T. C. İStanbul cumhuriyet başsavciliğI (cmk'nın 250. Maddesi İle Yetkili)

X27 ŞAHIS: Şöyle bir örnek verebilir miyiz , temelde doğrumudur değil midir diye muhammed’ in orada etki konusunda, etkiliketkilik krallık varken, iktidarlık varken onları yıkmak amaçlı iktidar zihniyetini ortadan kaldırabilmek için elçilik görevi alıyor ve halkına hizmet amaçlı bir görev yükleniyor

X4 Şahıs:Hz Muhammed’ de halifeliğini ilan ettikten sonra, burada elçilik daha farklı bir konumdur kendi devlet anlayışını ortaya koymuştur. Bir devlet organizasyonuna gitmiştir, büyük bir ordu kurmuştur işgallere başlamıştır.islamiyeti yaymak için savaşmıştır, o yüzden iktidar anlayışını yok etmek için (X15 Şahıs uğultu şeklinde anlaşılmayan bir şekilde konuşuyor)

X32 ŞAHIS: (Anlaşılmıyor)…. Diğer dinlerde olduğu gibi,

CİHAN DENİZ ZARAKOLU:Buyurun,

X33 ŞAHIS: Ben eğitim çerçevesinde soruyorum, deminki tartışmadan dolayı bu son peygamberlik mevzuatı nasıl oluşuyor,

CİHAN DENİZ ZARAKOLU:nasıl yani

X33 ŞAHIS: Muhammet’ in son peygamber ilan edilmesi,

CİHAN DENİZ ZARAKOLU:Kuran-I Kerimde bu şekilde ilan edilmiştir.(anlaşılmıyor)….

X33 ŞAHIS: (anlaşılmıyor)…..( topluca gülüşme sesleri geliyor )

X34 ŞAHIS: Mesela üretim araçlarında insan() anlaşılmıyor…. O dönemden sonra artık(anlaşılmıyor)….

CİHAN DENİZ ZARAKOLU:ya bu konuyu dağıtmayalım artık, ( anlaşılmıyor) ya redetmiyo artık

X34 ŞAHIS:(anlaşılmıyor)….

CİHAN DENİZ ZARAKOLU: Yeni bir tanrı anlayışı geliştirilmiştir.(ortamdan gülüşme sesleri geliyor) bu önemlidir bizim zihniyet açısından baktığımız zaman tanrı artık soyut bir varlık olarak iyice gökyüzüne çıkartılmıştır. Musa dan doğrudan çölde sina dağında şeyle konuşan bir tanrıdan, Musa Peygamberle konuşan tanrıdan artık görülmeyen Soyut adlarla tanımlanan bir tanrı, rahman olan herşeyi yaratan doğrudan elle dokunulabilecek bir tanrı anlayışı ortadan kalkmıştır. Bir nevi evrenin enerjisi olarak algılanabilir, yani şey yoktur put yoktur somutluk yoktur mesela bir çok hristiyan anlayışında sakallı bir yaşlı amca dede olarak gözükür tanrı, hristiyanınzihninde öyle canlanmıştır, Müslümanlıkta öyle bir anlayış yoktur, tamamen soyuttur bir şeyle simgelenebilecek değildir, farklı şekilde adlarla adlandırılabilir.Her yerde olan ama hiçbir yerde olmayan, herşeyi bilen, herşeyi duyan, herşeyi gören gibi tamamen soyut( X15 Şahıs uğultu şeklinde Görmüyor diye konuşuyor) ve güçle ilgili bir şekilde tasvir edilmektedir .şimdi bu tabi aslında bu tanrı anlayışının gelişmesi merkeziyete ve soyutlanan devlet kavramının desteğiyle ve sıkı bir bağ biçimindedir yani merkeziyetleş tikçe batı feodalizm de farklı olarak, doğuda İslam’ın ortaya çıkması ile birlikte çok güçlü bir devlet de ortaya çıkar, batı fedolazminden farklıdır u, batı feodalizm de de bir dağılma söz konusu iken Hıristiyanlık ile beraber,iktidarın yerelleşmesi söz konusu iken doğuda islamın çıkışı ile birlikte çok güçlü yapıda bir devlet ortaya çıkar, her devlet çok kısa bir süre içinde bir asrı bulmayan bir süre içinde Mekke-Medine gibi yerlerden çıkıp İslamiyet, bir yanda ispanya’ ya varır, bir yanda Hindistan’ ın kuzeyine kadar çok büyük bir alanı kontrol eden büyük bir devlete dönüşür ve bu büyük devletin gücünü aslında,bu büyük devletin yüceliği ile ortaya konmuş bu yeni tanrı birbirine paralele gelişmektedir yani,batıdakinden daha farklılık olarak, bu anlamda artık Sümer mitolojisinden bir uzaklaşma vardır etkilenmeler olmakla birlikte artık yeni bir anlayış ortaya çıkmaktadır, Hazreti Muhammed bunun(anlaşılmadı)… kendisine son peygamber demiştir.Ve arkadaşın söylediği gibi belirli bir şeye gelme noktası gelmiştir, Yani Zaten Kuran’ da yanılmıyorsam peygamber çağı bitmiştir deniliyor, efendim ama bunlar

