T. C. Marmara üNİversitesi sosyal biLİmler enstiTÜSÜ İlahiyat anabiLİm dali



Yüklə 8,12 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə7/147
tarix11.09.2018
ölçüsü8,12 Mb.
#68103
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   147

 
12
Tezimizin ana kurgusu olan Ortodoks misyona geçmeden önce genel misyon 
anlayışını ve özellikle dünyada yaygın olan Protestan misyonunu içerdiği anlam ve 
sahasına tespitte fayda vardır. Nitekim bu genel bakış içinde konumuz olan Ortodoks 
misyonun yeri, anlamı ve etkisi daha da netleşecektir. Protestan mezhep ve misyonların 
tanımları ve bugünkü durumları hakkında bilgiler doğrudan kendi adlarına kurulmuş 
haber portallarından sağlanmıştır. Arama motorlarından “protestantism”, “lutheran”, 
“prespyterian”, ve “baptist” sözcükleri ilgili sayfalarından indirilmiş ve verilen bilgiler 
değerlendirilmiştir.
22
 
Protestanlık XVI. yüzyıldan itibaren Avrupa coğrafyasında kiliselerini ve 
cemaatlerini oluşturarak yayılmaya başlamıştır. Reform süreci bünyesinde değişik dinî 
gruplarında gelişmesini sağlamış ve XIX. yüzyıla kadar Luteranlar, İngiliz kilisesi ve 
Yenileştirilen kiliseler gibi değişik oluşumların doğmasına zemin hazırlamıştır.
23
 
Anglikan kilisesi için başlangıç yılı 1534 kabul edilmektedir zira egemenlik fermanı 
(act of supremacy) bu yılda ilan edilmiştir. Kral Henri (1534–1547) döneminde 
başlayan egemenlik Kral VI. Edvard (1547–1553) döneminde yerleşmiştir. Ancak XVI 
ve XIX. yüzyıllarda yine bir takım ayrışmalar vuku bulmuş ve neticede Metodistler, 
Baptistler, Kuvaker ve Pentekostal gibi kiliseler ortaya çıkmıştır.
24
 
                                                 
22
 Protestanlık için verilen bilgiler ansiklopedilerden alınmakla kalınmamış, bugünkü bilgilerde işlenmiştir. Ayrıca 
arama motorlarında her ülkeye ait Protestan kiliselerle ilgili bilgilere de sahip olabilmekteyiz. Örneğin; İngiltere’deki 
İngiliz kiliseleri için christianweb.org.uk  sitesi hizmet vermekte buradan bütün misyoner örgütlere linkler 
verilmektedir. Yine isyours.com adlı siteden İsviçre’de bulunan Protestan kiliseler ve faaliyetler hakkında bilgiler 
bulabilmekteyiz. Ayrıca  protestant.christianityinview.com  sitesi de genel bilgilendirme için kullanılabilecek iyi bir 
bilgi kaynağıdır.Ülke ismini yazıp protestan sözcüğünü eklersek istediğimiz bilgiye ulaşmak artık internetin sağladığı 
bir hizmet olarak görülmektedir. Yine lutheran bizzat kendi adıyla birçok siteye sahiptir ve yeterince bilgi 
vermektedir. thelutheran.org,
 
lutherans.net, lutheranworld.org bu sitelerden sadece birkaç tanesidir. Yine 
presbyterian ve baptist kelimeleri üzerine de yüzlerce bilgi sitesi vardır. www.pcusa.org, www.presby.edu, 
www.presbyterian.org.au, www.opc.org bu sitelere örnek olarak gösterilebilir. 
23
 “Reformed church” diye tabir edilen oluşuma Türkiye’deki dinler tarihçileri Küçük, başta olmak üzere s. (318) 
reforme edilmiş kilise olarak tercüme edilmiştir. Tümer ve Küçük ortak eserlerinde bu başlık altında; Presbiteryen; 
Baptist, Uniteryan, Kuveykır, ve daha aşırı sayılabilecek Mormonlar, Adventistler, Pentakostalistleri de dahil 
etmişlerdir. Gökgöz ise doktora tezinde “yenileştirilen kilise” terimini kullanmıştır. Tümer-Küçük, s. 323-326; 
Gökgöz, s. 30; J. Wilhelm tarafından yazılan ve Douglas J. Potter tarafından redaksiyon edilen Dedicated to the 
Sacred Heart of Jesus Christ isimli çalışma The Catholic Encyclopedia, Volume XII, 1911, New York, künyesiyle 
www.newadvent.org/cathen/12495a.htm adresiyle internette yayımlanmıştır. Wilhelm bu makalesinde Protestanlığı 
üç temel ilkesiyle tartışmaya açmıştır. Bizim konumuz itibariyle önemli bir noktayı da son bölümde dile getirmiştir. 
Yazara göre misyon açısından hıristiyan yorumlar arasında farkın olmayacağı görüşüne yer verilmiştir.  
24
 N. A. Weber, “Methodism”, The Cotholic Encyclopediavol. X, (e metin); Metodist hareket Anglikan kilisesi 
içinde kurucu ve teşkilatlandırıcı  sıfatıyla bilinen John Wesley’in kardeşi Charles Wesley tarafından başlatılan 
reformist bir harekettir ve ismini Charles Wesley’in Oxford College’de kurduğu ve kutsal metinleri incelemek üzere 
bir araya gelen öğrenci kulübü “the holy club” ya da “methodist” sözünden almaktadır (1729). 


