T. C. Marmara üNİversitesi sosyal biLİmler enstiTÜSÜ İlahiyat anabiLİm dali
Yüklə 8,12 Mb. Pdf görüntüsü
|
187 zamanda projenin yazıcısı Filaret tarafından arkadaşı Udmurd piskoposu Kiril’e ithaf edilmiştir. 670 16 ve 21. maddelerdeki özel misyonerlik enstitüsünün temelini oluşturacak maddelerin Sinod tarafından red edilmesi Kazan yeparhiyası piskoposu Filaret’in derin üzüntüsüne neden olmuştur. Çünkü misyonerin faydalı olabilmesi için özel bir eğitim verilmesi olmazsa olmaz kuralken dinî idare merkezi Senato’nun dikkatini çekememiş ve başarısızlığın ana nedeni bu yapının kurulamaması olmuştur. Ayrıca Sinod’un bölgede görevlendirdiği yeni misyonerler Filaret tarafından yeterli görülmemiştir. 671 Nitekim Filaret’in kuşkuları Çuvaş, Çeremiş ve Udmurd dillerine çeviriler yaparken ortaya çıkmış, gelişmiş yazısı olmayan bu halklara ortodksluğu anlatacak eleman eksikliği hissedilmiştir. Kutsal İncil Cemiyeti boşluğu doldurmak için Çuvaş ve Çeremiş dillerine halkın anlayacağı dilde 1200’ü Çuvaşça 1000’i Çeremişçe olmak üzere İncil cevirerek dağıtmıştır. Ancak Tatarlar için yeterli sayıda çeviri yapılamamıştır. İncil’in Mitçel ve Nordman tarafından yapılan çevirisi mevcuttu, ancak bu çeviriler halkın kullandığı dille yapılmamış ve istenilen sonucu vermekten uzaktı. Bu eksikliği gören Filaret Kazan seminarisi öğretmeni Aleksey Onisiforov’a İncili yeniden çevirtmiş, 1832 yılında bitirilmiş fakat bu da başarılı bir tercüme olamamıştır. Filaret başarısız denemelerin kurumsal eksiklikten kaynaklandığını ve 16, 21. maddeler kabul edilseydi bu eksikliğin kısa sürede giderilebileceğini vurgulamıştır. 672 Piskopos Filaret Sinod’un engellemesine rağmen kendi çabasıyla yetenekli insanları kullanarak 1828–1836 yılları arasında Kazan bölgesi ve çevresinde yaptığı faaliyetler neticesinde 5000’den fazla gayrı Rusu, Ortodoks yapmayı başarmıştır. Onun çalışmaları sonucu 4348 Çuvaş, 235 Tatar, 215 Çeremiş, 209 Mordvan, 288 Udmurd kiliseye kazandırılırken, binlerce islama dönen Çuvaş, Tatar ve Çeremiş tekrar kiliseye kazandırılmıştır. 673 Piskopos Filaret kendi misyoner faaliyetlerini arkadaşı olan Udmurd piskoposu Kiril’e yazdığı mektuplarda anlatmaktadır. Mektubunda kısaca “atandığı bölgenin çok 670 “Pisma Filareta k Kirilu”, Pravoslavnıy Sobesednik, Agust 1868, s. 27; “31 Mart 1830 tarihinde Arhimadrit Peter’den büyük bir üzüntüyle ayrıldık, Hollandiya’ya hiç gitmek istemiyordu,” diyordu. 671 “Pisma Filareta k Kirilu”, Pravoslavnıy Sobesednik, Agust 1868s. 22-24. 672 Mojarovskiy, İzlojenie, s. 178–179 188 geniş ve farklı halklarının olduğunu, çalışmanın bu nedenle zor olacağını, farklı âdet ve örfleri olan halkların hıristiyanlığa soğuk baktıklarını, müslümanlardan etkilendiklerini, yeterli rahip ve monahın bulunmadığını, tavsiyeye ihtiyacı olduğunu ve Sinod’un 19 Nisan 1828 tarihinde kendini misyoner projesinde görevlendirdiğini” anlatmaktadır. 674 Yine bir yıl sonra Kiril’e görüşmeden dönen Filaret Çeremiş topraklarına uğramış, orada ayinler yaparak yüzlercesini islama dönüşten vazgeçirmiştir. Yol üzerinde Çuvaşlara uğrayıp aynı başarıyı orada da göstermiş binlerce Çuvaş geri hıristiyanlığa dönmüştür. Bu çalışmalar neticesinde 60.000 fazla Çuvaş ve Çeremiş’in hıristiyan eğitmine tabi tutulduğu Filaret tarafından Kiril’e yazılmıştır. Bu bilgi Sinod’a ulaşınca Sinod doğru olup olmadığını kontrol için müfettiş göndermiştir. 675 Filaret Yeparhiyasının Samara ve Simbirsk kazalarını 29 Ağustos 1829 yılında gezmiş ve gezi esnasında 800’den fazla putperest Çuvaşı vaftiz etmiştir. 676 673 Sboyev, Çuvaşı, Moskova 1865, s. 59. 674 “Pisma Filareta k Kirilu”, Pravoslavnıy Sobesednik, Agust 1868, 11-14; “Piskopos Filaret Udmurd yeparhiyası piskoposu Kiril Bogoslavski Platonov’a yazdığı mektublarda, “Bana verilen yeparhiya (Kazan) çok geniş, (O zaman Kazan yeparhiyasına şimdiki Simbirski ve Samarski yeparhiyaları da dahildir) ve çeşitlidir, ne zaman yetiyor, ne de güç yetiyor, hususiyle de benim yeni olmam işleri daha da zorlaştırıyor. Ama,Tanrı bana yardımcı oldu, bu yaz bütün yeparhiyayı iki ay zarfında teftiş ettim. Şimdi işlerim yoğun olsa da şahsi gözlemlerim olduğu için sakinleşmeye başladım. Sizinle yeparhiya sınırında buluşamadığımıza çok üzüldüm, bana nasihatlarınız olurdu. Sizin Udmurdları, bizim Çeremiş ve Çuvaşları hıristyanlaştırmak için hangi önlemleri almamız gerekiyor? Sizde nasıl olduğunu bilmiyorum, buradaki yeni Kreşenler çok üzülerek söylüyorum, gördüğüm kadarıyla hıristiyanlığa saygısızlık yapıyor ve Muhammedîlikle, putperesliğe meyilliler. Keşişler bu zavallıları eğitmeyi ya beceremiyor veya çalışmıyorlar. Bana akıl verin, tamamen dikenli bu yolda ben ne yapmalıyım.” 8 Ekim 1828 tarihinde ise şunları yazıyordu. “Görevimin ilk yılında çok zorlandım, ben yaşayabileceğimi bile sanmıyordum : Fakat Tanrı bana güç verdi. Şimdi kalbimde bir ferahlık hissediyorum ve zorluklarla uğraşmak beni mutlu kılıyor. Sevgi her şeyi yeniyor. Basit, aptal Çuvaş ve Çeremişleri, bilhassa Tatarları merakla izliyorum. Sizinkilerin durumunu da merak ediyorum. Benim görev yerim de kurban merasimi bu yıl yapılmadı Tanrı korusun. 1828 yılında Çeremişler büyük bir kurban merasimi yapmışlardı. Benimkilerin ruhi durumları sizinkilerden iyi değil; Zavoljski Çuvaşları ve Çeremişleri gezimden sonra yavaş yavaş düzelmeye başladılar, eski âdetlerini terkediyorlar. Bundan Tanrı yardımıyla başaracağımızı görebiliyorum, ancak devamlı gözetim altında tutmalıyız. Yazık eskiden başıboş bırakılmışlar yine de iyi hıristiyan olacaklarına ümidim yok. Sizinle karşılıklı bunları konuşmak güzel olurdu. Haziran ayının ilk günlerinde Çarevokokşayski’de olacağım. Siz lütüfkârlık gösterip yeparhiyanızın sınır köylerinin birine gelirseniz, bana da haber verin. Şehirden çok uzak olmayan Mironosiçski bozkırı var, orada yalnız kalabilir ve özgürce her şeyi konuşabilirz. Misyonerlerin tayin edilmesiyle ilgili Sinod’un kararını aldım. Ocak ayının 3’ünden itibaren bu işle ilgili bilgiler toplamakla ilgileniyorum. Kazan yeparhiyası ve etraf bölgelerinde misyoner projesi hazırlama görevi bana verildi, bu görevi hakkıyla yerine getirmek için sizinle konuşmalıyım.” 19 Nisan 1829; tarihli mektubunda ise Çuvaşlardan 38,258, Çeremişlerden 2,925, Eski Kreşenlerden Tatar 450, yeni Kreşenlerden 111’inin Muhammedîliği bırakıp eski hallerine döndüğünü söyler. 675 Mojarovskiy, İzlojenie, s. 182–183; “Piskopos Filaret Muhammedîliği toplu terk eden ihtidâcılar ile ilgili bilgiyi yerli rahiplerden almış tereddüte düşmüş ve bizzat bölgesinde yedi köyü ziyaret ederek doğrulamış ve rapor halinde Sinod’a sunmuştur.” 676 Mojarovskiy, İzlojenie, s. 184-85; Mojarovski, bu töreni bizzat yerinde gören Taydonovlu Çuvaş Gustaf Foht’un ağzından aşağıdaki gibi nakletmiştir. “Piskopos Filaret’in Simbirsk vilayeti Samara kazası Usolya kilisesine bağlı Taydonov köyünde ve etrafında 800 Çuvaşı vaftiz etmiştir. 29 Ağustos 1829 tarihinde köye gelen Filaret, Çuvaş büyükleri tarafından büyük bir hürmetle karşılandı. Proobrajenski kilisesinde bu kalabalıkla litturgiya ayini yaptı. Piskopos hıristiyan olmaya azimli olan bu grubu, vaftiz edip hıristiyan olduklarını ilan etti. Stavrapol köylerinden vaftiz için gerekli malzemeler getirildi. Piskoposa bu işte 10 keşiş 6 rahip yardımcı oldu. Törenin en önemli kısmı masa üzerinde bulunan haçın etrafında bütün din adamları ve vaftiz olan Çuvaşların 3 kere dönmesi olmuştur. Taydonov köyünde vaftiz için kurulan kilise burada bırakılmış ve Çuvaşlar ibâdetlerini burada yapmaktadır.” Yüklə 8,12 Mb. Dostları ilə paylaş:
|