X35 ŞAHIS: ama sormuştunuz eğitim(anlaşılmıyor) karşınıza çıktı şimdi

Y14 ŞAHIS : hocam ben o şeyleri söyledim(anlaşılmıyor)…. Yani dedim dört kadın o çağ döneminde çok affedersiniz ( ortamdan Gülüşme sesleri geliyor) kadınlar kötü yola düşmemesi için (anlaşılmıyor)….

X27 ŞAHIS: uğultu şeklinde konuşuyor anlaşılmıyor)

X16 Şahıs: buyurun

X36 ŞAHIS: Tanrı(anlaşılmıyor)…. Tanrının olduğuda(anlaşılmıyor)….( X15 Şahıs uğultu şeklinde konuşuyor anlaşılmıyor)

X16 ŞAHIS:yani şu önemlidir artan toplumsal trafiklerimizde yeni bir metafizik anlayışı ortaya çıkmıştır, ve bu anlayış ( ortamda kendi aralarında konuşmalar mevcut anlaşılmıyor )doğal süreçleri dinsel olarak tanımlamaya başlamıştır, hani mesela Hıristiyanlık pardon şeyin gelişmesi ile beraber İslamiyet in gelişmesi ile beraber batıdan farklı bir yan başlamıştır İslamiyet’ in ortaya çıkmaya başladığı dönem tam tersine batıda bilim felsefe bir anda sadece şeye dönmüştür, Hıristiyanlığın bir hizmetçisi haline her şey, sadece dini açıklamak ile ortaya çıkmıştır.Doğuda yaşanan Feodal sistemde ise dünya işi ayrı din işi ayrı anlayışına yakın bir anlayış gelişmiştir ve çok ciddi bir felsefi zenginlik ortaya çıkmıştır.Çok ciddi bilimsel gelişmeler yaşanmıştır, belli bir süre yaklaşık 300 yıla 200 yıla yakın bir süre, çok ciddi önemli zihinsel dönüşümler olmuştur,ve bu şekilde İslam kapısı kapandı şeklinde bu süreç sona ermiştir,Batıdakine benzer dogmatik bir yapılanma içine girmiştir İslam ama o yapılanmaya girmeden önce İslam inanılmaz zenginlikte entelektüel bir güce sahip bir devre yaşamıştır, inanılmaz önemli entelektüeller,filozoflar yaşamıştır ,geçmiştir o dönemde, bir çok noktada batıdaki anlayışı fersah fersah aşan, ne bir kıyas o dönemler içinde,kıyas bile kabul etmeyecek entelektüel bir zihniyet , zihinsel yapıya varmışlardır.Şu mesela örnek olarak verilebilir( ortamdan uğultu geliyor anlaşılmıyor )

X36 ŞAHIS: bir şey sorabiliriyim hocam

CİHAN DENİZ ZARAKOLU: Efendim

X36 ŞAHIS: Mesela( Anlaşılmıyor )…

CİHAN DENİZ ZARAKOLU: Ya bu zaten kabul ediyoruz, ama o dönem şu vardır, ilk islamın çıkışı ve onu takip eden birkaç yüzyıl boyunca felsefeye çok önem verilmiştir, mesela şey önemlidir İslam orduları İskenderiye şehrine girdiklerinde, yaptı ilk işlerden biri o dönemki zihniyeti, islamın ilk çıkışındaki zihniyeti anlamak için önemlidir yaptığı ilk işlerden biri orada yaşayan Yahudi tercümanları hemen tutmuşlardır ve bütün antik döneme antik yunan kaynaklarını Aristoteles ve diğer Romalı, yunanlı kaynakları Arapçaya çevirtmişlerdir, ve şey bunu gösteriyor, bu dönem yapılmış çeviriler daha sonra, demin söylediğimiz gibi İslam İspanya’ ya kadar gitmiştir, cordoba’ da çok büyük merkez entelektüel merkez oluşmuştur İslamiyet , batı ile ilk kaynaştı noktalardan birinde cordoba’ da çevrilmiş İslam, Arapçaya çevrilmiş eserler,sonra tekrar Avrupa dillerine çevrilmeye başlanmıştır.ve mesala Avrupa yaklaşık 400-500-600 yıl Aristo’ dan habersiz kalmıştır, Roma yıkıldıktan sonra eserlerinin bir çoğu kaybolmuştur Avrupa da, okur yazarlık bitmiştir ve insanlar bu konularda ilgisiz kalmıştır felsefeye, tekrar felsefe ile ilgilenmelerinin temel nedeni Araplar veya islamın onlara (anlaşılmıyor).. geri taşımasıdır, haçlı seferleri ama, haçlı seferlerinden önce , Cordabada çok ciddi bir Entelektüel etkileşim olmuştur, 1200 lerde yaşamış bir çok şey Farabi mesela , özellikle Aristo yorumları konusunda bunların hepsi avrupa’ ya tekrar mesela şeyi anlatan platon’ u, tekrar Aristo’ yu anlatan düşünürlerin hepsi aslında İslam kaynaklı düşünürlerdir, veya İslam döneminde yapılan çevirilerdir

X37 ŞAHIS: Yıkım yoktur yani İslamlaştırmada,

CİHAN DENİZ ZARAKOLU: Yıkımın olduğu yerlerde var ama şey mesela Kürtlere dönük, zorla İslamlaştırmada yıkımlar vardır mesela bir başka yerde Kürtlerin, orta asya’ da veya bugünkü Afganistan civarlarında zorla Müslümanlaştırılması çok ciddi yıkımlar alanlar olmuştur, ama zihniyet açısındanda Entelektüel çok ciddi bir değişim yaratmışlardır, özellikle bu dönem ortaya çıkmış başka İslam akımları, sosyal eşitliği yaşam gibi, çeşitli insan anlayışları onurlu bir yaşam tarzını savunmuştur, mülkiyeti üretmeden iktidarcı devlet anlayışı sorgulayan çeşitli yönelimlere girmişlerdir. Bunlarda atlanmaması gereken hususlardır. tanrının insan, insanın tanrı olamayacağı, son noktada islamın vurguladığı şudur, Kral hiçbir zaman tanrı olamaz, tanrıda insan olamaz, tanrı aldığı söylediğim tarzda özelliklere sahiptir, insan burada yaşamaktadır ve bunların arasında ortak ve birbirlerinin haline dönüşecek ilişki söz konusu değildir. yani dünyevi ve ahiretsel yaşam kesin olarak bir ayrıma tabi tutulmuştur.

X27 ŞAHIS : çok anladı yaaa..uğultu şeklinde konuşuyor

CİHAN DENİZ ZARAKOLU : Bir ara verelim buradan devam edelim.

1.07.50-1.08.01 arası konuşma yok uğultu şeklinde dışarı çıkıyolar..

4. 
   DERS
   

X38 ERKEK : Ne yaptın sen onları?

X39 ERKEK : Hı

X38 ERKEK : Ne yaptın?

X39 ERKEK : ……(anlaşılmadı)

Kendi aralarında konuşurlar anlaşılmaz.

CİHAN DENİZ ZARAKOLU : Benim dersim yarın değil ama şunu söyleyim

X38 ERKEK : O dosyaları da içine koy

CİHAN DENİZ ZARAKOLU : Burada ne olursa olsun vekil arkadaşımız da da var ……(anlaşılmadı) dün bi arkadaş dedi benim eşim ameliyat oldu ……(anlaşılmadı) bir ay boyunca ……(anlaşılmadı) zorunlu olduğu şey bu ilçelerden de geldiğiniz kurullardan da buna binaheyn geldiniz …10 ile 17 arası…(anlaşılmadı) saat onla beş arasında geldiğiniz kurumlar kusara bakmayın biz yok gibi ……(anlaşılmadı) biz yokmuş gibi memleketinize gitmiş gibi ……(anlaşılmadı)

Bayanlar kendi aralarında konuşurlar anlaşılmaz.

X38 ERKEK : Adres veriyor mu yerler bellidir.

CİHAN DENİZ ZARAKOLU : Kısaca anlatacam ……anlaşılmadı ordan da devam edecem dersimize

X40 ERKEK : ……………………………………(anlaşılmadı)

Kendi aralarında konuşurlar anlaşılmaz.

CİHAN DENİZ ZARAKOLU : Arkadaşlar demin de dediğim gibi bizim burada ……(anlaşılmadı) birliğe ……(anlaşılmadı) bizim burada yapmaya ……(anlaşılmadı) iktidarla dinler arasında nasıl bir ilişki vardır. Bu dinlerin ortaya çıkışı iktidar yapılanmalarını devletin hiyerarşik yapılanmalarını nasıl etkilemiştir. ……(anlaşılmadı) sorunlar ……(anlaşılmadı) toplumsal büyüteçte tartışabilirsiniz. ……(anlaşılmadı) veya niye son peygamber ……(anlaşılmadı) vs.burdaki tartışma ……(anlaşılmadı)bizim burada daha çok ilgilenmemiz gereken nokta iktidar ilişkileri iktidarın yeniden örgütlenmesiyle ……(anlaşılmadı) oldu.Baktığınızda doğu da merkezi ……(anlaşılmadı) devlet ……(anlaşılmadı) Tanrı kavramı daha sonra batı da aynı şey geçerli Tanrı kavramı ne kadar soyutlaşmışsa devlet kavramı da aynı şekilde soyutlaşmıştır.Eskiden çok görülen ……(anlaşılmadı) bugün baktığınızda bi devlet kavramı tamamen soyutlaşmıştır bugün açısından baktığınız da bunu sosyalist ……(anlaşılmadı) görecez ……(anlaşılmadı) ünlü Alman düşünür en önemli özelliği devlet felsefesinin temelinde devleti alan ve Almen devletiyle birlikte gerçekten ……(anlaşılmadı) düşünürdür.Eskiden tanrı yeryüzünde kral tarafından temsil edilmekteydi. Bir kişi tarafından temsil edilmekteydi.Artık iktidar bir kişi tarafından temsil edilmemektedir.İl il devletin kendisi asıl temsil gücüne sahiptir yani şu önemli özelliktir. Batı da söylenen bir söz vardır Kral ……(anlaşılmadı) yaşasın kral yani aslında bu soyutluğu çok net göstermektedir artık şey değildir asıl olan kral ın ……(anlaşılmadı) değildir.Ahmet olur Mehmet olur vs. değildir kral olur yaşasın kral dendiği vakit artık düşünülmesi gereken nokta şudur aslında asıl olan krallık kurulunun kendisidir.Ahmet olmuş Mehmet olmuş bi önemi yok Asıl olan ……(anlaşılmadı) kral olması ve iktidarın devam etmesidir yani o yüzden artık soyutlaşmasıyla beraber devlet veya bir kişi tarafından artık temsil edilmiyor artık devlet dediğimiz şey bir kişinin temsil ettiği bir kralın temsil ettiği bir kurum değildir.Devlet dediğimiz şey arıtk bürokrasisinde ordusuyla vesayresinde bir kurum tarafından temsil edilmektedir ve o kurumun ……(anlaşılmadı)elle gözle tutulmaz bir hale gelmiştir bu anlamıyla da artık devletin kendisi tanrının ……(anlaşılmadı) kral değil ve tekrar baktğımızda ……(anlaşılmadı) geliştirmektedirler Hristiyanlık ……(anlaşılmadı) dediği sonraki aşamada olacaktır. Bir feodal dönemde bir dağılma yaşayacaktır.Hristiyanlık ……(anlaşılmadı) devletidir ……(anlaşılmadı) birazcık değinecemiz düşünürler ……(anlaşılmadı) bin altıyüzleri bin beşyüzleri bulan bir zamanda geliştirecektir.İslamda ise çıkışı itibarı ile merkezi bir devlet teorisi ile orataya çıkmıştır. ……(anlaşılmadı) gelişen İslam devletiyle papalık bu teoriyi gerçekleştirecektir ama papalığın devletide İslam devletinden oluşuyordu aynı zamanda papalığın devleti ……(anlaşılmadı) bir devlettir. Yani ……(anlaşılmadı) ordusu olan bir devlet değildir.Başka devletlerin gücü üzerinden kendini var eden bir güçtür ama çok büyük güçtür küçümsenmemesi gerekir.Stalin şöyle demiştir ikinci dünya savaşı bittiğinde işte papalık ne yapacaz gibi bir tartışmaları olunca ……(anlaşılmadı) çok kaba bir bakış açısı ile şey sormuş kendisiyle konuşan kişiye papalığın kaç tankı var kaç askeri var yok o zaman boşverin demiş ……(anlaşılmadı) sonra şunu gördükki Sovyetler birliği doğu blokunun yıkılması esanasında aslında papalığın ne kadar büyük bir güç olduğu bir Polonya lı bir papazın veya işte ……(anlaşılmadı) beraber Polonya da başlayan sürecin sonunda nasıl Sovyetler birliğini yıktığı da gözükmüştür yani tek başına askerin olmaması ……(anlaşılmadı) olamaması papalık devletinin güçsüz olduğunu göstermez ama nitelik açısından olmasa bile incelik açısından İslam devleti ile papalık devleti arasında fark vardır. İslam devleti gerçek anmıyla kendi gücüne sahip bir devlettir. Sürekli genişlemeyi hedef koymuştur demin söylediğim gibi bir ucu İspanya dadır bir ucu orta Asya nın içlerine ……(anlaşılmadı) daha yüz yüzeli yıl geçmeden gitmiştir.Sürekli bir yayılma arzusu içindedir mesala islamın karşısında bu şekilde yayılırken doğrudan kılınç ve şeyle ……(anlaşılmadı) kullanmaktadır. ……(anlaşılmadı) zihniyetinin geldiği toplumda kavram yenilenmeli ……(anlaşılmadı) biz burada değinmedik bunun bir nedeni var bir yer sıkıntısı zaman sıkıntısı artı daha da önemlisi zerdüş dili zaten zerdüşlük Kürdistan tarihinde ayrıntılı olarak ele alınacaktır.Doğrudan bu coğrafyanın ve Kürtlerin kendi içinden çıktığı bir dini anlayış dinsel yapılanma olduğu için doğrudan burada ele alınacaktır.Ama şunu şu anlamda bilmekte fayda var buyur
X41 ERKEK : Fakat……(anlaşılmadı) toplumu özdeştir diyor

CİHAN DENİZ ZARAKOLU : Tabiki ben burada zaten tartışacam onların içinde o yüzden pek şey yapmıyorum ama şunu bilmekte fayda var İslam olsun Hristiyanlık olsun bir çok şeyin aslında kendi içinde özümsenmesidir.Kendi dışındaki kültürel anlayışın kendi dışındaki dinsel anlayışın özümsenmesini de içermektedir.Yaradılış destanı aynı zamanda ……(anlaşılmadı) paralellik arz etmektedir.Bunun dışında islamda Yunan felsefesi ile ilgili çok ciddi ……(anlaşılmadı) söz konusudur.Aynı şekilde zerdüş ahlakını ön plana çıkaran anlayışlar her ikisinde de söz konusudur.Aynı zamanda doğal toplum anlayışından gelen çeşitli değerler bunun içinde söz konusudur. Bunun yanı sıra cennet cehennem faktöründe evren anlayışına iyi kötü amelden melek din kurumlarına ibadet hükümlerinden hukuk kurallarına temel kaynakları ……(anlaşılmadı) ve özgürlük ahlakıdır.Özellikle bir çok noktada iyi kötü amelde ……(anlaşılmadı) etkilenmiştir yaradılışın evrenin yaradılışı konusunda ……(anlaşılmadı) analitik zekaya çok önem vermektedir diyor o konuda çok ciddi olarak ……(anlaşılmadı) felsefesinden etkilenmiştir ki o etkilenme demin söylediğim gibi bir sonraki aşamada aslında doğrudan Arapçaya çevrilerek bir İslam felsefesi oluşturulmuştur.İslam felsefesinin en büyük kaynağı Yunan felsefesidir.Yani Arapların kendi içlerinden çıkarttıkları bir felsefe değildir.Yunan Arap felsefesinin ve İslam felsefesinin işte bu dediğim tarihlerin binine kadar olan bir tarih en büyük kaynağı Yunan felsefesidir.İnanılmaz derece zengin bi yunan felsefe bilgisine sahiptir. Yunan eserlerinin hepsine çevirtmişlerdir ve o eserlerin hepsiyle ilgili sırf kur an tefsirleri olduğu gibi o eserlerin hepsiyle de ilgili tefsir kitapları yazmışlardır açıklayıcı sadece çevirmemişlerdir çevirirken aynı zamanda açıklayıcı notlar koymuşlardır. ……(anlaşılmadı) şunu anlatıyor reform şunu anlatıyor vs gibi çok ciddi bir birikime sahiplerdir bu zihniyet yaklaşık milattan sonra dörtyüzüncü yılda on beşinci yüzyılda başlayan ……(anlaşılmadı) başlamasıyla gerilemeye başlamıştır batıda baktığımızda bu on beşinci yüzyıl he şu önemlidir doğuda rönesansın yaşanmaması ……(anlaşılmadı) on beşinci yüzyıla baktığımızda bu on beşinci yüzyıl Osmanlı imparatorluğu bu coğrafya da on beşinci yüz yılda şey de biliyorsunuz medreseler var Avrupa da ünüversite var İslam coğrafyasında medreseler var şunu çok net biliyoruz on beşinci yüzyılda Avrupa da ki ünüversitede okutulan bir kitipla Osmanlıda medresede okutulan kitap aynı Aynı eserleri okuyorlar aynı dinsel kaynaklardan yararlanıyorlar vs. ve hemen hemen İslami şeyler dışında yani bilgi hukuk gibi konular dışında temel bilimle ilgili kullandıklar temel femsefe ile kullandıkları kaynaklar aynı ama şöyle bi sistem coğrafyasının kurulumu var bin beşyüzden on dördüncü yüzyıl dan bin dokuzyüze geldiğimzde tabi şey müfradatını yeniliyor yeni kitaplar çıkarıyor ve yeni şeyler batıdaki ünüversitede yaratılıyor ama maalesef İslam coğrafyasında farklılık şu onbeşinci yüzyıldan ondukuzuncu yüzyıla geldiğimizde orda hala aynı kitaplar okutulmuş tur.İslamla da şey açısından fark burada yaratmaktadır yola çıkış farka aslında yola çıkış faktörlerinde tamamen eşittirler hatta İslam bir konuda ……(anlaşılmadı) ama İslam zihniyet devrini geliştiremediği için yeni bir zihinsel yapılanmaya gidemediği için geride kalmıştır bir noktadan sonra da ……(anlaşılmadı) güçler tarafından geri de bıraktırılmıştır yani bir kez geri kaldıktan sonra o gerilikten yararlanan diyelim ki İngilizler sömürgeleştirdikleri yerleri doğal olarak geri bırakmıştır. Ama İslam bu zihniyet evrimini yaratamadığı için aynı yenilenme sürecinden geçememiştir ve daha tıkanıklık yaşamıştır.Rönesans tabiî ki kısaca söyleyecek olursak bindörtyüzlerden bin beşyüzlerde ortaya çıkmış bir süreçtir. ……(anlaşılmadı) çözülmeye başladığı sürede kentler tekrar önem kazanmaktadır kentlerin önem kazanması ……(anlaşılmadı) kentlerde ortaya çıkmıştır. Kentlerin ortaya çıkmasının temel nedeni vardır birincisi en önemli nedeni ticaret ……(anlaşılmadı) Roma yıkıldıktan sonra o büyük coğrafya tamamen kendisi parçalara ayrılmıştır bi de ticaret o coğrafa da kalkmıştır sadece orada insanlar yan köyüyle ticaret yapmaktadır ama ……(anlaşılmadı) roma da olduğu gibi Diyarbakır dan kalkan kervan artık roma ya gitmemektedir Roma dan gelen bir Kervan Suriye ve Şam a gitmektedir ticaret tekrar şeyle beraber gelişmiştir Haçlı seferleri ile beraber Haçlı seferler i Batının doğuyu ……(anlaşılmadı) Kudüs ün alınması Hristiyanlıktaki Kutsal yerlerin tekrar ele geçirilmesi başlamıştır ama bunlar becerilememiştir, ……(anlaşılmadı) mesale gelmiştir Kudüs ü tekrar kurtarmıştı Onları bu coğrafyadan atmıştı ve şey olarak askeri açıdan Haçlı seferler i büyük bi yenilgiyle sonuçlanmıştır,ama uzun vadile avrupanın şeklini değiştirecek dönüşümlere yol açmıştır, Buyurun