 
13
Yenileştirilmiş (reformed) kiliseler ise yine Luther ile çağdaş zamanda 
Katolikliği eleştiren ve papalık kurumuna karşı olan din adamları ve düşünürlerinin 
organize olmasıyla meydana gelmiştir. Bu din adamlarının en önemlisi Jean Calvin’dir. 
Çok geniş bir alanda yaygınlık gösteren bu mezhebin doğuşunda en önemli etken kilise 
idaresi meselesi olmuştur. Bu mezhepte kiliseler oldukça sadedir, yine ritüel olarak ta 
sadece vaftizi ve evharistiyayı kabul ederler. Ayrıca diğer mezhepler gibi sakrementlere 
derin anlamlar yüklemezler. Yenileştirilen kiliseler bölgelere göre farklı isimlerle 
örgütlenmişlerdir.  İskoçya’da Presbiteryan olarak örgütlenen bu yapı piskoposluk 
müessesi yerine heyet tarafından yönetilmektedir. Bugün bu tür kiliseler Almanya, 
İskoçya, Hollanda Danimarka ve İrlanda’da yaygın olarak bulunmaktadır. Yine ABD’de 
bu cümleden kiliselere Kongregasyonalist adıyla rastlanmaktadır.
25
 
Misyon ve Misyonerliğe Genel Bakış 
  Misyon, Misyoner ve Misyonerlik 
Misyon kelimesi Latince “missio”dan gelmiştir ve sözlükte “görev ve yetki” 
olarak tarif edilmiştir. Misyoner ise “görevli olan kişi” anlamına gelmektedir. 
Hıristiyanlığın ilk dönemlerinde Baba tarafından Oğul'un, Baba ve Oğul tarafından 
Rûhulkudüs'ün gönderilişine yönelik tanrısal iradeyi belirttiğinden teslîs öğretisiyle 
ilgili olarak taşıdığı teolojik anlamın yanı  sıra kilise tarafından resmen vaaz için 
görevlendirilmeyi ifade eden misyon terimi, XVI. yüzyıldan itibaren Cizvitlerce daha 
özel bir anlamda kullanılmaya başlanmıştır.
26
 XVI. yüzyılda Ignatius Loyola tarafından, 
hıristiyan milletlerin kolonilere kilise görevlileri göndermesini ifade eden misyon ve 
misyonerlik (missionary) sömürge bölgelerinin hıristiyanlaştırılması bağlamında 
kullanılmıştır. Katolik kilisesinin hıristiyanlığın yerliler arasında yayılmasını sağlamak 
amacıyla görevlendirdiği kilise temsilcilerine misyoner, bunların gittikleri ülkelere ise 
                                                 
25
 Tümer-Küçük, s. 318-19. Amerikan Protestanlığının temelleri Avrupa Protestanlığına dayandırılabilir. XVII ve 
XVIII. yüzyıllarda Avrupa’dan Amerika’ya göç eden Baptist, Kuvaker ve Metodistler Amerika’da rahat bir yaşam 
alanı bularak gelişmiştir. Yine Avrupa’da tehlikeli görülen birçok küçük protestanvari tarikatlar bu ülkede 
teşkilatlanmıştır. XIX. yüzyılda da Amerika’da bu gelişimin arttığı gözlenebilir. 1861 yılında Üniversalistler adını 
alan Uniteryanlar (1819), Mormonlar (1830), Yedinci gün adventistleri (1863), Yehova şahitleri (1879), hıristiyan 
bilimi (1879) ve Nazarenler buna örnek gösterilebilir. Geniş bilgi için bakınız; “Christian research ındex; bu adresten 
başta ABD olmak üzere hıristiyan mezheplerine ait misyoner organizasyonlara ulaşabilir ve ayrıntılı bilgi 
edinebilirsiniz. 
26
 E. Hillman, The Church as mission, Landon 1966 s. 36 


Yüklə 8,12 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   147




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə