T. C. Marmara üNİversitesi sosyal biLİmler enstiTÜSÜ İlahiyat anabiLİm dali
Yüklə 8,12 Mb. Pdf görüntüsü
|
238 hıristiyanlık bölgede anlatılacak böylece dinin Kreşenlerin ruhuna işlemesi temin edilecektir. Yani İlminskiy sistemi öncelikli olarak dinî aydınlanma üzerine kurulmuştur, sisteme karşı olanlar ise Rusça eğitim ve zeka gelişimini temel almıştır. 856 Her ne kadar İlminskiy sistemi sonuçta başarıya ulaşsa da başlangıçta deneme yoluyla bulunduğu için bazı hatalar içermektedir. Bu nedenle İlminskiy, denenmeyen pratiğe dökülmeyen eğitim sistemlerinin başarısına şüpheci bakılmasını söylemektedir. 857 Bu çerçeveden bakıldığında İlminskiy’nin sistemi iki basit unsur taşır, bunlardan birincisi ana dil ikincisi de ana dilde eğitim verebilecek yerel öğretmendir. 858 İlminskiy görevlendirildiği tercüme komisyonunda çevirdiği kitapların işe yaramadığını bizzat görevli olarak gittiği Kreşen bölgelerinde görme imkânını bulmuştur. Bu inceleme gezileri sonucunda damarlara işlemiş islami eğitimin silinmesi için yeni bir şeylerin yapılması gerektiğine emin olmuştur. Yine bu geziler sonunda çeviri ve Rusça eğitimle Tatarların ruhlarını tanımanın imkânsızlığını görmüş ve bunu da dile getirmiştir. Yine yeni bir programla eski sitemin acilen bırakılmasını misyonun kutsallığına inanan yeni kadrolarla sevgi ve menfaat gözetmeksizin çalışacak elemanların yetiştirilmesini istemiştir. 859 İlminskiy başlangıçtan itibaren misyonun kişlere bağlı kalmadan yapılması gerektiğini düşünmekte, kurumsallığın önemine değinmektedir. Önce bu kurumlar Tatarların akıllarını hıristiyanlığa doğru kaydıracak sonra bu bilgi yüreklere pratikle işlenecektir. Akıl ve yürek birleşince islamın Kreşenler üzerindeki etkisi azalacaktır. 860 İlminskiy, 1851–54 yılları arasında doğuya yani müslüman ülkelere yaptığı araştırma gezisi sonucu da müslümanların polemik yoluyla hıristiyanlaştıralamayacağını kavramıştır. Yeni metotta 861 polemiğin yerine insanî kavramlar ve hıristiyanlığın kuşatıcı özelliğinin işlenmesine karar verilmiştir. Yani hümanist yönü özellikle vurgulanacaktır. 1858 yılında Mamadış bölgesinde kendi yaptıkları çevirilerin edebi Tatarcayla yapılmasının zararlarını tespit etmiş ve Arap harfli Tatarca yerine Kiril harfli Tatarcayla (konuşma dili) yapılmasının yerinde olacağına karar vermiştir. Bu kısa bilgilerden anlaşılacağı üzere İlminskiy, Tatarları öğrendikçe metodunu yenilemiş ve 856 Yakovlev, a.g.e., s. 13-14 857 Znamenskiy, “Uçastiye N. İ. İlminskago v delı inorodtsçeskago obrazovaniya v Turkinstanskom kray”, Pravoslavnye Sobesednik, I (1900), s. 69. 858 Petrov, a.g.m., s. 48 859 Znamenskiy, Na pamyat, s. 36; İlminskiy, Perepiska o Çuvaşskih izdaniyah perevodçeskoy kommissiy, Kazan 1890, s. 3-4. 860 Znamenskiy, a. g. e., s. 73 861 Znamenskiy, a. g. e., s. 406; Petrov, a.g.m., s. 51. 239 Tatarların anlayacağı ve benimseyeceği kalıplara sokmuştur. İlminskiy Tatarların günlük yaşamlarında özellikle konuşma dillerinde eski şaman kültürü taşıdığını söyler ve bu nedenle konuşma (ana dil) diliyle verilecek hıristiyanlık eğitiminin kesinlikle başarılı olacağını düşünmektedir. 862 1861 yılında Kırgız steplerinden Kazan’a geri dönen İlminskiy, artık kırklı yaşlara gelmiş en olgun dönemindedir ve sistemini de kafasında netleştirmiştir. Sistemi deneme yanılma yoluyla bulunmuş, empirik bir sistemdir ve hiçbir siyasal düşünceden etkilenmeden sadece misyon amaçlı ruhun derinlikleri için kurulmuş bir sistemdir. 863 İlminskiy, hümanizm felsefesine bağlı kalarak gayrı Rus topluluklardaki dinî yaşantının yanında ahlaki seviyeyi de yüceltmeyi amaç edinmektedir. Ancak bu seviyeye ona göre ancak iyi hıristiyanlar gelebilir. Bu gerçekten hareketle İlminskiy yapılacak eğitimin hem dinî hem de bölgesel niteliğinin olması gerektiğinin altını çizer. Sonuçta eğitimle ruha yapılan telkin harici dünyada fikirlerin birleşmesine vesile olacak en nihayette Ruslaşma sağlanacaktır. 864 İlminskiy, Kreşenlerin dinî düşünce açısından henüz boş olduklarını düşünerek öğrencilerine çok çalışmalarını ve misyonun hıristiyanlar için en büyük ibadetlerden biri olduğunu söylemektedir. Ancak faaliyeti misyonerin şahsi olarak algılamasını yanlış bulmakta bu yöntemin 300 yıldar gayrı Rusları hıristiyan yapamadığını belirtmektedir. Neticede bu anlayış Kreşenleri kilise dışında bırakmış ve islamlaşmalarına engel olamamıştır. 865 İlminskiy, insan ruhunun iyiliğin ve sevginin kaynağı olduğuna inanmaktadır. Bu nedenle insanların hangi ırka sahip olursa olsun, tanrının çocukları olarak bir ruha sahip olmaları onun için yeterlidir. Bütün insanların fizikî şartları hariç birbirinin aynı olduğuna inanmaktadır. 866 Dahası günahkâr insanların bile ruhlarının derinliğinde 862 İlminskiy, Vospominanie obı İ. A. Altinjarin, s. 19 863 Petrov, a.g.m., s. 53 864 İlminskiy, Besedi o Narodnoy Şkol, Kazan 1882, s. 9 865 İlminskiy, aynı yer, s. 9 866 İlminskiy, Besedi, s. 9 240 iyiliğin bulunduğuna inanmaktadır. Ona göre asıl olan yaratıcının insana veridiği bu güzel duygunun harekete geçirilmesidir. 867 İnsanda iyiliği sonsuz olarak kabul eden hıristiyan hümanizmi İlminskiy’de oldukça kuvvetle hissedilmektedir. 868 İlminskiy, Simbirsk vilayeti Batayeva köyünde Misyoner öğretmenlik yapan V. T. Timofeyev’e bir mektubunda; “Ey Timofeyev Agay, acı çekme, Mısır’da bir ölünün tabutundan düşün, birkaç buğday güzel güzel başaklara dönüştüğü gibi Kreşenler de bir gün aramıza karışıp bizim gibi olacaklar” diye yazarken nihai hedefini de anlatmıştır. 869 İlminskiy, gayrı Rusların ruz nüfusla birleşmesi için aynı inanç ve düşünceyi paylaşmaları gerektiğine inanıyordu. Bu da bütün gayrı Rusların Ortodoks olmasıyla mümkün olacaktı. İlminskiy sisteminin bütün ağırlık merkezi bu sonuca yöneliktir. Ruslarla bütünleşmenin tek yolu ona göre Ortodoksluktur ve olmazsa olmaz koşuldur. Zaten o Rusu Ortodoks olarak tarif eder Rus milliyetçiliğinin temeli ve aslî unsuru Ortodoksluktur der. Ortodoksluğu benimseyen ona göre Ruslaşmış demektir. 870 Bu görüşünü İlminskiy yaptığı çevirilerde de açıkça ifade ederek şayet çeviriler amacına ulaşırsa gayrı Rusların Ortodoks olup Ruslaşacağını söylemektedir. 871 Din ona göre insan topluluklarının hayatında çok önemlidir ve dinî öğrendikleri halka samimi olarak bağlanırlar. 872 Bu nedenle gayrı Ruslar Rus olmadan önce kendilerini Rus yapacak kültürü öğrenmeli ve benimsemelidir. Her aşama planlanarak Ortodoksluğun, islam ve Şamanizmden üstün olduğu gerçeği halka benimsetilmelidir. Daha sonra da bu gerçeğe kalben inanmalı ve diğer inançlara karşı savunmalıdır. Bu ancak ve ancak eğitimle yapılacak bir iştir. İlminskiy, eğitimde iki tarafın olduğunu bu tarafların anlaşmak için bir dil kullanmaları gerektiğini ve ortada bir dil engeli olduğunu söylemektedir. Ona göre topluluklar Rusça bilseydi bu engel doğmayacaktı ve dil öğrenmeleri de bir süreyi gerektiriyordu. Toplu ihtidâlar nedeniyle bu sürenin kullanılmasının da imkânı yoktur. 867 İlminskiy, Besedi, s. 27 868 Petrov,a.g.m., s. 55 869 İlminskiy, “Pisma Nikaloya İvanoviça İlminskogo k kreşennım Tataram”, Kazan Izdanie redaksii Pravoslavnogo sobesednika, 1896 s. 75-76 870 Strudnik Br. Sv. Guriya 1911, No: 15-16 s. 244; Petrov, a.g.m., s. 58-59 871 İlminskiy, İz perepiski po voprosu o primenenii Russkogo alfavita k inorodçeskim yazıkam, Kazan 1883, s. 34 Yüklə 8,12 Mb. Dostları ilə paylaş:
|