X42 ERKEK ; Bu haçlı seferleri hangi bölgede başlamıştır

CİHAN DENİZ ZARAKOLU:Hangi Bölgeyi almak için başlamıştır Kudüs , kudüsü almak için başlamıştır iki üç koldan gelmişlerdir bir Anadolu kolundan bir deniz yolundan gelmişlerdir, Anadolu kolundan gelenler tamamen, talan yapa yapa gelmişlerdir, tabi Kudusü almışlardır bunun dışında tabi Antakya’ yı almışlardır, Urfa’yı almışlardır aldıkları yerlerde küçük krallıklar kurmuşlardır , onların hepsi kısa zaman içinde (Anlaşılmıyor)… kudusü almışlardır, (Anlaşılmıyor)… ele geçirmiştir ve o bölgelerde, Avrupa’ dan gelen halk bunları atmıştır ama bu askeri yenilginin karşısında , çok büyük ticari başarı vardır, oranın o zenginliklerini almışlardır.buyurun,

X43 ERKEK ;Ticaret kenti İtalya mıdır

CİHAN DENİZ ZARAKOLU ; İtalya’ da (Anlaşılmıyor)… kentler önemli olmuştur, özellikle Venedik cenova gibi kentler önem kazanmıştır, buralarda bir ticaret Burjuvası gelişmiştir, buralarda birkaç şehir daha var, aşağılarda Napoli gibi ama en önemlisi Venedik ve Cenova’ dır, bu ikisi doğudan gelen malları almışlardır bunları almışlardır ,bunları Avrupa’ ya dağıtmışlardır ve bu şekilde buralarda üretilen malları, oralara satmışlardır ve bu şekilde ilk kez bir ticaret olayı tekrar başlamıştır.Büyük gemilerle büyük seferlere çıkılmıştır, bu tabiî ki Rönesans’ ı yaratacak bir sermaye girişimleri oluşmuştur, bu dönemde aynı zamanda demin konuştuğumuz gibi hem Cordoba üzerinden, hem Haçlı seferleri sırasında Araplarla, Müslümanlarla girilen ilişki sonucu tekrar batıdaki insanlar köklerini keşfetmişlerdir, şey ilginç bir şey bu batıya köklerini asıl doğu tekrar hatırlatmıştır, batıya şey demiştir senin kökünde Aristo var senin kökünde Platon var diyen aslında doğunun kendisidir, aynı zamanda da doğudan şey ler gelmiştir oraya, doğuya has özgü anlayışlarda gelmiştir ve bu haçlı seferlerinin sonunda bu dediğim şehirler ortaya çıkmıştır, bu şehirlerde burjuva nizmin oluşması ile birlikte, zenginliğin oluşması ile birlikte aynı zamanda felsefeye dönüşüm biraz daha artmıştır, büyük sanat eserleri yapılmıştır, büyük sanat eserlerinin yapılması ile beraber, ve bugün hala ayakta olan ünlü ressamlar, o dönemin ressamlarına şeyler yapılmıştır(Anlaşılmıyor)… , felsefenin gelişmesi ile beraber, yunan felsefesinin tekrar gelişmesi ile beraber, ulusları merkez alan bir anlayış gelişmiştir, ulusların özgürlüğünü merkez alan bir anlayış gelişmiştir, bu anlayış doğal olarak şeyi sorgulamaya başlamıştır,dindeki Hıristiyanlık dinindeki kaderci anlayışı, insanın bir özgürlüğü olduğu anlayışını savunmaya başlamıştır, ve buda Rönesans ile birlikte başlayan yeni bir zihniyet doğmuştur, o hümanist anlayışı benimseyen yeni bir zihniyet doğmuştur, Hıristiyan değerleri sorgulayan bir zihniyettir bu, tekrar öze dönmeyi insanlığın tekrar Yunana, Roma;’ ya dönmesini, o dönemdeki yaşamla başarılı olacağını söylemiştir ama şekilde geriye dönüş olmamıştır ama Rönesans bir kapı açmıştır , o kapıdan da büyük dinsel devrimlere gidecek yol başlamıştır, bi şey mi söyleyeceksiniz buyurun,

X44 ERKEK:bu Felsefe doğudan batıya doğru, matematik geometri, olsun (Anlaşılmıyor)… Avrupa’ daki sanayi devrimi biraz doğudan (Anlaşılmıyor)… yanlışmıyım,

CİHAN DENİZ ZARAKOLU ; Yok yok çok doğru bir yan gerçekten baktığımız zaman felsefede olduğu kadar batı, doğu bir birinden inanılmaz farklıdır.

X45 ERKEK: (Anlaşılmıyor)…

CİHAN DENİZ ZARAKOLU: (Anlaşılmıyor)… kapandı anlayışına kadar, şurası önemli geçenlerde burada bir şey var,(Anlaşılmıyor)…islamdaki zihinsel (Anlaşılmıyor)… o dönemdeki (Anlaşılmıyor)… şey açısından bir çok noktada çok ileride bir aşamadadır buyurun,

X45 ERKEK: Doğu bölgesinin felsefenin, başlaması ile kendini açtığı bölge olarak balkanlara yakın mıdır

CİHAN DENİZ ZARAKOLU: Balkanlar o dönem değil ama yani ilk yunanlılarda felsefe ama, asıl bu dönem yunanlılar doğmuştur, şeyle beraber çok kabaca söylüyorum İskender ile beraber doğuya gitmiştir, aynı zamanda doğu ile harmanlanmıştır, Roma ile beraber büyük bir Coğrafya’ ya yayılmıştır, Roma’ nın yıkılışı ile beraber batıda ortadan kalkmıştır 400-500 ler 1000 yılına kadar ciddi felsefeci yoktur, bir iki perspektif vardır ama büyük bir coğrafya’ da tekrar İslam ile birlikte şaha kalkmıştır felsefe ve haçlı seferleri ile birlikte tekrar buluşmuştur doğudaki sentezle, o sentezi batı iyi becermiştir, oradaki tüm kazanımları batıya götürüp kendine maal etmiştir, maalesef doğu bu kadar birikimi bu kadar potansiyeli olmasına rağmen potansiyelini çok ciddi olarak harcamıştır.