T. C. Marmara üNİversitesi sosyal biLİmler enstiTÜSÜ İlahiyat anabiLİm dali



Yüklə 8,12 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə107/147
tarix11.09.2018
ölçüsü8,12 Mb.
#68103
1   ...   103   104   105   106   107   108   109   110   ...   147

 
258
Bakan D. A. Tolstoy’un Baratinskiy’nin tespitlerini araştırma işini İlminskiy ve 
ekibine vermesi ona duyduğu güveni ve sisteminin pratikte uygulanabilir olduğuna 
kanaat gösterdiği içindir. Yine komisyon aldığı kararlara ek olarak N. İ Zolotniskiy’nin 
“Çuvaşların eğitilmesi” adlı makalesini de Bakanlığa iletmiştir.
942
   
İlminskiy’nin yerel dilde eğitim yapan okulları Kazan Kreşen Tatar okuluyla 
faaliyete geçince Yerel Halk yani kilise okulları bu sistemin faydasız olacağını iddia 
etmeye başlamıştır. Yine devlet içinde bir grup yönetici Ruslaştırma politikasına bu tip 
eğitimin zararlı olacağını düşünerek  şikâyette bulunması da fazla vakit almamıştır. 
Eğitimin tek tip olması gerektiği ana dilde yapılan eğitimin devleti bölebileceği korkusu 
dile getiriliyordu. Şikâyetlerin artması üzerine Halk Eğitim Bakanlığı 20 Şubat 1867’de 
özel bir toplantı yapmış ve bu toplantıya St. Petersburg Üniversitesi Profesörü 
Oryantalist Georgiyevskiy de davet edilmiştir.
943
 Toplantı sonucunda 27 Şubat 1867’de 
şu karalar alınmıştır; 
1. Kazan Bölgesinin isteği olan ana dilde eğitime gerek yoktur, zira bu bölgede buna izin 
verilirse diğer bölgelere de bu hak doğar. 2. Gayrı Ruslara Rusça öğretimi zor olduğu için ilköğretim 4 
yıla çıkarılmalıdır. 3. Birinci yıl öğretim yılı ikiye bölünmelidir, birinci dönemde ana dille Rusça öğretimi 
yapılmalı ve dinî bilgiler verilmelidir. 4. İkinci dönemde dersler tamamen Rusça işlenecektir. Rusçanın 
bilinmediği bölgelerde ders haricinde ibadet ve ayinler ana dilde yapılabilir. İncil ve hıristiyanlığın kutsal 
                                                 
942
 Bu makale Gayrı Rusların eğitimi ile ilgili toplu belge ve materyaller adlı eserin içinde sayfa 191–204 arasında 
da basılmıştır.  Zolotniskiy gayrı Rus eğitimine üç noktadan bakmaktadır. “Politik birleşme, zekâ gelişimi ve din 
eğitimi. Siyasal birleşme ona göre sadece dilde birleşmeyle oluşmaz.  İdeal ve fikir birlikteliğinin de olması 
gerekmektedir. Bunun da en önemli öğesi dinî birlikteliğin olmasıdır. Dinî anlamda birleşme bir devlet için milli 
kaynaşmada en önemli faktör ve avantajdır; dili aynı  olsa  da  aynı devlet içinde yaşayan sosyal gruplar birbirine 
düşman olabiliyor. Örnek olarak da müslüman Tatarlarla hıristiyan Çuvaşları göstermektedir. müslüman halk 
Türkiye, Hive ve Buhara’ya sevgi beslerken hıristiyan Çuvaşlar Rusları desteklemektedir. Tatarlarla yaşayan Kreşen 
Tatarları ise onların etkisiyle Tatar milliyetçiliğini benimseyebilmektedir. Gayrı Rusları Ruslaştırmak için ikinci 
aşama Rus milletinin üstünlüğünü benimsetmektir. Bunun için Rusçadan önce Rusluğa saygı göstermek gerekir, 
saygı olmazsa Rusçayı bilmek bu etkiyi vermez. Dolayısıyla Rus milliyeti fikri Rusça bilmeyen gayrı Ruslara 
anlatılabilir, önce bu sağlanmalıdır.  Rusça öğrenmek ise gayrı Ruslar için ikinci aşamada yani zeka ve dinî eğitim 
için önemli bir vasıta olacaktır. Ruslaştırma unsurunun tamamlayıcı unsuru olacaktır. Ancak önce terbiye sonra saygı 
ve eğitim sırasına itina göstermek ikisi olmadan üçüncüye geçmemek gerekmektedir. Bu metotların tarihi süreçte 
başarısız olduğu görülmüştür. Eğitim için okullara gelen gayrı Rus çocuklarını beyinlerini hiçe sayıp birden Rusçayla 
doldurmak pedagojik açıdan da yanlıştır.  İlköğretim bu nedenle ana dille başlamalı ve zekâ ve bilgi gelişimine bu 
yöntemle gidilmelidir. Gayrı Rus çocuklarına verilen dinî eğitimin ana karakteri misyon olmalıdır. Bu tür eğitim 
çocuğa yaşadığı toplumda dinî yayma görevini de yüklemiş olacaktır. ” Sbornik, s. 191–204 
943
 Georgiyevskiy, çocuk eğitiminde ana dilin fonksiyonuna inanmaktadır, ancak bu tür bir eğitim için yeni kitapların 
basılmasını da savunur. Nihayet basılı matbuatı olan kabilelerde milli şuur gelişecek ve uluslaşacaktır. Bu Rusya’nın 
tercihi değildir. Georgiyevskiy eğitim dilinin Rusça olması gerektiğini Rusça öğrenildikten sonra dinî eğitmin 
verilmesini ana dilin sadece başlangıçta bir ara vasıta olarak kullanılmasını savunmaktadır. Sbornik, s. 161–171. 


