Sünnə və Cəməa anlayışı
Yüklə 0,5 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- «Daha önc ə g əlib-getmi ş pey ğəmb ərl ər bar əsind ə d ə Allahın sünn əsi
- QURAN i-K ƏR iMD Ə «SÜNN Ə»N iN B ƏZ i M ƏNALARI
- «Allah siz
- «…Yox, əg ər yen
Bu çalışma mənim xüsusilə aydınlıq gətirməyə çalışdığım bir məsələdir. Əsasən imkanları məhdud olan bir insanın təvəzökar bir əməyidir. Uca Allahdan bunu faydalı etməsini, dinini əziz edib, kəlməsini ucaltmasını, saleh bəndələrinə uğur qazandırmağını diləyirəm. Şübhəsiz ki, bunu edən və etməyə qadir olan Odur. Allahın salamı və xeyir duası Məhəmmədə, onun pak ailəsinə və əshabələrinə olsun. Allah onlara bərəkətlər ehsan etsin.
5
BiRiNCi HiSSƏ: «SÜNNƏ» ANLAYIŞI LÜĞƏTDƏ “SÜNNƏ” ANLAYIŞININ MƏNASI Lüğətdə, “sünnə”: 6 “sənnə, yəsinnu, yəsunnu, sənnən: sünnəyə əməl etmək, sünnəyə riayət etmək” mənasında işlənir. Sünnə olunmuş əmələ “məsnun” deyilir. “Sənnəl-əmra: O işi açıqladı” deməkdir. Sünnənin başqa bir mənası “həyat tərzi”, “təbiət” və “gedilən yol” deməkdir. Allahdan gələn sünnə də Onun hökmü, əmri və qadağaları deməkdir. Sünnənin lüğətdəki mənalarını belə göstərmək olar:
“Kim gözəl bir sünnə nümayiş etdirərsə, ona öz və onunla əməl edənlərin ə
” 7 . Peyğəmbərin –cəllalahu aleyhi vəssəlləm- bu hədisindən görünür ki, sünnə bir həyat tərzi kimi yaxşı da ola bilər, pisdə. Eyni hədisi imam Müslim bu cür rəvayət etmişdir: “Kim jslamda
j
” 8
törəyən sözlər dəfələrlə işlədilmişdir. Bunun əsl mənası yol və həyat tərzidir.» 9
“Sənnəş-şeyə yəsunnuhu sənnən, sənnənəhu”: onu cilaladı və bəzədi deməkdir. 10 “Sünnə”, cilalı olduğuna görə, parlaqlığı və düzgünlüyünə görə “üz” mənasına gəlir. “Məsnun” da “cilalanmış” deməkdir. 11
3. Təqviyə (gücləndirmək, qüvvətləndirmək) Ərəblər: “Turş bitkilər dəvələrin çox yol getməsinə güc verir (burada “yəsunnu” sözü keçir). Bıçaq itiləyən alətin bıçağın kəsən tərəfini gücləndirdiyi kimi”
12 - deyirlər. “Yəsunnu” felindən törənən “əs-sinan” sözü güc, qüvvət deməkdir. 13 6
317. 7 Ибн Манзур, «Лисянцл-Яряб»,13/235, «Сяняня». 8 Мцслим, «Зякат», 1017. 9 «Лисянцл-Яряб»,13/225. 10 «Лисянцл-Яряб», 13/223; «ял-Гамусу ял-Муhит», 4/238. 11 «Лисянцл-Яряб», 13/224. 12 «Лисянцл-Яряб», 13/220. 13 «Лисянцл-Яряб», 13/221. 6 4. Açıqlamaq Allahın sünnəsi, Onun hökmləri, əmri və qadağaları deməkdir. “Allah bunları insanlara sünnə etdi ”, yəni bunları “açıqladı”, deməkdir. “Allah bir sünnə ortaya qoydu ”, yəni düzgün bir yolu “açıqladı” mənasındadır. Uca Allah belə buyurur: «Daha öncə gəlib-getmiş peyğəmbərlər barəsində də Allahın
. Göründüyü kimi bu ayədə, “Allahın sünnəsi belədir” ifadəsi “onu açıqladı” deməkdir. 14
Qurani-Kərim və Sünnədə “sünnə”nin mənaları Sünnənin mənası Qurani-Kərimdə, hədislərdə, əshabələrdən və sələf salehdən gələn rəvayətlərdə (əsərlərdə) müxtəlif mənalarda istifadə edilmişdir. Bunların əksəriyyəti də Peyğəmbərin –cəllalahu aleyhi vəssəlləm- söz, hərəkət və təqrirlərində (görüb qadağan etmədikləri) etdiyi hökmlər ilə bütün hallarda etdiyi digər hidayət və rəhbərliyi mənasında işlədilmişdir. QURANi-KƏRiMDƏ «SÜNNƏ»NiN BƏZi MƏNALARI 1. Qurani-Kərimdə “sünnə” kəlməsi yol, həyat tərzi, əvvəlkilərin təqib etdikləri yol mənasında işlədilmişdir. Bu yol bəzən tərif edilən bir yol ola bilər ki, bu haqq və hidayət yoludur. Uca Allahın bu buyruğunda həmin mənada işlədilmişdir: «Allah sizə (bilmədiklərinizi) bildirmək, sizdən əvvəlkilərin
. Yəni Uca Allah sizdən əvvəlkilərin yollarını göstərmək istər. Bu da onların təriflənməyə layiq olan yollarıdır. 15 “Sünnətullah: Allahın sünnəsi”. Bəzən tənbeh edilən bir işin əvəzində Allahın cəzası mənasında işlədilmişdir. Bu da Onun peyğəmbərlərinə qarşı gəlib, zəlalət və batil işlərdən əl çəkməyən xalqların həlak edilməsi deməkdir. Uca Allahın bu ayəsini misal kimi göstərmək olar: «…Yox, əgər yenə (yaramaz
16 . Yəni doğru yolu tərk edib başqa yollara düşsələr, Allah onları həlak edər. Uca Allahın Qurandakı bu sözü də həmin mənada işlədilmişdir: «Özlərindən əvvəlkilərin sünnəsi (başlarına gələnlər) göz qabağında olduğu 14
«Лисянцл-Яряб», 13/225. 15
Бах: Ибн Кясир, «Тяфсир»,1/411, «ян-Ниса», 26-жы айянин тяфсири; Шювкани, «Фятhул Гадир»,1/452, ейни айянин тяфсири. 16 Бундан башга бах: Шювкани, «Фятhул-Гадир»,1/452, бу айянин тяфсири. 7 Yüklə 0,5 Mb. Dostları ilə paylaş:
|