T. C. Marmara üNİversitesi sosyal biLİmler enstiTÜSÜ İlahiyat anabiLİm dali

 
301
Gayrı Rusların arasından muhtaç olup da islama yakın olanlarına zengin Tatarlar maddi yardım 
yapıyor ve islama geçişlerini hızlandırıyor, hıristiyanlıktan islama dönenler zor durumda kaldıklarında 
Tatarlardan yardım diliyorlar, medreselerden yüklü miktarda yardım alıyorlar. islamın bu fizikî 
savunucuları islamın kuvvetlenmesi için ticarethaneler kuruyorlar ve paraya para katıyorlar. Bu 
ticarethanelerde çalışmak için her taraftan insanlar geliyor ve amaca ulaşıyor. Buna örnek Kazan 
bölgesindeki fabrikaları verebiliriz, burada çalışanların çoğu islama dönüyor. Ayrıca zenginlerin islama 
katkıları ve hizmetleri Tatarları daha da motive ediyor, onların desteği her zaman propaganda için bir 
dayanak oluyor, zengin olmayan islam misyonerleri arkalarında zenginlerin yardımlarını hissediyor ve bu 
işi daha da hevesle yapıyorlar. Bu misyona önceden müslüman olan kimseler de yardım ediyor, bu kesim 
daha da fanatik hizmet ediyor ve kendi özel yöntem ve tecrübesini de kullanıyor. islamın yayılması 
faaliyetinde doğru, zenginlerin isimlerini doğrudan duyamazsınız ancak maddî gücü yerinde olanların 
islamın yayılmasındaki finans desteği çok önemlidir, çünkü gayrı Rus halkın ihtiyacını karşılayanlar 
onlardır.
1075
  
İslamın yayılmasının zor olduğu bölgelerde hıristiyanların dışladıkları 
kimseleri kullanarak gizlice faaliyet göstererek, hıristiyanlar arasında islamı yaymaya 
çalışmak da yöntemlerinden biridir ve bu yöntemi, şöyle anlatılmaktadır:  
“Bölgedeki muhtaç insanlara rehberlik yaparak, ihtiyaçlarını görüyorlar, kitap temin ediyorlar, 
ticaret yeri v.s için gerekirse para yardımı da yapıyorlardı. Bu insanların çevreleriyle güçlü iletişim 
kurmalarını sağlıyorlar. Bu islam propagandası yapan grup Tatarımsı diye adlandırılıyor. Manası 
Tatarlaşmış, Tatara sempati duyan demektir. Hayat tarzlarıyla, kıyafetleriyle, kısa saçlarıyla, farklı 
özellikleri vardır. Tatarımsıların köydeki sayılarının fazla olması islamın yayılmasıyla orantılı oluyor. 
Aynı zamanda Tatarlar kabile asabiyetine bakmadan diğer kabilelerle Çuvaş, Çeremiş, Udmurd v.s. ilişki 
kurmaya hazırdır. Onların yakınlığını kazanarak dinlerini yayma faaliyetine destek yapmak ve onlarla 
dostluklarını artırarak islam propagandası yapıyorlar.” 
1076
 
Maşanov’un raporunda müslümanların yaptığı baskı yöntemiyle de ilgili 
bilgiler de vardır. Misyonerlerin baskı altında tutulduğunu hıristiyanlığı savunmanın 
bile tehlikeli olduğunu iddia etmektedir.
1077
  
                                                 
1075
 Maşanov, a. g. r., s.  258. 
1076
 Maşanov, a. g. r., s. 258 
1077
 “Müslümanlar, hıristiyanlığa ve hıristiyanlara zarar veriyorlar. İmkân buldukları her yerde Tatarlar, Kreşen ve 
putperestler önünde hıristiyanlığı  aşağılıyorlar ve alaya alıyorlar, onu kabul edip benimseyenleri karikatirüze ederek 
suçluyorlar, hatta dahası  hıristiyanlığı müdafaa edenlere kaba kuvvet kullanıyorlar, dövüyorlar. Bu tarz bir durum 
rahmetli Vasiliy Timofeyev’in başına gelmiştir. Onda onların arasında hıristiyanlık propagandası yapma nedeniyle değil, 
sadece savunduğu için öldürülme korkusu vardı. Bazen iş büyüyüp mahkemeye kadar yansımış, suçlular da 
cezalandırılmıştır. Özellikle bu baskı aile büyüğünün müslüman olup diğer hıristiyan aile efradına yaptığı baskı şeklinde 
olmaktadır. Ben görevdeyken Kutsal Guriy Kardeşlik Kurumuna verdiğim raporda; buna benzer bir olayı anlatmıştım. 
Evin büyük oğlu hıristiyanlıktan dönmüş, evin yaşlı ve çocuklarını da döverek zorla dönmeye zorlamış, onları ölüm 
öncesi günah çıkarmadan mahrum etmiş ve kutsal ayinleri yerine getirmelerine müsaade etmemiş, ölüm halindeki 
yalvarışlarına kulak asmamış, hatta öldükten sonra hıristiyan âdetlerine göre gömmemiş, hıristiyan mezarlığının 

---

 
302
İslam propagandasının bir diğer unsuru da yalan olarak nitelendirilmiştir. 
müslümanlar gayrı Ruslar arasında yöneticilerin birçoğunun müslüman olduğunu hatta 
İmparatorun da bu gruba dâhil olduğunu söylüyorlardı.
1078
 Müslümanlar, islamı yaymak 
için dinlerinin yasakladığı  şeyleri bile mübah görmektedirler. Kur’anda müslümanın 
putperestle evliliği yasaklanmıştır veya kadının putperestle evliliği de yasaklanmıştır. 
Kur’anda açıkça kâfirlerle evliliğe yahudi ve hıristiyanlar hariç izin verilmemektedir. 
Bu yasağa bakmadan Tatar müslümanlar putperest Çuvaş, Çeremiş ve diğerleriyle 
evleniyorlar ve bununla sadece şeriata değil, Orenburg Dinî İdare Merkezinin 
kararlarına da karşı geliyorlar. Bu kurum bu kararını bütün mollalara tebliğ etmiş ve bu 
tür nikâhlarını yapılmamasını istemiştir, yahudiler için de bu karar geçerlidir. Ufa 
valiliğinin reisi adına, 11 Ağustos 1881 yılı 3861 numaralı İçişleri Bakanlığının yazdığı 
emir buna delildir.
1079
 
Rapor propaganda yöntemlerinin birisinin de müslümanların cennet vaadi 
olduğunu söylemektedir. 
1080
 Yine son zamanlardaki artan islam propagandasını artık 
                                                                                                                                               
uzağında bir yere gömmüş. Zorbalık dâhil dönenler, her türlü yöntemi iyi kullanıyor ta ki islam propagandası maksadına 
ulaşsın. Burada fanatiklerin hangi yöntemleri kullandığını göstermemiz doğru olur. Birçok dönen Udmurd Tatarı 
arkadaşlarının dinî ayinlerini yerine getirmelerine engel oluyor, bilerek kilise ayinlerinin yapıldığı saatlere toplantı 
organize ediyorlar ve bu toplantıda bulunmaları için tehdit ediyorlar. Urjumski Eyaleti Sardama köyü Ortodoks Tatarları 
bu nedenle köy muhtarının değişmesini talep etmişlerdir. Bu muhtar dönenlere Ortodoksları  sıkıştırmak için yardım 
etmekteydi. müslümanların bu tarz üslupları yeni değil, çünkü (Hz.) Muhammed dinini silahla yaymış ve halen onun 
temsilcileri bu tarzı kullanmaktan müsait durumlarda vaz geçmiyorlar.” (s. 259-260) 
1078
 “Onlara göre imparatorlukta islamı sadece üst kademe değil, imparatorun da benimsediğini anlatıyorlar. Mesela 
Kazan valisinin resmî yazılarının birinde şunlar yazılı; müslümanlar bazı Kreşen Tatarlarının islama yakınlığını 
kullanarak ve hıristiyanlıktaki tereddütlerini fırsat bilerek aralarındaki zengin ve islama bağlı olanlara halkı; 
imparatorun Kreşen Tatarlarına Ortodoksluktan islama geçiş için özgür bıraktığını söylemelerini öğütlüyorlardı. 
Ortodoksluktan islama geçiş için dilekçe verenlere ruhsat verilmemiştir, ancak bunu imparator değil yerli valiler 
yapmıştır diyorlardı. Bu olaylar geçen yüzyılın 60. yıllarında vuku bulmuştur. O dönemde dinî özgürlük hakkı ilan 
edilmemişti. Tabi ki son zamanlarda bu dedikodular Tatar müslümanlar arasında daha bir şevkle yayılıyor, Kutsal 
Sinod da emriyle bunu doğruluyor.” (s. 261) 
1079
 “Tabiî ki, Tatarla evlenen putperest Çuvaş ve Çeremiş kadın kısa süre içinde gerçek bir müslüman oluyor ve 
islamcıların sadece sayısını artırmıyor akrabaları ve eski tanıdıkları arasında yayılmasına yardımcı oluyorlar. Diğer 
bir durumda; Orenburg islam idaresi Samara valiliğinin 28 Temmuz 1905 4132 numaralı kanuna cevap vererek 
putperest zevcenin müslüman olması halinde kabul edileceğini irad etti. Bu Tatarlara dinî propaganda yapmada 
hıristiyanlar önünde avantaj sağlıyor. Hıristiyanlık hıristiyan olmayanla evliliği yasaklıyor, bu tanıma hıristiyanlığı 
kabul edene kadar ibaresi dâhil değildir. Bu nedenle Ruslar dinlerini gayrı Ruslar arasında yayma yollarından 
birinden mahrum oluyorlar. Bu yolu kendi kanunları bozsalar da Tatar müslümanlar bunu kullanıyorlar. Görülüyor ki, 
Tatarlar kendi dinlerinin yararı için kanunlarını bozmaktan geri durmuyorlar.” (s. 262) 
1080
 “Kendi deneyimimden sıradan insana cenneti anlatmanın çekiciliğini biliyorum. müslüman da gayrı halklarla 
konuşurken islamın cennetini anlatma fırsatını hiç kaçırmaz.  Kur’anda bu konuyla ilgili birçok ayet var, kitaplarında 
birçok bölüm var ve bu kitaplar insanın geleceğini anlatıyor. Onlar cennetlerini karşılarındakinin zevkine göre 
anlatıyorlar. Samara bölgesi Tuarme köyü rahibi Feodor Petrov’un haber verdiğine göre bir süre önce fanatik bir 
Tatar ortaya çıkmış ve her evde müslümanların cennetini anlatıyormuş. Bu kişi cenneti bir Çuvaşın zevkine gidecek 
şekilde anlatıyormuş. Mesela Çuvaşlara cennette Çuvaşlara özgü yiyeceklerin olduğunu söylüyormuş. Yoğurt,  çirtan, 
kurutulmuş et, yusman, yumurta, bal, bira şarap ve diğerleri... Cennete giden her Çuvaşa birkaç güzel kadının 
verileceğini, tüy yatak ve 12 yastıkta yatacaklarını da ilave edyiormuş.” (s. 262) 

---