T. C. Marmara üNİversitesi sosyal biLİmler enstiTÜSÜ İlahiyat anabiLİm dali



Yüklə 8,12 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə47/147
tarix11.09.2018
ölçüsü8,12 Mb.
#68103
1   ...   43   44   45   46   47   48   49   50   ...   147

 
114
Meselâ 1728 yılında bir Kreşen Tatar çocuğu olan İvan Dmitriy
421
 Kreşen bölgesine 
keşiş tayin edilmiş diğer öğrencileri de yanında götürerek bölgede misyon görevi 
yapmıştır.
422
  Öğrenciler ve Silvestr'in yardımcısı Aleksey Raifskiy vasıtasıyla bu 
dönemde 811 kişi vaftiz olmuştur; öyle ki 1720–24 arasındaki vaftiz olan 2184 kişiye 
göre bu oran oldukça düşüktür ancak o dönemde cebrî kanunların etkisi büyüktür.
423
 Bu 
dönemde uygulanacak cezalardan kurtulmak için vaftizlenenlerin sayısı 545'tir.
424
 
Silvestr döneminde artık kanunların yaptırıcılık gücü azalmış, sadece Çeremişlere özgü 
gibi hareket edilmeye başlanmıştır.
425
 
XVIII. yüzyılın ikinci yarısına kadar yapılan misyon faaliyeti neticesinde 
vaftizli sayısı 40.000’e ulaşmıştır. Silvestır bölgesindeki Kreşenlerin durumunu Çar'a 
yazdığı mektupta dile getirmekte; Kreşenlerin yapılan çalışmalarla artık hıristiyanlığı 
öğrendiğini; evlerinde haç taşıdıklarını, ayinlere katıldıklarını, kiliselerin yetersiz ve 
uzak olduğunu buna rağmen durumun düzeltildiğini rapor etmiştir.
426
  
Metropolit Silvestır, Sviyajsk Uspenskiy kilisesi rahibi İgnatiy Smoloy 
arasındaki sıkı münasebeti yüzünden dinî idareye şikâyet edilmiş ve 1731 yılında 
görevden alınmış ve yerine Sviyajsk'da kendinî ispat etmiş misyoner arhimandrit 
Aleksey Raifskiy 13 Ağustos 1731 yılında atanmıştır.
427 
31 Aralık tarihinde de, 
başpiskopos Silvestr Kazan'dan ayrılarak Aleksandr Nevskiy manastırına çekilmiştir ve 
bu tarihte arhimandrit Aleksey'in bünyesinde Yeni Vaftizlilerin işleriyle uğraşacak bir 
komisyon kurulmuştur.
 
  
Misyon faaliyeti içinde 30 yılını geçiren arhimandrit Aleksey Raifskiy Yeni 
Vaftizliler Dairesi’nin ilk müdürüdür. O zaten 1720'li yıllarda vaftizinde bulunduğu bu 
Yeni Kreşen topluluğun bütün işleriyle yakından ilgilenmiş, bütün ihtiyaçlarını devlet 
idaresiyle paylaşmış ve kurumun işlevsel hâle gelmesine büyük emek harcamıştır.
 
 “23 
Mart 1732 yılında Kutsal Sinod'a Vaftizli okullarında okuyan 20 kabiliyetli genci 
                                                 
421
 Mojarovskiy, “Venyamin Metropolit Kazanskii”, Strannik, Ocak 1866, s. 11.  
422
 “Luka Konaşeviç, Episkop Kazanskii”, Pravaslovnıy Sobesednik, Ekim, 1858, s. 235. 
423
 2 Kasım 1722 yılında çıkan kanuna göre ayrıcalıkların yanında askerlikten muaf olma gibi cazip bir madde 
bulunmaktadır; geniş bilgi için bkz. PSZ ., C.VII, No. 4123, Polnoe Sabraniye Post, No. 888. 
424
 PSZ, C. VII, No. 4254. 
425
 Mojarovskiy, s. 50. 
426
 Geniş bilgi için bkz. Mojarovskiy, s. 51-52;, “Luka Konaşeviç Episkop Kazanskiy”, Pravoslanıy Sobesednik, Bl. 
III, s. 234-237, Kazan 1858.  


