T c ankara üNİversitesi sosyal biLİmler enstiTÜSÜ Sİyaset biLMİ

 
 
120 
Pakistan’a Katılım 
             
Hurriyat (G) içerisinde en hakim ayrılıkçı örgüt olan Tehreek-i-hurriya Jammu 
ve  Kaşmir’in  genel  başkanı  olan  Syed  Ali  Geelani  kendi  önerisini  sunmaktadır. 
Silahlı  direnişin  eski  bir  yılmaz  savunucuus  olan  Geelani  çözümün  sadece  siyasi 
düzeyde gerçekleşebileceğine ikna olmuştur. Kendisi Kaşmir’in sadece Hindistan ve 
Pakistan  arasındaki  bir  sınır  meselesi  olmadığını  düşünür,  zira  burada  yaşayan 
insanlar, içerisinde siyasi kendi kaderini tayin hakkının olduğu en temel insan hakları 
uğrunda savaşırlarken baskı ve ölümle karşılaşmışlardır. Her ne kadar Hindistan ve 
Pakistan  ihtilaf  ve  Jammu  ve  Kaşmir  halkının  çektiği  sıkıntılardan  sorumlu  olsalar 
da, bunlara çözümde bir rol verilmez. Geelani için ihtilafta taraf olan üç  kesim de, 
Hindistan,  Pakistan  ve  Jammu  ve  Kaşmir  halkı  sorunun  siyasi  bir  çözümü  için 
anlaşmalıdır  (Geelani,  1993,  ss.  332-333).  İhtilafın  sonu  sadece  Kaşmir  halkının 
karşılaştığı  yoksulluk  ve  vahşetin  sonu  olmayacaktır,  ancak  bu  Pakistan  ve 
Hindistan’ın  çıkarına  da  olacaktır.  çözümün  sonucunda  bu  iki  ülke  kendi 
kaynaklarını  kendi  halklarının  refahları  için  kullanabileceklerdir.  Tarihe  atıf 
yaparken  Geelani  Jammu  ve  Kaşmir  halkının  kendi  siyasi  geleceğini  belirleme 
hakkına sahip olması geretiğini düşünür. Böylesi bir referandumda, halka Hindistan 
ya da Pakistan arasında seçim yapma hakkı tanınmalıdır. Geelani JKLF’nin bağımsız 
bir  devlet  yönündeki  üçüncü  yoluna  kesinlikle  karşıdır  (Geelani,  1993,  s.  101). 
Geelani  böylesi  bir  seçeneğin  Jammu  ve  Kaşmir  hakkındaki  çeşitli  Birleşmiş 
Milletler  kararlarında  yer  almadığını  savunmaktadır.  Üçüncü  yolun  resme  dahil 
edilmesinin sadece Hindistan’ın işine geleceğini ve muhtemelen arka kapıdan bütün 
Jammu  ve  Kaşmir’in  ilhakıyla  sonuçlanacağını  iddia  eder.  Üçüncü  yolun  da 

---

 
 
121 
sunulacağı  bir  referendum  durumunda,  Hindistan  aslında  kazanabilir,  zira  Kaşmirli 
Müslümanların oyu Pakistan destekçileri ve bağımsız Jammu ve Kaşmir destekçileri 
arasında  bölünürken,  eyaletin  Hindu  ve  Budistlerinin  yanısıra,  bunlara  Kaşmirli 
Müslümanlardan  kültürel  olarak  daha  yakın  olan  Poonch,  Rajouri  ve  Jammu 
Müslümanları  muhtemelen  blok  olarak  Hindistan  lehine  oy  kullanacaklardır 
(Geelani,  1993,  s.  412).  Dahası,  Kaşmir  milliyetçiliğine  (Kashmiriyat)  dayalı 
bağımsız Kaşmir sadece Müslümanların birliğine karşı olanların işine gelecektir, bu 
insanlar  ‘bölgesel  ve  kültürel  farklara  dayanarak  Müslüman  ummahı  (bütün  dünya 
üzerindeki cemaat) arasında ince ayrımlar yaratmak’ peşindedirler (Geelani, 1993, s. 
412).  İslamcılık  mantığını  teşvik  ederek  ve  İngiliz  Hindistanı’nın  parçalanma 
teorisine  dayanarak,  Geelani  bütün  Müslümanları  tek  bir  ulus  olarak 
kavramsallaştırır.  Dolayısıyla  Pakistan’ın  dışında  kalan  bağımsız  bir  Jammu  ve 
Kaşmir İslam’ın kendisinin ihlal edilmesi anlamına gelir. Bir diğer deyişle, Geelani 
seküler  ve  bağımsız  bir devlet  olarak  modern  ulus  devlet  anlayışına  sahip  değildir. 
Msülüman  kimliğini  teşvik  ederek,  Kaşmirlilerin  Hindistan  tiranlığına  karşı  ayağa 
kalkmasında Pakistan’ın yardımlarını takdir etmektedir. 
Dahası, yukarıdaki önerilerin yanısıra Kaşmir ihtilafının çözümü için daha bir 
çok öneri getirilmiştir. 1947’den beri yaklaşık 70 öneri mevcuttur. Bu her bir yıl için 
birden fazla yeni çözüm önerisi demektir. Birleşmiş Milletler gibi uluslararsı himaye 
altında  bütün  bir  eyelet  için  Plebisit,  toplumlara  göre  eyaletin  Parçalanması  ve 
eyaletin  sanal  bir  şekilde  bölünmesini  tasarlayan  Dixon  Planı  (bu  plana  göre 
Hindistan’a  (Jammu,  Ladakh)  ve  ya  Pakistan’a  (Müslümanların  çoğunlukta  olduğu 
yerler  Azad  Kaşmir  olarak  adlandırılır)  katılım  talebinden  şüphe  duyulmayacak 
bölgeler  mevcuttur)  vardır.  Son  kategori  altında  olan  bölgelerde  bir  plebisit 

---

 
 
122 
düzenlenecektir.  Bir diğer öneri Jammu ve  Ladakh’ın Hindistan’a, Azad  Kaşmir’in 
Pakistan’a katılımını ve hem Hindistan ve hem de Pakistan’ın kabul edeceği şekliyle 
Kaşmir  Vadisi  için  de  bağımsızlık  öngörür  (Choudary,  2011,  s.  24-39).  Bununla 
birlikte, ben sadece eyalette bir etkisi olan çeşitli siyasi güçlerin önerilerini tartıştım. 
 
Öneriler Arasındaki Ortak Noktalar 
 
Yukarıda  tartıştığım  öneriler  arasındaki  benzerlikler  nelerdir?  Başlangıç 
olarak,  bu  öneriler  arasında  bazı  ortak  temalar  olduğunu  vurgulamak  isterim.  Bu 
öneriler arasındaki en genel nokta otonomi meselesidir. Bazı öneriler mevzuyu uzun 
uzadıya  tartışırken,  diğerleri  bunu  yapmaz.  Ancak  bütün  bu  öneriler  Jammu  ve 
Kaşmir’e  daha  fazla  otonomi  tanınması  gerekliğini  farketmişlerdir,  örneğin,  Sajad 
Lone’nin  Gerçekleştirilebilir  Ulus’u  Hindistan  ve  Hindistan  tarafından  yönetilen 
Kaşmir arasında ortak bir egemenlikten bahseder. Bu sistem altında, savunma ve dış 
işleri Hindistan Devleti’nin sorumluluğu altındayken, diğer bütün meseleler Jammu 
ve  Kaşmir  hükümetine  devredilecektir.  PDP’nin  özerklik  tasarısı  ülke  içerisindeki 
egemenliğin  devlete  ve  dışarıdaki  egemenliğin  merkeze  ait  olmasını  tavsiye  eder. 
NC’nin  otonomi  önerisi  eyaletin  1953  öncesi  statüsüne  kavuşmasını  talep  ederken, 
yalnızca JKLF tam bağımsızlık peşinde koşar. 
Bu  önerilerdeki  diğer  ortak  nokta  hepsinin  de  Jammu  ve  Kaşmir’de  her  iki 
tarafı  da  ilgilendiren  çeşitli  meseleleri,  müzakere  ederken,  görüş  alışverişinde 
bulunurken  ve  karar  verirken  sınır  ötesi  bir  mekanizmaya  ihtiyaç  olduğunu 
afrketmesidir. Örnek olarak özerklik Büyük Jammu ve Kaşmir Bölgesel Konseyi’nin 
kurulmasını önerir. Bu kurum eyaletle ilgili meselelerin ve çıkarların uzun erimli bir 

---