdır // Xalq qəzeti. - 2013. - 25 may. - S. 7.
43. Əliyev, Ə. Görkəmli Azərbaycan şairəsi Məhsəti Gəncəvinin 900 illiyi
YUNESCO- da təntənə ilə qeyd olundu : [Azərbaycanın Mədəniyyət və Turizm
Nazirliyinin və ölkəmizin YUNESCO yanındakı daimi nümayəndəliyində
keçirilən təntənəli mərasim haqqında] //Ədəbiyyat qəzeti. - 2013. - 24 may. -
S. 1; Mədəni həyat. - 2013. - № 6. - S. 24-25.
44. Parisdə Məhsəti rüzgarı : [Görkəmli şairə Məhsəti Gəncəvinin 900 illiyi
YUNESCO -da qeyd olunub] //Mədəniyyət. - 2013. - 22 may. - S. 4.
45. Muzeydə açılmış Məhsəti Gəncəvi güşəsindəki Gəncə xalçası diqqəti
daha çox cəlb edir : [AMEA-nın Milli Azərbaycan Tarixi Muzeyinin foyesində
orta əsr Azərbay-can şairəsi Məhsəti Gəncəviyə həsr olunmuş güşə
haqqında] // Azərbaycan. - 2013. - 18 may. - S. 7.
46. Əliyev, Ə. Görkəmli Azərbaycan şairəsi Məhsəti Gəncəvinin 900 illiyi
YUNESCO- da təntənə ilə qeyd olunmuşdur // Azərbaycan. - 2013. - 18 may. -
S.7; Xalq qəzeti. - 2013. - 18may. - S. 8.
11
Məhsəti Gəncəvi – 900
47. Məhsətinin 900 illiyi qeyd olunacaq: [Azərbaycanın YUNESCO-dakı baş
qərargahında Şərq aləmində tanınan şairə Məhsəti Gəncəvinin 900 illiyi
təntənəli şəkildə qeyd olunacaq] //Kaspi. - 2013. - 11-13 may. - S. 14.
48. AMİ-nin Şamaxı filialında Məhsəti Gəncəvinin 900 illik yubileyinə həsr
olunmuş elmi-praktik konfrans // Azərbaycan müəllimi. - 2013. - 19 aprel. - S.
5.
49. Tanrıverdiyev,Y. Məhsəti Gəncəvinin rübailərinə çəkilmiş miniatürlər
Gəncəyə gətirildi // Ədəbiyyat qəzeti. - 2013. - 5 aprel. - S. 2.
50. Kraliçadan Azərbaycana hədiyyə : [İspaniya kraliçası, Yunan və
Danimarka şahzadəsi Sofiyanın dahi Azərbaycan şairəsi Məhsəti Gəncəvinin
900 illiyi münasibətilə N. Gəncəvi Baynəlxalq Mərkəzinə hədiyyə etdiyi qədim
miniatürlər haqqında ] // Azərbaycan. - 2013. - 15 mart. - S.1.
51. Məhsəti Gəncəvinin nadir əlyazmaları Azərbaycana gətiriləcək //
Ədalət. - 2013. - 28 mart. - S. 8.
52. Yunisli, F. Həqiqi aşiq, yoxsa sənət qayğıkeşi?..: [ XII əsrdə yaşayıb-
yaradan azərbaycanlı şairə Məhsəti Gəncəvi haqqında] // Mədəniyyət. - 2013.
- 1 fevral. – S. 15.
53. Zümrüd. Azərbaycanın ilk şairəsi - Məhsəti Gəncəvi // Səs. - 2013. - 18
yanvar. - S.12.
54. Fərəcov, S. Müəmmalar arxasınca boylanan sənətkar : [ XII əsrin böyük
mütəfəkkir şairəsi Məhsəti Gəncəvi haqqında] // Mədəniyyət. - 2013. - 16
yanvar. - S.15.
55. Nağısoylu, M. Məhsəti Gəncəvi rübailəri əlyazmalarda // Ədəbiyyat qəzeti.
- 2012. - 30 noyabr. - S. 3.
56. “Məhsəti Gəncəvi - 900”: [Böyük mütəfəkkir şairə Məhsəti Gəncəviyə
həsr olunmuş Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasında keçirilən elmi konfrans
haqqında] // Ədəbiyyat qəzeti. - 2012. - 30 noyabr. S. 3.
57. Məhsəti Gəncəvini də oğurlayırlar? : [ Orta Asiya və Iranın Azərbaycan
şairi Məhsəti Gəncəvini öz şairi kimi qəbul etdirmək istəyinə AMEA
Əlyazmalar İnstitunun verdiyi cavab haqqında].// Ədalət. - 2012. - 29 noyabr. -
S. 8.
58. Zərbəliyev, C. Söz sənətinin zərif dühası: Məhsəti Gəncəvi - 900 //
Mədəniyyət. - 2012. - 28 noyabr. - S. 5.
12
Məhsəti Gəncəvi – 900
59. Fərəcov, S. Məhsəti ömrünün gerçəkləri: [Şairə Məhsəti Gəncəvi
haqqında].//Mədəniyyət. - 2010. - 20 oktyabr. S. 13.