 
115
seçerek keşiş, diakon veya pnomar olarak kreşenler arasında vazifelendirmeyi ve 
gönüllü ibadet edenlerden vergi alınmamasını teklif etmiş ve bu sistem halkın hoşuna 
gitmiş; 490 kişi vaftiz olmuştur.”
428
 
1732 yılının Nisan ayında Kazan'a piskopos olarak Don manastırı rahibi Larion 
Rogalevskiy atanmıştır. Larion piskoposluğu döneminde faaliyetlerini iki alanda 
yoğunlaştırmıştır.  İlk faaliyeti Kazan içinde ve dışında seminaryalar açarak halka din 
eğitimi verecek öğretmenler yetiştirmeyi amaçlamıştır.  İkinci olarak da, Kreşen 
köylerinde özel okullar açarak dinî bilgilendirmeyi sağlamayı düşünmüştür. Larion 
Kazan ve çevresinin Rusya impartorluğu içindeki merkezî konumunu farketmiş ve 
buradaki Çeremiş, Tatar, Votyak, Çuvaş ve Mordva nüfusunun yoğunluğunu hesap 
ederek eğitim suretiyle bu bölgenin acilen hıristiyanlaştırılmasının gereğini zamanın 
(1733) Kiev başpiskoposu Rafael Zaborskiy'e anlatarak Kiev İlâhiyat Akademisi’nden 
iyi öğrencilerin acilen bölgesine görevli olarak gönderilmesini istemiştir. Bunun üzerine 
Stefan Glavoskiy ve Vasiliy Pusek Grigoryeviç Kazan bölgesine gönderilmiş; ikisi de 
daha sonraları bu bölgenin en önemli iki misyoneri olmuştur. Piskopos Larion bu iki 
öğrencinin ve Kiev İlâhiyat Akademisi’nin yardımlarıyla Kazan İlâhiyat Seminaryası’nı 
kurmuş ve bölgesinin ihtiyacına göre öğretmen yetiştirmeyi amaçlamıştır. Gayrı Ruslar 
için keşiş yetiştirme görevi Vasiliy Pusek-Grigoreviç'e verilmiştir.
429 
 
Larion'un halk okulu sistemi, sadece Kreşen çocuklarını  eğitimini 
kapsamıyordu, aynı zamanda çocukların velileri ve gayrı Rus ahali de bu okullara yakın 
olacak, burada hıristiyanlığın gereklerini öğrenebilecekti. Nitekim Larion bölgede 
görevli valilerle birlikte 1734 yılında Kutsal Sinod'a bir rapor göndererek Kazan 
bölgesinde gayrı Rus okullarının açılmasının elzem olduğunu bildirmiştir. Bu okullarda 
sadece Kreşenler değil Kreşen olmayan gayrı Ruslar da okuyacaktır. Birincileri dinî 
kuralları da öğrenirken ikinciler sadece Rusça ve genel bilgiler öğrenecekti, böylece 
Ruslaştırmanın temeli atılacaktı. Bu istek üzerine 1735 yılının  Şubat ayında Kutsal 
Sinod’tan bu yönde bir emir almayı başararak, Kazan bölgesinde yaşayan Kreşen 
olmayan Çeremiş, Çuvaş, Mordvaların çocuklarının da okuması için dört okul 
                                                                                                                                               
427
 İstoriya Rossiskoy Eparhii, Bölüm VI, , St. Petersburg, 1815, s.  63.  
428
 Geniş bilgi için bakınız; Mojarovskiy, s. 53 
429
 Mojarovskiy, “Veniamin Mitrapolit Kazanskii”, Strannik, s. 11, 1866, Kazan. 


 
116
açılmasını uygulamaya geçirmiştir. Birinci okul, Kazan Feodor Manastırında, ikincisi 
Aşağı Zey yolu Alabuga kasabasında, üçüncüsü Sviyajsk kazası Çivilsk şehrinde ve 
dördüncüsü de Kazan vilayeti Tsarevo-kokşaysk kazasında kurulacak, her birinde 30 
öğrenci kalacaktı. Bu okullar için yeni binalar, 8 öğretmen, 4 nezaretçi, 4 aşçı, 4 ocakçı 
gerekiyordu, ayrıca bütçe için de Kazan bölgesinden toplanan vergilerden 1379 ruble bu 
iş için dinî idareye verilmiştir.
430
  
Kendisi de misyoner olan ve 19. yüzyılın ikinci yarısından sonra uygulamaya 
geçirilen İl’minskiy sistemine bağlı misyoner yapılanmasında önemli bir yere sahip olan 
misyon tarihçisi Yevfimiy A. Malov; bu okullar için seçilen noktaların çok isabetli 
olduğunu, “eski vaftizli” ve “yeni vaftizli” olarak ikiye ayrılan bu okullar vasıtasıyla 
vaftizli gayrı Rus unsurun eğitim alabileceklerini ifade etmektedir.
431 
 
Kutsal Sinod'un iznine rağmen Larion'un bu etkileyici sistemi, 1735 yılında 
yerine atanan I. Gavriil yüzünden uygulamaya konulamamıştır, dolayısıyla Yeni 
Vaftizli mektep sisteminin bu ilk adımda faaliyeti kesintiye uğramış ve Larion da 
Çernigova'ya atanmıştır. Piskopos Gavriil 1735 yılının Kasım ayında Kazan'a 
atanmıştır. Yeni piskopos Gavriil, misyona eski rahipler gibi yaklaşmamış bu faaliyetin 
gereksizliğine karar vererek uygulamadaki eğitim ve sosyal projelerin tamamını 
kaldırmıştır. Lyubarskiy, Piskopos Gavriil için gayrı Rus tebaaya “iyiliğin gereksiz” 
olduğunu düşünüyordu, demektedir.
432
 Piskopos Gavriil'in seminarya yani mektep 
meselesine ve misyon faaliyetine karşı tutumu devlet idarecilerinin dikkatini çekmiş ve 
Kazan valisi bu tavrı doğrudan İmparatora şikâyet etmiştir
433
 4 Ocak 1737 yılında Sinod 
Gavriil için soruşturma başlatmış ve bu soruşturma sonucunda, 9 mart 1738'de Ustyuk 
piskoposu Kazan'a, Gavriil de Ustyuk'a atanmıştır
434 
Rahib Gavriil'in olumsuz 
davranışları yüzünden öğretmen Vasiliy Pusek-Grigoroviç Sinod'a müracaat ederek 
                                                 
430
 Mojarovskiy, İzlojenie…s. 56 
431
 Ye. A. Malov, “O novokreşçenskih şkolah v XVIII. v.” Pravoslovnoe Obozrenie, Temmuz, (Kazan, 1868), s. 355-
56. “Malov’un eski vaftizli diye isimlendirdiği grup, Kazan’ın Ruslar tarafından istilâ edilişiyle hıristiyanlığı 
seçenlerdir. Malov XVII. yüzyılda cebri yöntemle hıristiyanlığı kabul edenler içinde “yeni vaftizli” terimini kullanır. 
Mojarovskiyy, Malov'un yeni vaftizli Tatarların eğitimi için verdiği bazı rakamların gerçeği yansıtmadığını, ‘özellikle 
1703 yılında bahsedilen 30 öğrenci okumaya başlamıştır’ bilgisinin doğru olmadığını zira bu okulların Tihon 
döneminde eğitime başladığını söylemektedir.” Geniş bilgi için bkz, Mojarovskiy, İzlojenie….  s. 56-57  
432
  Sbornik Lyubarskoga, s. 99; Lyubarskiy Kazan piskoposluğu tarihini I.Gavriil’in Kazan'ı terk edişinden 30 yıl 
sonra yazmıştır, o zamanlar Kazan'da Gavriil'i iyi tanıyan  şahıslar hayattadır. (Naklen Mojarovskiyy, 58-60; 
Lubarskiy’nin notları bizlere Mojarovskiy’nin İzlojenie adlı eserinin içinde ulaşabilmiştir. ) 
433
 Mojarovskiy, İstoria Kazanskoy Seminarii, s.51-60, Kazan 1868. 


Yüklə 8,12 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   43   44   45   46   47   48   49   50   ...   147




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə