T. C. Marmara üNİversitesi sosyal biLİmler enstiTÜSÜ İlahiyat anabiLİm dali
Yüklə 8,12 Mb. Pdf görüntüsü
|
333 Okulu, Kazan Öğretmen Seminarisi ve Kazan İlâhiyat Akademisi vasıtasıyla gönüllü misyonerler yetiştirerek, en ücra Kreşen köylerine ana dilde din eğitimini götürmeyi başarmıştır. Ancak İlminskiy sistemi de bölgedeki geri dönüş hareketine engel olamamış, islama dönüş gittikçe artan oranda devam etmiştir. Rusların Batıdaki nasyonalist düşüncelerden etkilenmesi, Ortodokslukla nasyonalistliği mecz etmesi, Türklerde de müslümanlığa ve Türklüğe sarılmayı hızlandırmış; Türklük, müslümanlık olarak algılanmıştır. İlminskiy sisteminin Ruslar açısında asıl faydası XX. yüzyılda görülmüş, Türk lehçeleri İlminski’nin koyduğu farklı karakterdeki harflerle birbirinden uzaklaşmış ve aradaki birliğin temeli sarsılmıştır. Nitekim aynı dili konuşamayan Türk kavimleri SSCB döneminde kolayca birbirlerine düşman edilmiş, edebî olamayan lehçeleri yerine Rusça ortak dil konumuna yükseltilmiştir. 6. Rus devleti misyonerlik faaliyetlerini değerlendirmek için zaman zaman kongreler düzenlemiştir. İdil-Ural Bölgesindeki misyoner faaliyetlerin değerlendirildiği son ve en büyük kongre 1910 yılında Kazan’da yapılmıştır. Kazan Misyonerler Kongresinin Müslüman Bölümü tutanaklarından anladığımıza göre; İdil-Ural Bölgesinde yapılan misyon çalışmalarının başarısız olmasının nedeni müslümanların hıristiyanlığa karşı faaliyetleridir. Müslüman Türklerin yerel güçleri molla, işan, mektep ve medrese, cami, gelenek ve görenekler, Ruslarınkinden daha köklü ve etkilidir. Yine İdil-Ural Bölgesinde konuşulan lehçeler, Türkçe kökenlidir ve insanlar arasında sıkı bir bağ kurmaktadır. Yine raporun bizlere verdiği bir diğer sonuç ise, misyoner projenin önündeki en önemli dış kaynaklı engel; İstanbul, Buhara ve Semerkant’dan gelen yetişmiş yeni entellektüellerdir. Kısaca, İdil-Ural Bölgesi XVI. yüzyıldan bu güne planlı göç stratejisiyle demografik olarak Ruslar tarafından işgal edildiği gibi, yerli kavimleri de zaman zaman cebrî, zaman zaman da eğitim yoluyla hıristiyanlaştırılıp Ruslaştırma hedefine maruz kalmıştır. Rusya, bu bölgede edindiği tecrübeleri daha sonra istilâ ettiği Türk topraklarında da uygulamış ve uygulama merkezi olarak da İdil-Ural Bölgesinin kalbini teşkil eden Kazan’ı seçmiştir. 334 KAYNAKÇA Arşiv Malzemeleri Российский Государственный Исторический Архив (РГИА), (Rusya Devlet Tarih Arşivi), С – Петербург. Rossiskiy Gosudarstvenniy İstoriçeskiy Arhiv (RGIA), St. Petersburg. Фонд 383 Первый Департамент Mинистерства Государственных Имуществ, (Devlet Mal Varlığı Bakanlığı’nın Birinci Dairesi). (Fond 383 Pervyi Departament Ministerstva Gosudarstvennih imuşçestv. Фонд 796 Канцелярия Святейшего Синода, (Kutsal Sinod İdari İşleri Dairesi) Fond 796 Kantselyariya Svyatiyşego Sinoda Фонд 821 Департамент Духовных Дел Иностранных Исповеданий, (Yabancı Dinler Diyanet İşleri Dairesi). Fond 821 Departament Duhovnıh del İnostrannıh İspovedanniy Центральный Государственный Архив Республики Татарстан (ЦГАРТ), Казань, (Tataristan Cumhuriyeti Merkezî Devlet Arşivi) Tsentralnıy Gosudarstvennıy Arhiv Respubliki Tatarstan (TsGART), Kazan. Фонд 4 Казанская Духовная Консистория, (Kazan Diyanet İşleri Konsistoryası). Fond 4 Kazanskaya Duhovnaya Konsistoriya 335 Ansiklopediler Большая Советская Энциклопедия, (Büyük Sovyet Ansiklopedisi), 1–30, Издательство Советская Энциклопедия, Москва 1970–1978 Bolşaya Sovyetskaya Entsiklopediya, 1–30, İzdatelstvo Sovyetskaya Entsiklopediya, Moskva 1970–1978. İslam Ansiklopedisi, İstanbul, Milli Eğitim Bakanlığı, İstanbul 1977 Diyanet İslam Ansiklopedisi, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Basımı devam ediyor. 336 Külliyatlar Дополнения к актам Историческим (ДАИ), издание Археографической комиссии, (Rus Tarihi Vesikalarına İlaveler), Arkeoloji Komisyonu Yayınları, С-Петербург 1846-1872, 12 Tom. Dopolneniya k aktam İstoriçeskim (DAİ), İzdanie Arheografiçeskoy komissii, St. Petersburg 1846-1872, 12 cilt Полное Собрание Сочинение (PSRL), (Rus Vekayinâmeleri). Издание Археографической Комиссии, 23 tom, С-Петербург 1819. Polnoe Sobranie Soçinenie (Russkih Letopisey) (PSRL), İzdanie Arheografiçeskoy Komissii, St. Petersburg 1819. Полное Собрание Законов Российской Империи I, (Rusya İmparatorluğu Kanunlar Tam Külliyatı I, (PSZ), 1649–1830, 50 том, С-Петербург, 1830. Polnoe Sobranie Zakonov Rossiskoy İmperii I, (PSZ), St. Petersburg 1830. Полное Собрание Законов Российской Империи II, (Rusya İmparatorluğu Kanunlar Tam Külliyatı II, (PSZ), 1830–1884, 55 том , С-Петербург, 1830–1884. Polnoe Sobranie Zakonov Rossiskoy İmperii II, (PSZ), St. Petersburg 1830–1884. Полное Собрание Поставлений По Ведомству Православного Иисповедания Российской Империи, (Rus İmparatorluğu’nun Ortodoks Dini İşler İdaresinin Beyannamelerinin Tüm Külliyatı), 19 том, С-Петербург 1868–1915. Polnoe Sobranie Postanavlenii po vedomstvu pravoslovnogo ispovedaniya Rossiyskoy İmperii, S. Petersburg 1868–1915. Сборник Документов и Статей по вопросу об образовании инородцев, (Gayrı Rus eğitimi hakkında Makale ve Dokümanları Kitapçığı),Типография: Общественная Позла, С-Петербург, 1869. Sbornik Dokumentov i Statey po voprosu ob obrazovanii inorodtsev, tipografiya: obşestvennaya Pozla, St. Petersburg 1869. Yüklə 8,12 Mb. Dostları ilə paylaş:
|