T. C. Ankara üNİversitesi sosyal biLİmler enstiTÜSÜ felsefe ve din biLİmleri anabiLİm dali din sosyolojiSİ BİLİm dali
Yüklə 2,68 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 1.4.2. Sosyal Yapı ve Toplumsal Değişme Açısından Turizm
- 1.4.3. Turizmin Yerel Kültür Üzerindeki Etkileri
42 turistlerin kendi aralarında ortaya çıkan ilişkilerde turizmin sosyo-kültürel etkilerinin önemli bir yönüdür. Turizmin gelişmesiyle birlikte turist-yerli halk ilişkileri, turistlerin davranışları ve onların birbirleriyle ilişkileri önemli toplumsal olaylar durumuna gelmekte ve toplumsal değişim sürecinin başlamasında en önemli harekete geçirici etkenler olarak karşımıza çıkmaktadır. Özellikle turistlerin yaşam biçimleri ve tatildeki davranışları, oluşturdukları kümelerin yapısı, gittikleri yerlerdeki insanlarla ilişkileri, kendilerine hizmet eden görevlilerle ilişkileri büyük bir önem taşımaktadır. Her yıl milyonlarca insanın katılımıyla gerçekleşen turizm olayı ve bu olayın yarattığı ilişkiler, geleneklerde, inançlarda, değer yargılarında, aile yapısında, siyasal yapıda ve ekonomik yapıda önemli değişmelerin meydana gelmesinde sebep teşkil etmiştir. 54 Yukarıda bahsettiğimiz ve turizm içerisinde etkileşime giren grupların ilişkileri ve bunların sonuçları tamamıyla turizm sosyolojisi içerisinde değerlendirilmektedir. 1.4.2. Sosyal Yapı ve Toplumsal Değişme Açısından Turizm Turizm, ekonomik boyutları olduğu kadar sosyal boyutu da olan bir olgudur ve tüm yönleriyle insanların arasında gerçekleşir. Turizm insanları etkileşime sokan en başat aktörlerdendir. Turizm ekonomik değerlerle kültürel değerler (estetik, spritüel, doğal, tarihsel) arasında bir alışveriştir. 55 Turizm kültürleri bir araya getirerek sosyo- kültürel etkileşimi başlatır. Sosyal yapıda ve değerlerde çeşitli değişmelere sebep olur. Değişme bireysel ve toplumsal planda görülür ve hissedilir etkilere sahiptir. Değişime uğramayan bir canlı, değişmenin olmadığı bir insan topluluğu düşünmek 54 Berber, “Sosyal Değişme Katalizörü Olarak Turizm ve Etkileri ”, 211. 55 Usal, “Turizmin Sosyo-Kültürel Etkisi Ve Bir Araştırma”, 14. 43 mümkün değildir. 56 Turizm ekonomik farklılaşmayı yarattığından çok daha fazla toplumsal farklılaşmayı da yaratmaktadır. 57 Turizmin bireysel davranış, aile ilişkileri, toplu yaşam tarzları, ahlaki tutumlar, değer sistemleri, yaratıcı güçler, örf ve adetler, geleneksel törenler ve toplum örgütlenmesindeki değişikliklere katkıları, onun sosyal ve kültürel etkileri yoluyla olmaktadır. Diğer bir deyişle bunlar doğrudan ve dolaylı temasın misafirlerin ev sahibi toplumun insanları üzerindeki etkileridir. 58 Toplumsal değişme, toplumu meydana getiren kurumlar başta olmak üzere toplumsal ilişkilerde ve toplumsal yapılarda mevcut durumlardan yeni bir duruma geçişi ifade etmektedir. 59 Bu geçiş olumlu ya da olumsuz yönde gerçekleşebilmektedir. Bunun yönünü etkileyici pek çok faktör mevcuttur. Bunlar arasında modernleşme, küreselleşme, iletişim ve ulaşım teknolojileri, kentleşme gibi daha birçok unsur sayılabilir. Turizm sonucu meydana gelen sosyo-kültürel değişiklikleri kentleşme, ticaret, kitle iletişim araçları, ulaşım ve sanayileşme süreçlerinin neden oldukları değişikliklerden soyutlamak mümkün olmamaktadır. Ancak bunların normal olarak birbirlerinin neticesi olduğu sanayileşmiş toplumlarda gözlenmektedir. 60 Öyle ki turizm sanayisiyle, nüfus yoğunluğuyla, sosyal ve çevresel tahribatıyla bütün bir kentleşmenin yaratacağı etkiyi neredeyse tek başına meydana getirebilmiştir. Mevsimlik aşırı turistik talep yoğunluğunun turistik destinasyonların kaldırabileceğinden fazla olduğu merkezlerde bu etki fazlasıyla hissedilmiştir. 56 İsmail Doğan, Sosyoloji, Pegem A Yayıncılık, Ankara 2008, s. 340. 57 Berber, “Sosyal Değişme Katalizörü Olarak Turizm ve Etkileri ”, 221. 58 Mehmet Özdemir, Turizmin Türkiye’nin Sosyo-Ekonomik Yapısına Etkileri, Turizm Bankası Yayınları, Ankara 1992, s. 86. 59 Doğan, 342 60 Mehmet Özdemir, M. İlhan Gürkan, Mehmet Kıral, “Turizm Hareketlerinin Sosyo-Ekonomik Yapıya Etkisi,” Anatolia Turizm Dergisi, Ankara 2000, C. 11, S. 2, s. 80. 44 Turizmin hızlı gelişimi geleneksel kıyı yerleşimlerinde, sanayileşme ve kentleşme ile karşılaşan büyük şehirlerdeki sürece benzer bir süreç ortaya çıkarmıştır. Turizmi ile ünlü olmuş Side, Kuşadası, Alaçatı gibi çeşitli kıyı yerleşmeleri, kendi tarihsel ve mekânsal dokuları kısmen korunmuş olsa bile, yine turizm nedeniyle kendi geleneksel kimliklerine ve kültürel yapılarına önemli ölçüde yabancılaşmıştır. 61 Turizm olgusunun sosyal değişme üzerindeki etkisi yadsınamaz derecede açıktır. Bu etkiler tüm toplum üzerinde hissedilmekle beraber yerel kültür üzerindeki etkileri daha açık bir şekilde gözlenmektedir. Doğrudan temasın gerçekleştiği bu ortamlarda farklı kültürlerden bireyler birbirlerini tanıyarak bir bağ oluşturmaktadırlar. Bu Dünya barışı ve kültürlerin kaynaşması açısından olumlu sonuçlar doğuruyor olsa da olumsuz sonuçlarının da bir hayli fazla olduğu görülmektedir. Bu etkiler konusunda yapılan iyi çalışmalar olmakla birlikte daha çok araştırmanın yapılması, konuyu daha somut hale getireceğinden, gereklidir. 1.4.3. Turizmin Yerel Kültür Üzerindeki Etkileri Turizmin yerel kültür üzerindeki etkileri toplumsal ve kültürel etkileşimin yapısı gereği kaçınılmazdır. Çünkü var olan her şeyin doğasında değişim vardır. Özellikle insan ve sosyal yapı ne kadar içe kapanık bir yapıya da sahip olsa değişmenin gücüne sürekli bir direnç gösteremez. Değişmeyen veya statik olan hiçbir kültür ya da sosyal çevre yoktur. Kültürel değişme iki şekilde olur: Ya toplumun iç dinamiklerindeki farklılaşmalar sonucunda ortaya çıkan içsel değişme ya da dışarıdan gelen ekonomik, politik, çevresel ve 61 Sibel Ecemiş Kılıç, Muhammed Aydoğan, “Mass Tourism Effects On A Coastal Historical Town: Bodrum Case (Turkey)”, Ege Üniversitesi Coğrafya Bölümü Ege Coğrafya Dergisi, İzmir 2009, S. 18(1-2), s. 94. Yüklə 2,68 Mb. Dostları ilə paylaş:
|