T. C. Marmara üNİversitesi sosyal biLİmler enstiTÜSÜ İlahiyat anabiLİm dali
Yüklə 8,12 Mb. Pdf görüntüsü
|
178 sunulur, bütün bu merasimler yapılırken boyunlardaki haçlar çıkarılır, haç işareti de yapmazlardı. Yanlışlıkla tören esnasında haç çıkartan olursa ve tanrı ismi telaffuz edilirse yeni baştan ayinlerini tekrar ederler, aksi durumda tanrının gazabının üzerlerinde olacağına inanırlardı. Tören bitiminde kurban sahipleri hastalarının yanına dönüp dua eder, bu durum birkaç defa tekrar edip te hasta iyileşemez ise yomzanın işaretiyle Kozmodemyanski İşaki köyüne gidip yatırlarına mum yakması tavsiye edilirdi. 647 Çuvaşlar istatistikî rakamlara göre hıristiyan nüfusun içinde sayılsa da, bütünüyle eski inanışlarını devam ettiriyor, kurban kesmeyi sürdürüyor, düğün ölüm ve günlük yaşantılarında hıristiyanlığın izlerini taşımıyorlardı. 648 Rapora göre Çeremişleri Filaret ikiye ayırmaktadır; Dağlı Çeremişler Kozmodemyanski eyaletinin üst ve İdil’in sağ tarafı topraklarında; Orman Çeremişleri ise İdil’in sağ ve Çarevokokşayski eyaletinin tamamında yer almaktadırlar. Dağ Çeremişleri büyük yol ve Rus köylerine yakın olmaları sebebiyle yaşam tarzı olarak Ruslara yakındır ve Rusçayı çok iyi bilmektedirler. Ayıca hıristyanlık kurallarını ve ayinlerini öğrenmekte zaman zaman ilerleme gösteriyorlar. Orman Çeremişleri dağ Çeremişlerinin aksine hıristiyanlıktan uzak ve Rusçayı bilmemektedirler. Udmurd ve Çeremişlerin hıristiyanlığı; Çuvaşların hıristiyanlığına benzemekte, görünüşte hıristiyan olsalar da hayatlarını, eski inançlarını ritüellerine göre devam ettirmektedirler. 649 Filaret putperest olarak gördüğü bu grupları, hıristiyanlığa kazandırmak için açık alanda yaptıkları kurban törenlerini düşünerek hıristiyan ayinlerini de benzer yerlerde yapmayı denemiş ve bu yöntemle birçoğunu ayinlere katılmayı ikna etmiştir. 650 647 İşaki köyü Çuvaşların kutsal gördükleri bir köydür, keremete kurbanı eğer çok önemliyse burada keserlerdi. Sboyeva, Çuvaşi, Moskva 1865, s. 51. 648 Mojarovskiy, İzlojenie, s. 156; Çuvaşlar ölülerine şunları yapıyordu; “önce ölü ailesi bira kaynatıyordu, ölenin vasiyetiyle dana, koyun, keçi veya istediği bir hayvanı kurban ediyor ve şarap alarak topluca mezara gidiyorlar. Giderken evde hazırladıkları yiyecekleri de götürüp bir kısmını mezarın üstüne koyuyorlar, kalanı yiyorlar. Şarabın da bir kısmını mezara koyuyor diğerini içiyorlar. Yedi defa iyilik ve esenlik için dua ediyorlar. Sonra cenaze evine dönüp mum yakıyorlar, kapıya yakın bir cam kenarına koyuyorlar, bira koyup, yüzlerini güneye döndürüp keremete dua ediyorlar. Böylece evlerinde bolluk ve mutluluk olacağına inanıyorlar. Duanın sonunda bele kadar eğilip, affet diyorlar ve doğrulup kapıya yaklaşıyorlar, bardakdaki şarabın yarısını kapının ağzında yere döküp kalanını içiyorlar.” 649 Geniş bilgi için bakınız; S. Nurminskii, “O religioznıh yazıçetvuyuşih Çeremişı”, Pravoslanıyi Sobesednik, Aralık 1862. 650 “Pisma Filareta k krilu, 10 Temmuz 1829”, Pravoslavnıy Sobesednik, Ağustos 1868, s. 21. 179 Orman Çeremişleri vahşilikleri nedeniyle ‘özel yöntemlerle hıristiyanlığa kazandırılabilir’ görüşüne yer veren Filaret’e göre eski Kreşen topluluğu tamamen hıristiyanlaşmış ve müslümanlardan uzaklaşmıştır. Yeni Kreşenler için dönme hareketinin merkezindeki grup diye söz etmektedir. Ona göre yeni Kreşenler müslümanlarla beraber yaşadıkları için onlardan etkilenmekte müslümanların davranışlarını benimsemekte ve içten içe daima müslüman olmayı arzulamaktadır. 651 Kreşen dönüş hareketinin meydana geldiği bölgenin başpapazı yarım milyon Kreşen için bunları düşünürken, yapacağı misyoner hizmetlerinin bölgeye ulaşmasını sağlayacak yeterli eleman ve gereçe sahip miydi? Bu soru da misyonun bir diğer yönünü oluşturmaktadır. Zira Kazan yeparhiyasında görev yapacak donanımda rahip bulmak da başarı için bir diğer etkeni oluşturacaktır. Bu soru o zaman da kilise kayıtlarını yazıya geçiren misyonerler tarafından defalarca sorulmuş ve her defasında önemle donanımlı bilgili ve yeterli sayıda papazların olmayışını başarısızlıklarında en önemli etken görülmüştür. Başrahib Filaret arkadaşı Udmurd piskoposu Kiril Bogoslovski Platonova, 8 Ekim 1828 tarihinde yazdığı bir mektubunda “Sizde nasıl bilmiyorum, ama üzüntüyle söylüyorum, Kreşenler hıristiyanlığa karşı kabalar, putperestliğe daha çok yakınlar. Rahipler istese de bu zavallı yaratıkları yola getirmeyi başaramıyor. Bana akıl verin, nasıl ve ne yapayım’ demektedir. 652 Yine Filaret 3 Kasım 1829 tarihli resmî raporunda Sinod’a ‘yerli rahiplerin hıristiyanlığı öğretmekte isteksiz davrandıklarını, sadece nikâh, ölüm ve doğum merasimleriyle görevlerinin bittiğini düşündüklerini’ söylemiş ve bölgesinde misyonu yerine getirecek yetenekli rahiplere sahip olmadığını itiraf etmiştir. 653 Dönemin istatistikî rakamları da başrahibin tespitlerini destekler mahiyettedir, zira 232 eğitimli rahibe karşılık 307 eğitimini tamalamayan rahip mevcuttur Simbirsk guberniyasında bu rakam daha da vahimdir; 111 okumuşa karşılık, 584 okumamış rahip mevcuttur. 654 651 KDK, f. 4, dosya no. 177, s. 817, “Delo Kazannskiy konsistorii obı uçrejdenii missi 1830 g.”. 652 “Pisma Filareta k Krilu”, Pravoslavnıy Sobesednik, Ağustos 1868, s. 11. 653 Mojarovskiy, İzlojenie, s. 156 654 Mojarovskiy, İzlojenie, s. 157 Yüklə 8,12 Mb. Dostları ilə paylaş:
|