T. C. Ankara üNİversitesi sosyal biLİmler enstiTÜSÜ felsefe ve din biLİmleri anabiLİm dali din sosyolojiSİ BİLİm dali

15 
 
 
Bacasız fabrika olarak görülen turizm sektörü, özellikle II. Dünya Savaşı’ndan 
sonra hemen her ülkenin önemli bir gelir kaynağı olmuştur. Dünya ülkeleri gelir ve 
istihdam  yaratma  açısından  önemli  etkilere  sahip  bu  sektörü  canlandırabilmek  için 
yüksek  miktarlarda  harcamalar  yapmaya  başlamıştır.  1980’lerden  itibaren  Amerika 
ve  Batı  Avrupa’da  belirgin  bir  hâl  alan  yeni  üretim  ve  tüketim  tarzı,  turizm 
sektörünün gelişmesine hız verirken beraberinde bazı problemleri de getirmiştir. Bu 
problemlerin başında gelen ve en önemli olanı ise, küresel olarak hissedilen çevresel 
bozulmalardır.  Bu  gelişmelerin  turizm  faaliyetlerinin  doğal  ve  kültürel  kaynakları 
üzerindeki  olumsuz  etkileri  ve  bu  etkilerin  turizmin  kendi  geleceğini  tehlikeye 
attığının anlaşılması ile birlikte “alternatif turizm” kavramı gündeme gelmiştir.
15
  
Eko  turizm  kavramı,  kitle  turizminin  yol  açtığı  olumsuz  etkileri  en  aza 
indirerek,  sürdürülebilir  turizmi  gerçekleştirmek  için  üretilmiştir.  Kitle  turizminin 
karşılığı olan bütün turizm türleri eko-turizm, sürdürülebilir turizm, alternatif turizm 
ya  da  doğa  turizmi  olarak  isimlendirebileceğimiz  turizm  türü  içerisine  girer. 
Sürdürülebilir  turizm  kapsamında  turizm  aktivitelerinde  doğaya  karşı  sorumluluk 
duyulmalı,  yaban  hayatı,  habitatlar  ve  ekosistemler  bozulmamalı,  sürdürülebilir  bir 
yaklaşım  sunmalı,  doğal  varlıkları  ve  yörenin  kültürel  yapısını,  insanların  yaşam 
tarzlarını etkilememeli, ziyaretçiyi doğa ve doğa koruma konularında besleyebilmeli, 
yöredeki doğa koruma çabalarına katkıda bulunmalıdır.
16
  
En geniş anlamıyla deniz turizmi, kültür turizmi, inanç turizmi, sağlık turizmi 
ve yat turizmi gibi turizm türleri de eko turizm içerisinde zikredilmektedir. Ancak bu 
konuların tezimizle ilgili olması sebebiyle içeriklerine kısaca değinmekle yetinceğiz.  
                                                      
15
 
Kalağan, Yıldız, “Alternatif Turizm Kavramı ve Çevresel Etkileri”, 42-43.
 
16
 
Kalağan, Yıldız, “Alternatif Turizm Kavramı ve Çevresel Etkileri”, 42.
 

---

16 
 
 
1.1.1.3.
 