60. Şirəliyeva, G. “Məhsəti” pyesi və onun səhnə təcəssümü : [ Kəmalə
Ağayevanın şairə Məhsəti Gəncəviyə həsr etdiyi “Məhsəti” pyesi və onun
səhnə təcəssümü haqqında] // Naxçıvan Müəllimlər İnstitunun Xəbərləri. -
2005. - № 2. - S. 42-44.
61. Əmrahoğlu, A. Qocalmayan gözəl : [ Rafael Hüseynovun “Məhsəti - necə
varsa” monoqrafiyası haqqında] // Kommunist. - 1990. - 2 noyabr.
62. Hüseynov, X. Məhsəti Gəncəvinin adı və təxəllüsü // Azərbaycan SSR EA
xəbərləri. Ədəbiyyat, dil və incəsənət seriyası. - 1989. - № 1. - S. 3 - 7.
63. Hüseynov, R. Məhsəti Gəncəvinin şəhraşubları
// Azərbaycan SSR EA
Xəbərləri. Ədəbiyyat, dil və incəsənət seriyası. - 1982. - №1. - S. 26 - 33.
64. Məhsəti “Rübailər”inin müzakirəsi : [Azərbaycan Yazıçılar Ittifaqında
keçirilən şair N. Rəfibəylinin tərcüməsində təqdim olunmuş Məhsəti
Gəncəvinin rübailərinin müzakirəsi haqqında] // Ədəbiyyat və incəsənət . -
1976. - 10 yanvar. - S. 2.
65. Beqdeli, Q., Yusifov X. Məhsətinin rübailəri : [XII əsr Azərbaycan şeirinin
görkəmli nümayəndəsi Məhsəti Gəncəvi haqqında] // Ədəbiyyat və incəsənət. -
1975. - 27 dekabr. - S. 16.
4.3. DÖVRI MƏTBUATDA ÇAP OLUNMUŞ
RESENZIYALAR
66. Hüseynov, R. Məhsəti - necə varsa : Monoqrafiya. - B.: Yazıçı. - 1989.
Res: Əliyev K. Hər ulduzun yeri var // Kitablar aləmində. - 1990 . - № 4. - S.
19-20.
67. Hüseynov, R. Məhsəti necə varsa : Monoqrafiya. - B.: Yazıçı, 1989.
Res: Məmmədbəyli S. Məhsətinin özü və sözü // Azərbaycan müəllimi. - 1990.
- 8 iyun. - S. 3.
68. Hüseynov, R. Məhsəti Gəncəvi - özü, sözü, izi. - B.: Nurlan, 2005.
Res: Hüseynoğlu S., R. Hüseynov Məhsəti Gəncəvi- özü, sözü, izi //Ədəbiyyat
qəzeti. - 2005. - 22 aprel. - S. 5.
69. Yusifov, X. Məhsəti Gəncəvi : Monoqrafiya. - B.: Yazıçı, 1984.
Res.: Səfərli Ə. Rübailərdə yaşayan ömür // Ədəbiyyat və incəsənət. - 1985. -
24 may. - S. 6
13
Məhsəti Gəncəvi - 900
V
MƏHSƏTI GƏNCƏVIYƏ HƏRS EDILMIŞ ƏSƏRLƏR
70. Dilbazi, Mirvarid Paşa qızı. Məhsəti : Pyes // Dilbazi M. Seçilmiş əsərləri.
- B.: Lider, 2004. - S. 249 - 270.
71. Kəmalə, A. Məhsəti : Mənzum pyes. - B.: 2002. – 96 s.
72. Kəmalə, A. Məhsəti : Mənzum pyes // Kəmalə A. Sən olmasaydın. - B.:
Azərnəşr, 1974. - S. 30-138.
73. Kəmalə, A. Məhsətiyə : Şeir // Kəmalə A. O dağlarda gözüm qaldı. - B.:
Yazıçı, 1987. - S. 94 - 95.
74. Mustafayeva, G. Məhsəti Gəncəvi : Portret // Güllü Mustafayeva.
Azərbaycan SSR əməkdar rəssamı. - B.: İşıq, 1983 - S.14.
75. Ordubadi, Məmməd Səid. Qılınc və qələm : Roman 2 c-də. - B.: Şərq -
Qərb, 2005. – 760 s. (Əsərdə Məhsəti Gəncəvidən bəhs edilir).
76. Rübail. Rübailər : Şeirlər Məhsəti Gəncəviyə həsr olunub // Ədəbiyyat
qəzeti. - 2013. - 28 iyun. - S. 8.
77. İslamzadə, K. Məhsətinin şairə bacıları və susmayacaq saatlar: [Xalq
rəssamı Oqtay Salamzadənin çəkdiyi “Məhsəti Gəncə şairləriylə” əsərinin
üzgördüsü (prezedentasiyası) haqqında] // Ədəbiyyat qəzeti. - 2004. - 28 may.
- S. 5.
Tərtib edən : Cəfərova Nazxanım
Redaktoru : Həsənova Rəna
Dostları ilə paylaş: |