T. C. Kara harp okulu savunma bġLĠmlerġ enstġTÜSÜ GÜvenlġk bġLĠmlerġ anabġLĠm dali

GĠRĠġ
 
Yalnız ufku görmek kâfi değildir, ufkun ötesini de görmek ve bilmek gerekir.
 
(Gazi Mustafa Kemal ATATÜRK) 
 
B
ir  toplumun  baĢka  bir  topluma,  istediğini  benimsetme  amacıyla  tüm 
olanakları  ve  güçleriyle  yaptıkları  düzenli  saldırı  Ģeklinde  tanımlanan 
s
avaĢ 
halinde 
(UĢaklı  ve  Alper,  2010:33)
, 
istediğini  benimsetme  düĢüncesinin 
altında güç kullanımının
 yer al
dığı ifade
 edilebilir.   
 
GeçmiĢten günümüze savaĢ hali içerisinde bulunan devletlerin 
hayatta 
kalmalarının,
 
sahip  oldukları  güç  ile  doğru  orantılı  olduğunu  söylemek 
mümkündür. 
SavaĢan
  devletlerin  güç  kapasiteleri,  hayatta  kalma  sürelerini 
belirleyebilmektedir. Bu nedenle devletler öncelikli olarak, askeri ve ekonomik 
güce 
özel  önem  vermiĢlerdir. 
Askeri 
açıdan  iki  devlet  arasındaki 
güç 
mukayesesi,  devletlerin 
silahlı  kuvvetlerin
in  envanterinde  bulunan  silah, 
teçhizat,  asker  sayısı  ve  sahip  olduğu 
teknolojik  imkân  ve  kabiliyet  ile 
ölçülm
üĢtür
. 
Bir  baĢka  ifade
yle  güç  mukayesesi,  devletlerin  sert  güç 
kapasitelerini  vurgulam
aktadır
.  Askeri  ve  ekonomik  güç
ten  oluĢan  (Nye, 
2011)  sert  güce  sahip  devletler,  her  türlü  harekâtta  askeri  istihbarata  sahip 
olabilmek  için  büyük  çaba  sarf  e
tmiĢler
  ve  bu 
yönde  dikkate  değer 
miktarlarda  kaynak 
tahsis  etmiĢlerdir
.  Bu  durumun  sadece  devletler 
açısından  değil  aynı  zamanda  28  üye
  ülkeden 
oluĢan  Kuzey  Atlantik 
AntlaĢması  Örgütü  (NATO)  içinde  geçerli
 
olduğu  söylenebilir.  NATO‟nun 
“Ulusal  Silahlanma  Direktörleri  Konferansı
-Conference 
of 
National 
Armaments  Directors 
(CNAD)”
 
olarak  adlandırılan  kurulun  altında  yer  alan 
silahlanma  gruplarının
  (hava,  kara  ve  deniz 
silahlanma  grupları)  faaliyetleri
, 
sert  güce  verilen  önemin  belirgin  bir  göstergesi  olarak  görülebilir. 
Olası 
tehditlere karĢı hazır bulunmayı ve anında müdahale edebilme
yi  hedefleyen 
tehdit  algılaması
, 
yerini  risk  algılamasına  bırakmaya  baĢlamıĢ
,  o
layın 
gerçekleĢeceği  anı
n 
değil  olayın  oluĢmaya  baĢladığı  andaki  Ģartların  tespiti 
ve  müdahale  etme  isteği  ön
 
plana  çıkmıĢtır.
  Bu  durum,  önceden  bilmeyi 
gerekli kılmıĢtır. 
 
 
21‟nci yüzyılın sonlarından itibaren savaĢlar, Prusyalı General Carl von 

---

 
2 
 
Clausewitz'in  (2007) 
tanımıyla 
çok  boyutlu 
hale  gelmiĢ
,  askerler  kadar 
toplumları  da  yakından  etkilemiĢ
tir.  Clausewitz,  kin  ve  nefreti  halkla,  ihtimal 
hesapları  ve  tesadüfleri  orduyla  ve  politik  araç  kimliğini  hükümetle 
iliĢkilendirerek  açıkladığı savaĢ 
halinde, 
zafere  ulaĢmak  için her üç 
boyutun 
dengeli  bir  Ģekilde  dağılım  göstermesinin  gerekliliğini  ön  plana  çıkartmıĢtır
 
(Clausewitz,  2007:30-31)
.  Diğer  bir  ifadeyle,  ordunun  sahip  olduğu 
sert  güç 
ile toplumun ve hükümetin 
sahip olduğu yumuĢak güç kapasitelerinin dengeli 
olmasını
 
vurgulamıĢtır. Yalçınkaya (2010:15) tarafından da belirtildiği
 
Ģekilde
 
savaĢ
,  sadece  askerlere,  sadece  halka  veya  sadece  hükümetlere 
bırakılamayacak  kadar  önemli  bir  olgu
  olup  b
unların  arasındaki  denge 
bozulmamalıdır.
 
 
Geleneksel  olarak  devletler  arasında  gerçekleĢen
 
savaĢlar 
zamanla 
yerini,  devlet 
dıĢı  aktörlerin
 
yer  aldığı  savaĢ
 
dıĢı  harekâtlara
 
bırakmaya 
baĢlamıĢtır.  Özellikle  Afganistan  ve  Irak  savaĢları  ile  birlikte,  savaĢın 
tanımında  bir  değiĢim  yaĢanmıĢ
,  devletten  devlete  tehdit  yerine  asimetrik 
tehd
itlerin  ortaya  çıkması  ile  birlikte  asimetrik  savaĢ
1
  olgusu  ön  plana 
çıkmıĢtır  (Basım  ve  ġeĢen,  2010:170).  Bununla  birlikte  askerler
;  insani 
yardım,  suni  afet  yardımı,  güvenlik  yardımı,  uyuĢturucu  ile  mücadeleyi 
destekleme, silahların kontrolü, mahalli sivil otoriteye destek, muharebe dıĢı 
tahliye  ve  barıĢı  destekleme  harekâtları  gibi  savaĢ  dıĢı  askeri  harekâtlar 
içerisinde  gittikçe  artan  bir  oranda  yer  almaya  baĢlamıĢtır
 
(Yalçınkaya,
 
2010:27). 
Soğuk  savaĢ  sonrasında  değiĢen  tehdit  algılamaları 
ile  bu  tür 
harekâtlar  içerisinde  aktif  rol  üstlenen  önemli  bir  aktörün  "NATO
"  olduğunu 
söylemek mümkündür
. SavaĢ dıĢı harekâtlara yakın zaman içerisinde örnek 
olarak  NATO‟nun  icra  ettiği  Bosna  Hersek  (1995),  Kosova  (1999)  ve 
Afganistan (2001) harekâ
tları verilebilir.
 
 
Devletler  arasında  gerçekleĢtirilen  geleneksel  savaĢların  ötesinde 
toplumun yer aldığı savaĢ dıĢı 
harekât 
ortamlarında askerler, düĢmanın yanı 
sıra
 
farklı  kültür  ve  değerlerle  karĢılaĢmaya  baĢlamıĢlardır. 
Bunun 
neticesinde  intikal  edilen  ülkenin  kültür  ve 
değerlerini  tam  anlamıyla 
kestiremeyen askerlerin
, SoydaĢ'ın
 (2010:140) 
tanımıyla
 
kültürel Ģok 
durumu 
                                            
1
  Asimetri
k  savaĢ,  eĢ  değer  olmayan  kuvvet  unsurları  arasında  yaĢanan  savaĢtır 
 
(ToptaĢ, 
2009:69). 

---