 
259
eserleri hariç hiçbir kitap yerel dillere çevrilmemelidir. Aksi Rus devletinin halkları Ruslaştırıp 
birleştirme idealine uygun düşmeyecektir
.
944
 
Bu kararlardan görüldüğü üzere Komisyon gayrı Rus eğitimine tamamen siyasi 
bir gözle yaklaşmıştır. Ana dille eğitimin yasaklanmasının tek nedeni kabilelerin 
uluslaşmasını önleme gayretidir. Ayrıca bu korkunun dış nedeni de Batı’da 1860’lı 
yıllarda başlayan milliyetçilik hareketlerinin dalga dalga yayılmasıdır. Bir ikinci itirazda 
kabile dillerinin hıristiyanlığın gerçeklerini anlatmakta yetersiz kalabileceklerini 
düşünmüş olmalarıdır. Çuvaş Çeremiş ve Votyakların edebi lisanlarının olmaması 
çeviriyi başarısız kılar düşüncesi hâkimdir. Müslümanların dili edebi olduğu için 
yapılan çevirilerin bu toplulukları müslümanlara yaklaştırma tehlikesini göze 
alamamışlardır. Böylece Türkleştirme ve islamlaştırmaya hizmet etme korkusuyla 
hareket etmişlerdir. Zaten St. Petersburg komisyonunda görev alan üyelerin hiç birisi 
İdil boyu halklarının haklarında bilgi sahibi değildir. Sonuç kararları İdil boyunda yeni 
yeni faaliyet gösteren İlminskiy okulunu felsefesi ile hiçbir noktada kesişmemektedir.  
İlminskiy sistemine bir diğer itiraz da okulların kadrosu yönüyle getirilmiştir. 
Zamanla yerel dil bilen öğretmen eksikliği hissedilirse pratik olarak da sitsem kendini 
feshetmek zorunda kalacaktır. Görüldüğü üzere İlminskiy’nin model olarak hem teori 
de hem de pratikte koyduğu okul sistemine yapılan itirazlar tamamen kâğıt üzerinde 
kalmış ve teoride geçerli olmuştur.  Bunu gören İlminskiy ve arkadaşları başta Kazan 
Eğitim bölgesi müdürü Şestakov, çeşitli mektup ve makalelerle bu itirazları çürütmeye 
çalışmış ve devlete bu sistemi kabul ettirmeye çalışmışlardır.
945
 
İlminskiy ve arkadaşları kendi sistemlerinin doğruluğunu; hıristiyanlığın Rus 
devletinde millet kaynaşmasında birinci etken güç olması teorisiyle açıklıyorlardı; eğer 
bütün ahali hıristiyanlığı benimserse Ruslaştırmanın en birinci şartı yerine getirilecektir. 
Böylece halk Rusları ve Rusçayı benimseyecektir. Bunun için ilköğretimde ana dil 
kullanılarak çocuklar sistemin içine çekilmeliydi. Buna örnek olarak Kazan’da 
kurdukları Kreşen okulunun çocuklarını gösteriyorlardı. Bu çocuklar ana dille Rus 
ruhunu benimsemiş ve birbirlerine Rusluklarını kanıtlamak için çaba gösteriyorlardı.  
                                                 
944
 Sbornik, s. 171-173 
945
 Afanasyev, “N. İ.  İlminskiy i ego sistema şkolnogo prosvışeniya inorodtsev Kazanskago kraya, IV” Jurnal 
Ministerstva Narodnogo Prosveşeniya, novaya seriya 52, (Aralık 1914), s. 152-153 


Yüklə 8,12 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   103   104   105   106   107   108   109   110   ...   147




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə