T. C. Marmara üNİversitesi sosyal biLİmler enstiTÜSÜ İlahiyat anabiLİm dali
Yüklə 8,12 Mb. Pdf görüntüsü
|
139 “Kazan’daki Tatarlar XVIII. asırda devlet tarafından vaftiz edilmeye çalışılıyor, bu vaftiz alenen değil de ceza ve ödüller vasıtasıyla yapılabilir, böylece Kreşen sayısı artırabilir, Muhammediler azalabilir; bu yolda bazen küçük yaşta çocuklar vaftiz edilmek ve Kreşen okullarına verilmek üzere ailelerinden zorla alınmıştır. Sonuç? Bazıları ödül, bazıları zorla hıristiyan olmuş ve kilise tarafından asla gerçek hıristiyan muamelesi görmemişlerdir. Hiç birisinin dinlerinden döndükleri için toplumda değerleri kalmamıştır, gittikçe daha da kötü olup inançsızlıklarından hıristiyanlığa daha da düşman oluyorlar. Eskiden açılan okullara alınan Muhammedî çocuklar nedeniyle hıristiyanlık halk arasında nefret uyandırmıştı, dinîmize hiçbir yararı da olmamıştı. Din adamlarımızın ortak düşüncesiyle açılan okullar iyi yönetilemediği için acıklı olaylara sahne oldu, öğrencilerden hastalık ve açlık nedeniyle ölenler olmuş, din hakkında hiçbir şey öğrenmeden mezun olanlar olmuştur... Çuvaşlar, Çeremişler, Mordvalar ve Urdmurtlar, Kazan vilâyetinin bütün halkları, önceden putperestliğin karanlığında boğulmuşlardı, çoğu zorla hıristiyanlaştırıldı, ancak bu sadece görünüşteydi, aslında içsel hayatlarında hep putperest olarak kaldılar. Başka türlü de olamazdı. Diyanet başlangıçta katı kuralarının dışına çıkarak onları eğitemedi, dillerini bilen rahipler görevlendirmedi, banyoya götürür gibi vaftize götürdü, ellerine haç vererek eti yasakladı ve böylece iyi hıristiyan olacaklarını düşündü, ancak onlar bu yasaklara da uymadı. Dahası diyanetin görevlendirdiği din adamları onlardan devamlı rüşvet aldı. Kutsal metinleri onların diline çevirme zahmetinde bulunmadılar. Rahipleri eğitmeyince din onlara anlatılamadı. Arada durumun farkına varan rahipler bir şeyler yapmaya çalıştı, onların faaliyetleri kendi aralarında çekememezliğe neden oldu. Piskoposlardan 515 bazıları rahip yetiştirmek amacıyla Kreşen çocuklar için özel okullar açtı, bakımsızlıktan ve açlıktan çocuklar öldü. Sonuçta Kreşenler çocuklarını okullara vermek istemedi, rüşvet başladı. Bu halkların hıristiyanlığı bu kadardır ve gizlice putperestliği daima yaşadılar ve yaşıyorlar.” 516 XVIII. yüzyıldaki misyonerlik faaliyetleri Yeni Vaftizliler Dairesi faaliyetleriyle sınırlandırılmıştır, zira bu daire XIX. yüzyıl öncesi Rus Ortodoks misyon hareketinde amaca özel teşkilatlandırılmış, tek kurumdur. Kendi idare heyeti, saha misyonerleri ve hizmetçileri vardır. En önemlisi kuruluş emri vardır ve doğrudan Bölge piskoposu vasıtasıyla St. Petersburg’daki Senato’ya bağlıdır. Dairenin kurulduğu ilk yıllar Rus devletinin desteği ve teşvikiyle özellikle müslüman olmayan tebadan bir çok kimse hıristiyanlığa geçmiştir. Dairenin getirdiği bir diğer yenilik ise misyonerliğin eğitim yoluyla yabancı halklara uygulanması fikridir. Ancak kurumun kişilere bağımlı olarak işlev görmesi kısa ömürlü olmasına sebep olmuş ve 1732 kurulan Daire 1740’da revize edilmek zorunda kalmıştır. 515 Burada bahsedilen piskopos Luka Koneşeviç olmalıdır, zira onun döneminde okullar açılmış ve faaliyete geçirilmiştir 516 İstoriya Drevniy Rossii “Statiska vı razsujdenii Rossii,”, Kniga III, Bölüm II, 1859, s. 61–62; 64–65. 140 Özellikle Müdür Seçenov dönemi yeni baştan düzenlenen Daire binlerce gayrı Rusu devletin teşviki ve zorlayıcı kanunlarıyla vaftiz etmiştir. İşte bu dönemde zorlama yoluyla müslüümanlardan da vaftiz olanlar olmuştur. Gelecek bölümlerin konusunu teşkil eden geri dönüş hareketi bu dönemde zorlama yoluyla hıristiyanlaştırılan gayrı Rus ahalinin tepkisidir. 141 IV. BÖLÜM XIX. YÜZYILDA ORTODOKS MİSYON: GERİ DÖNÜŞ (İHTİDÂ) HAREKETİ XIX. yüzyılın ikinci yarısına kadar misyon faaliyetin amacı sürüler halinde teşvik ve zorlamayla hıristiyanlaştırılan halkların kilisede kalmasını sağlamaktır. Vaftizliler Dairesinin zorla hıristiyanlaştırma dalgası haricinde de, kitleler halinde hıristiyanlaşma bölge üzerinde bir daha görülmemiş, devlet ve kilise yeni kitleleri hıristiyanlaştırma amacı taşımamıştır. Eski ve yeni Kreşenleri hıristiyan olarak tutma işi de bizzat Çar tarafından Senatonun isteğiyle görevlendirilen ücretli rahip ve keşişler tarafından yerine getirilmiştir. Yine Pugaçev isyanına kadar devletin verdiği ödül ve cezalarla zorla hıristiyanlaştırılan halklar veya kısaca Kreşenler bu isyanla beraber eski dinlerine döndüler ve devlete karşı başkaldırdılar. Bu süreç yaklaşık çeyrek asır sürmüştür. 20 Şubat 1764 tarihinde kapanan Yeni Kreşen Dairesi faaliyetleriyle hıristiyanlığı kabul edenler zaten gerçekte hıristiyan olmayan sadece bu dinî şekli olarak kabul eden topluluktur. Bu nedenle kantora kapanır kapanmaz devletin de din özgürlüğünü desteklemesiyle eski inançları olan Muhammedîlik ve putperestliğe geri dönmüşlerdir. Artık devlet “gayrı Rus halkların köylerine vaftiz amaçlı keşiş göndermeyi de durdurmuştur. 1799 yılı bu karar da bütün guberniyalara tebliğ edilmiştir. Verilen bu kararla devlet resmî olarak Yeni Kreşenlerin olmayacağını artık misyon faaliyetlerinin sadece hıristiyanlığı kabul eden vatandaşlara yönelik olacağını belirtmiştir.” 517 XIX. yüzyılın genel karakteristiğini de işte bu değişen metot belirlemektedir. Merkezî hükûmetin görevli papazları ve keşişleri devlet tarafından görevden alınınca bölge sadece yerel yönetimlerin yetiştirdiği yerli papaz ve keşişlere terkedilmiştir. Yeni yöntemde yerli rahiplerin ve keşişlerin eğitimi en önemli konu olacaktır, nitekim yerli din adamı yetiştirmek için Kazan rahiplerinden Ambvrosiy Podobedov, Kazan seminarisinde eğitimin yükseltilmesi için çabalarıyla dikkat çekmiş 517 Mojarovski, İzlojenie, s. 109. Yüklə 8,12 Mb. Dostları ilə paylaş:
|