T c ankara üNİversitesi sosyal biLİmler enstiTÜSÜ Sİyaset biLMİ

 
 
32 
değiştirilmesi,  seçilen  hükümetlerin  düşürülmesi  ve  en  önemlisi  merkezin 
müdahaleleri Kaşmir’deki demokrasinin altını oydu. 
Özel  statünün  ortadan  kalkması  ve  demokrasinin  inkarının  yanı  sıra, 
ekonomik  az  gelişmişlik,  yoksulluk  ve  işsizlik,  iyi  bir  idarenin  olmaması,  bölgesel 
gerilimler  ve  Pakistan’ın  kışkırtmaları  Kaşmirlilerin  Hindistan’dan  bağımsızlık 
taleplerinin  esas  nedenleriydi.  Bununla  birlikte  en  önemli  faktör  1947’den  beri 
ayrılıkçı  bir  hareketin  varlığıydı.  Yukarıda  etkenler  ayrılıkçı  hareketi  yalnızca 
güçlendirdi.  Dahası,  birinci  bölümde  gösterildiği  üzere  Jammu  ve  Kaşmir  tarihsel 
olarak  sorunlu  bölgelerdi.  Bu  sorunsalı  çözmek  için  manipülasyonlar  yapılmış  ve 
müzakereler düzenlenmişti, ancak Hindistan Birliği sorunun asıl tarihsel  bağlamına 
tam anlamıyla bir türlü işaret edememişti. Kaşmir’i entegre etmek için ulus inşasını 
kullanmıştı.  Jammu  ve  Kaşmir  halkının  belirli  kısımları  Hindistan’ın  entegrasyon 
peşinde koşan politikalarına karşı başından beri direniyordu. 
  
Ayrılıkçı Hareket 
Plebisit Cephesi 
 
Kaşmir’de  ayrılıkçı  duygular  1947’den  beri  baki  kaldı.  1953  ve  1975  arası 
geçen  dönem  Kaşmir  tarihinin  en  önemli  safhalarından  birisini  oluşturur,  zira 
öncesinde Kaşmir’in Hindistan’a katılımının yolunu açan ve bunun esas avukatı olan 
Şeyh  Mohammad  Abdullah  bu  dönemde  katılım  karşısında  Plebisit  (Mahaz-e-Rai-
Shumari) düzenleyerek aşırı bir adımı atmıştı (Verma, 1994, s. 49). 
Delhi  Antlaşması’ndan  sonra  Şeyh  Mohammad  Abdullah  Kaşmir’in 
bağımsızlığını  düşünmeye  başladı  ve  bu  Birlik  hükümeti  tarafından  pek  hoş 

---

 
 
33 
karşılanmadı.  Şeyh  Abdullah  9  Ağustos  1953’de  Kaşmir’in  Hindistan’la  olan 
bağlarını zayıflatmak üzere yabancı komplolara alet olduğu suçlamasıyla görevinden 
alındı  ve  tutuklandı  (Abdullah,  2006,  s.  601).  Şeyh  Abdullah’ın  yakın  çalışma 
arkadaşı olan Mirza Mohammad Afzal Beig Şeyh Abdullah’ın görevden alınması ve 
tutklanmasından  tam  iki  yıl  sonra,  9  Ağustos  1955’de  Plebisit  Cephesi’ni  (PC) 
kurdu.  Plebisit  Cephesi  sivil  özgürlükleri  saygı,  katılımcı  bir  siyasi  sistem  ve  her 
şeyin  ötesinde  Birleşmiş  Milletler’in  himayesi  altında  veya  Jammu  ve  Kaşmir’deki 
farklı  siyasi  güçlerin  katılımıyla  bir  Pakistan-Hindistan  barış  süreci  aracılığıyla 
gerçekleşecek  bir  referendum  sayesinde  kendi  kaderini  tayin  hakkı  sorunsalının 
çözüme  kavuşturulmasını  savunuyordu  (Bose,  2003,  s.  297).  Plebisit  Cephesi 
Hindistan  Ordusu’nu  işgal  ordusu  olarak  tarif  ediyordu  (Mattu,  2002,  s.  75),  ve 
Kaşmir’in  Hindistan’a  katılımını  geçici  bir  durum  olarak  değerlendiriyordu.  Şeyh 
Mohammad  Abdullah  resmi  olarak  Plebisit  Cephesi’ne  katılmadı  ancak  Cephenin 
sloganı  olan  ‘Kendi  kaderini  tayin  hakkı’  doğrultusunda  bütün  Vadi’de  kampanya 
düzenleyerek (Devdas, 2007, s. 104) onun lideri olarak davrandı (Singh, 1992, s. 87).  
1963’ün sonlarına doğru 26 Aralık’ta bütün Vadi Peygamber Muhammed’in (S.A.V) 
Kutsal  Emanetleri’nin  Srinagar’daki  Hazratbal  Tağınağı’ndan  çalındığının 
duyulmasıyla şoka uğradı. Yoğun bir kamusal ajitasyondan sonra, emanetler 9 Ocak 
1964’de  yerine iade edildi.  1963’deki  Kutsal  Emanetler hareketi  bir kez daha Vadi 
halkında önderlik etmek üzere Molvi Farooq’un Eylem Komitesi ile işbirliğine giden 
bir parti olarak Plebisit Cephesi’nin Kaşmir siyasetinde ilgi odağı olarak kalması için 
bir fırsat sağladı (Singh, 1992, s. 87). 
5  Şubat  1965’de,  Şeyh  Abdullah  eşi  ve  Mohammad  Afzal  Beig  ile  birlikte 
Avrupa  ve  Batı  Asya’yı  dolaştı  ve  Mekke’ye  hac  ziyaretinde  bulundu.  Bununla 

