Sünnəyə münasibətimiz necə olmalıdır?
Yüklə 1,41 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Sünnə qarşısında müsəlmanın vəzifələri
- Cünub
- Təhlükəli üç bəla Hәdislәrdә peyğәmbәrlik elmi vә risalәt (dinin insanlara çatdırılması missiyası – mütərcim
27 Şәfqәtli vә ürәyiyanan Peyğәmbәr sәhabәlәrinә ardı-arda (nafilә) orucu tutmağı qadağan etmiş, iftarı tezlәşdirib obaşdan- lığı da gecikdirmәklә onların işini yüngüllәşdirmişdi. Bәzi sәhabәlәr Peyğәmbәrә şikayәt edirlәr ki, Әmr ibn As “cünub” 2 ikәn qüsl almadan tәyyәmmümlә namaz qılıb. Al- lahın rәsulu Әmr ibn Asdan bu haqda soruşur. Әmr bildirir ki, hәmin vaxt gecә şaxtalı olduğundan bu cür edib. Hәm dә ki Al- lahın bu kәlamını xatırlayıb: “...özünüzü öldürmәyin! Hәqiqә- tәn, Allah sizә qarşı mәrhәmәtlidir!” 3 Bunu eşidәn Allahın rә- sulu gülümsәyir, – bu göstәrir ki, Peyğәmbәr Әmrin elәdiyi ilә razılaşıb. Bir dәfә bir kişi yaralanmış, sonra da “cünub” olmuşdu. Bәzi insanlar “fitva” çıxarıb onu mәcbur edirlәr ki, qüsl alsın. Kişi qüsl alır, yaraları ağırlaşır vә ölür. Peyğәmbәrә bu xәbәr çatanda deyir: “Onu öldürdülәr, Allah da onları öldürsün! Әgәr bilmirlәrsә, nә üçün dә gәlib soruşmurlar? Mәgәr cәhalәtin şә- fası soruşmaqda deyil?!” 4 Sünnə qarşısında müsəlmanın vəzifələri Aydın olur ki, Sünnә hәm müsәlman fәrdin, hәm dә cә- miyyәtin hәyatında әhәmiyyәtli yerә malik izahedici metoddur. Dediyimiz kimi, o, Quranın praktik izahı, islamın da mücәssә- mәsidir. 1 Hәdisi İbn Ömәrә istinadәn İmam Әhmәd vә Beyhәqi, İbn Abbas vә İbn Mәsuda istinadәn isә Tәbәrani rәvayәt edib. Hәmçinin, bax: Әlbani. Sәhih әl-Came әs-Sәğir, hәdis № 1885. 2 Cünub: cinsi әlaqә vә ya pollyusiyadan sonra yuyunaraq tәmizlәnmәyi zә- ruri edәn hal – tərcüməçinin qeydi. 3 “әn-Nisa” surәsi, 29-cu ayә. 4 Hәdisin Cabirә istinadәn Әbu Davudun rәvayәt etdiyi digәr variantında bu sözlәr mövcuddur: “Ona tәyәmmüm kifayәt idi”. 28 Peyğәmbәr (Ona Allahın xeyir-duası vә salamı olsun!) öz hәyatı – sözlәri, әmәllәri vә tәsdiqlәyici hәrәkәtlәri ilә Quranın şәrhçisi, islamın da mücәssәmәsi idi. O, aşkarda vә gizlindә, sә- fәrdә vә elindә, yatdıqda vә ayıq ikәn, sosial vә fәrdi hәyatında, Allahla, insanlarla, yaxın-uzaq әqrәbası ilә, dostları vә düşmәn- lәri ilә münasibәtlәrindә, savaşlarda vә dinc zamanlarda, şәrdә vә xeyirdә Quranın izah salnamәsi, islamın da tәcәssümgahı sa- yılırdı! Hәr bir müsәlmanın vәzifәsi bu müfәssәl metodu dәrin- dәn öyrәnmәk, onun xüsusiyyәtlәrinә hәrtәrәfli bәlәd olmaq- dır. Dedik ki, Sünnәnin xüsusiyyәtlәrinә universallıq, tamlıq, tarazlaşdırma, reallıq vә asanlaşdırma daxildir. Hәmçinin, mü- sәlmanlar Sünnәdәki hәm sabit rәbbani, hәm törәmә-bәşәri, hәm dә fundamental-etik mahiyyәtlәri bir-birindәn fәrqlәndir- mәyi bacarmalıdırlar. Onlar Sünnәni yaşam nümunәsi seçmәli- dirlәr. Allah tәala da bunu bizlәrә bәyan edir: “Hәqiqәtәn, Allahın rәsulu Allaha, qiyamәt gününә ümid bәslәyәnlәr (Allahdan, qiyamәt günündәn qorxanlar) vә Allahı çox zikr edәnlәr üçün gözәl örnәkdir!” (әl-Әhzab, 21); “...Peyğәmbәr sizә nә verirsә, onu götürün; nәyi qadağan edirsә, ondan әl çәkin. Allahdan qorxun. Hәqiqәtәn, Allahın cә- zası çox şiddәtlidir!” (әl-Hәşr, 7); “(Ya rәsulum!) De: “Әgәr siz Allahı sevirsinizsә, mәnim ardımca gәlin ki, Allah da sizi sevsin vә günahlarınızı bağış- lasın. Allah bağışlayandır, mәrhәmәtlidir!” (Ali-İmran, 31). Bu isә öz növbәsindә zәruri edir ki, müsәlmanlar Sün- nәni doğru-dürüst başa düşsünlәr, davranış vә düşüncәlәrindә ondan düzgün istifadә etsinlәr. Bu ümmәtin әn xeyirli övlad- larının – sәhabә vә tabein nәslinin etdiyi kimi! Sәhabә vә tabein nәsli Peyğәmbәr mәktәbinin әlaçı tәlәbәlәri idilәr; onlar hәm öyrәnmiş, hәm dә tәtbiq etmişdilәr. Özü dә әn layiqli şәkildә! Nәhayәtindә isә xalqlara islamı әn gözәl surәtdә öyrәtmişdilәr. 29 İndiki dövrdә müsәlmanların әn böyük problemi düşün- cә – zehniyyәt problemidir. Düşünürәm ki, zehniyyәt problemi vicdan problemindәn daha tәhlükәlidir. Çünki düşüncә tәsәv- vürü formalaşdıran, ona yol göstәrәn әsas amildir. İnsanın әmә- li fәaliyyәti isә onun tәsәvvürlәrindәn asılıdır. Zehniyyәt problemi Sünnәni dәrkdә özünü qabarıq for- mada göstәrir. İslam oyanışını tәmsil edәn bәzi cәrәyanlar bu problemdәn әziyyәt çәkir. O cәrәyanlar ki, nәzәrlәr onlara diki- lib; insanlar onlara ümid bәslәyib bel bağlayıblar. Şәrqdә dә, Qәrbdә dә müsәlmanlar boynubükük halda ümidlә onlara ba- xırlar. Ancaq bu cәrәyanlar Pak Sünnәni çox vaxt yetәrincә an- lamayıb ona dar çәrçivәdәn baxdıqları üçün onu bәzi formal mәsәlәlәrlә, tәzahürlәrlә mәhdudlaşdırırlar; Sünnәnin müdrik mahiyyәtinә nüfuz edә bilmirlәr. Təhlükəli üç bəla Hәdislәrdә peyğәmbәrlik elmi vә risalәt (dinin insanlara çatdırılması missiyası – mütərcim) irsinin mәruz qalacağı bәla- lardan, tәhlükәlәrdәn söz açılır. Xәbәrdarlıq edilir ki, Sünnәyә ifratçılar, batil әhli vә cahillәr xәlәl gәtirәcәkdir. İbn Cәrir vә İbn Әdiyy ilә yanaşı, “Fәvaid” kitabında hәm dә Tәmmam rә- vayәt edir ki, Allahın rәsulu (Ona Allahın xeyir-duası vә salamı olsun!) deyib: “Bu elmә (Sünnәyә) hәr bir nәslin әn adil fәrdlәri sahib çıxacaq, onu ifratçıların tәhrifindәn, batil әhlinin әsassız iddialarından, cahillәrin dә yozumlarından qoruyacaqlar” 1 . 1 Hәdisi “Miftah Dar әs-Sәadәt” kitabında qeyd etmiş İmam İbn әl-Qәyyim müxtәlif istinadlarla rәvayәt olunduğu üçün onu “qüvvәtli” saymışdır. Bax: eyniadlı әsәr, cild I, Beyrut: “Dar әl-Kütub әl-Elmiyyә” nәşriyyatı, sәh. 163- 164. Hәmçinin, hәdisin sәhih vә ya “hәsәn” olduğunu tәsdiqlәyәn Әllamә İbn әl-Vәzir geniş mәlumatlı vә mötәbәr olduqları üçün hәm İmam Әhmәd vә Hafiz ibn Әbdülbәrrin hәdisi sәhih saymaları üzündәn, hәm dә Üqeylin istinad seçimi sәbәbi ilә hәdisi “qüvvәtli” hesab etmişdir. Bax: әr-Rövz әl- Yüklə 1,41 Mb. Dostları ilə paylaş:
|