 Deniz Turizmi 
Bu  turizm  türü  genel  tanımıyla  deniz-güneş-kum  üçlüsünün  bir  arada 
bulunduğu  mekânlara  yönelik  yapılan  turizm  çeşididir.  Başka  bir  deyişle,  yıllık 
güneşlenme  sürelerinin  ve  sıcaklığın  uzun  olduğu  kıyı  şeritlerine,  daha  çok  soğuk 
iklime sahip ülkelerden yapılan seyahat türüdür.  
Eniz turizmi açısından, ülkemizi ele alacak olursak; Akdeniz ve Ege kıyılarına 
yönelik  yapılan  seyahatler  bu  tür  turizm  faaliyeti  içerisine  girer.  Çünkü  Ege  ve 
Akdeniz kıyı şeritlerinde yıllık güneşlenme süresi,  yıllık ortalama hava sıcaklığı ve 
yıllık ortalama deniz suyu sıcaklığı buna elverişlidir. Buna karşılık olarak Karadeniz 
kıyılarında ise yıllık yağış miktarı yüksek olduğu, deniz suyu sıcaklığı düşük olduğu 
ve güneşlenme süresi az olduğu için deniz turizmi açısından rağbet görmemektedir.  
Ayrıca  tezimizin  konusunu  teşkil  eden  turizm  ile  yerel  halk  etkileşimi 
konusunda  örneklem  alanımız  olan  Kuşadası  ilçesi  de  destinasyon  merkezi  olarak 
Ege  kıyılarında  bulunması  ve  kitleleri  çeken  güzel  bir  sahil  şeridine  sahip  olması 
hasebiyle deniz turizmi içerisinde önemli bir yere sahiptir.  
Kuşadası’nın coğrafî şartları ve iklim koşulları, deniz-kum-güneş üçgenindeki 
beklentilere uygun özellikler taşımaktadır. Aylık ortalama hava sıcaklığı 16,6 derece, 
deniz  suyu  sıcaklık  ortalaması  19  derecedir.  Ortalama  hava  ve  deniz  suyu 
sıcaklığının en yüksek olduğu aylar haziran, temmuz ve ağustos aylarıdır ve günlük 
güneşlenme  süresi  bu  aylarda  en  yüksek  saatlere  çıkmaktadır.  İlçe  merkezinde  ve 
yakınında  toplam  uzunluğu  27  km  civarında  olan  toplam  7  plaj  bulunmaktadır.”
17
 
                                                      
17
 
Tanrısevdi, Çavuş, “Özel İlgi Turizmi Kapsamında Kuşadası”, 16. 

---

17 
 
 
Kuşadası ile ilgili özet olarak verdiğimiz bu bilgilere daha sonraki bölümlerde daha 
geniş olarak yer vereceğiz.  
1.1.1.4.
 
Kültür Turizmi 
Kültür  kelimesi,  Latince  cultura  kelimesinden  diğer  dillere  geçmiş  olup  12. 
yüzyıldan  günümüze  kadar  kullanılmakta  olan  bir  sözcüktür.  Önceleri  tarımsal 
üretim,  ekip  biçme  anlamına  gelen  kelime  19.  yüzyıldan  itibaren  insan 
topluluklarının becerileri, sanatları, gelenekleri ve yaşama biçimini ifade etmek için 
kullanılmaya başlanmıştır.
18
  
Kültür  kelimesi  Türkçe’de  gelenek-görenek,  toplumda  değerlerin  ve 
kurumların en ağır değişen ve eski toplum devirlerini yenilerine bağlamaya yarayan 
miras
19
 şeklinde tanımlanmaktadır.  
Kültürel  turizm  ise  festival,  folklor,  tiyatro,  sergi  gibi  sanat  etkinliklerine 
katılmak, geçmiş ve yaşayan uygarlıklar ile kültürel değerleri tanımak, tarihi yerleri 
ve  toplumun  yaşam  tarzlarını  görmek  amacıyla  yapılan  gezidir.
20
  Günümüzde 
iletişim  teknolojisinde  ve  ulaşım  araçlarındaki  gelişmeler,  küreselleşen  dünyada 
insanların  değişik  kültürleri  görme,  öğrenme,  tanıma  merakını  arttırmış  ve  bu  arzu 
kültürel turizmi doğurmuştur. 
 Kültürel  turizm  gerek  çekiciliği  gerekse  diğer  turizm  türlerine  kıyasla  daha 
cazip olması ve daha geniş bir kitleye hitap etmesi hasebiyle günümüzde en çok ilgi 
                                                      
18
  Zafer  Öter,  Osman  N.  Özdoğan,  “Kültür  Amaçlı  Seyahat  Eden  Turistlerde  Destinasyon  İmajı 
Selçuk Efes Örneği” Anatolia Turizm Araştırmaları Dergisi,  Ankara 2005, C.16, S.2, s. 127. 
19
 Hilmi Ziya Ülken, Sosyoloji Sözlüğü,  Milli Eğitim Basımevi,  İstanbul 1969, s.115. 
20
 İ. Aydın, Açıklamalı Turizm Terimler Sözlüğü, m.y., Aydın 1990, s. 27.
 

---