---

 
 
34 
birlikte, Hindistan Hükümeti ikisinin de aynı zamanda ziyaret ettiği Cezayir’de Çin 
Başbakanı  En-Lai  ile  görüşmesini  saldırgan  buldu.  Hindistan  hükümeti  behemehal 
yurda  dönmezse  Şeyh’in  pasaportunu  iptal  edeceği  tehdidini  savurdu.  Kendisi  ve 
Beig 8 Mayıs 195’de Delhi’ye vardıktan kısa bir süre sonra tutklandılar. Kaşmir’de 
bütün Vadi’yi liderlerinin Hindistan Hükümeti tarafından gördüğü muamaleye karşı 
bir  öfke  dalgası  kapladı.  Vadi  boyunca  buna  karşı  gösterilen  tepki  yaygın  ve 
şiddetliydi,  bunu  ise  baskı  dönemi  ve  Plebisit  Cephesi’nin  bir  çok  lideri  ve 
aktivistinin tutuklanması dalgası izledi (Verma, 1994, s. 50). Bununla birlikte, ortaya 
çıkan  boşluğu  yoğun  bir  şekilde  özgürlük  hareketi  içerisinde  yer  alan  öğrenci 
toplulukları doldurdu. Plebisit Cephesi’nin sloganlarından ilham alan bütün bir yeni 
gençlik  kuşağı,  kendi  kaderini  tayin  hakkı  için  verilen  mücadelenin  içerisinde  yer 
aldı.  Şeyh  Mohammad  Abdullah  ve  Cephe  bu  şekilde  öylesine  büyük  bir  kitlesel 
kalkışma  başlatmışlardı  ki,  söz  konusu  hareket  kendisini  başlatanların  dahi 
denetiminin ötesine geçmişti (Mir, 1992, ss. 326-327). 
Yaklaşık  yirmi  yıl  boyunca  ayrılıkçı  bir  harekete  önderlik  eden  Jammu  ve 
Kaşmir  Plebisit  Cephesi  1975  tarihli  Indira-Abdullah  Uzlaşması’nın  (Indira-
Abdullah  uzlaşması  Ulusal  Konferans’ın  liderleri,  Şeyh  Abdullah  ve  Hindistan 
Başbakanı Indira Gandhi arasında 1975’de imzalandı. Uzlaşma katılımı nihai olarak 
kabul etti ve Delhi’nin onayını almak koşuluyla Abdullah’ın görevden alınmasından 
sonra  Kaşmir’le  ilgili  olarak  uygulamaya  konulan  yasaların  yeniden  gözden 
geçirilmesini  sağladı.  Bu  uzlaşma  aynı  zamanda  Şeyh  Abdullah’ın  eyaletin  ilk 
başkanı  olarak  görev almasına  yol  açtı) ilk kurbanı  oldu.  Uzlaşma’dan sonra, Şeyh 
Mohammad Abdullah iktidarı ele geçirdi ve 5 Temmuz 1975’de ‘Plebisit Cephesi’ni 
dağıtıp  (Yeni  Delhi’de  yapılan  Uzlaşma’nın  ön  koşulu  olarak)  ve  bunu  yeniden 

---