T. C. Marmara üNİversitesi sosyal biLİmler enstiTÜSÜ İlahiyat anabiLİm dali

 
201
Piskopos Grigoriy konsistoriya yetkililerine seyyar kiliselerin kurulması için 
müraccat etmiş ve kuruluş için Kazan Emlak Müdürlüğüyle ilgili ilişkiye girerek ortak 
bir tespit çalışması yapmıştır. Bu ortak çalışma neticesinde 19 Ekim 1848 tarihli bir 
rapor hazırlanmıştır; bu rapor seyyar kilise çalışanlarını hukuki sosyal ve adli görevleri 
yanında mali portelerini de belirlemiştir. Rapor bütün ayrıntılarıyla bölgede çalışacak 
misyonerlerin görev ve yetkilerinin yanında gerekli donanımları da içermesi 
bakımından önemlidir. İdeal misyoner tipinin de idareler tarafından kâğıt üzerindeki 
şeklidir ve her şey düşünülmüştür: 
“Konsistoryanın bu meseleyle iligili toplantısı 19 Ekimde yapılmış ve şu kararlar alınmıştır. 1.  
Çistopolve Spaski kazalarına Kreşenler için mümkün olduğunca özel rahip atanacak ve seyyar kiliselerle 
bu rahipler hiçbir karşılık almadan gece gündüz çalışıp hıristiyanlığı öğretecek,  vaftiz yapacaklardır. Asla 
ne para ne ekmek ne de toprak talebinde bulunacaklardır. Bu hizmetleri karşılığında rahiplerin maaşları 4 
katı yani 640 ruble, yanındaki yardımcı sekretere, 200 ruble gümüş verilsin; bir yardımcı yeterli 
olmayabilir. Çünkü Tatarları çok iyi bilmiyorlar 2. Rruhanilerin kiliseyle beraber köyleri gezmeleri için 
en az 10 at gerekiyor, ayrıca  şarab, mum ve kilise araç gereçleriyle beraber 200 ruble gümüş 
gerekmektedir. Bütün eşyaları devamlı ordan oraya taşımak zor olduğu için gerekli malzemeleri her an 
alabilmek için gerekli para yanlarında olmalıdır. 3. Tayin edilecek rahiplere Mamadış, Laişev ve Kazan 
bölgelerini gezmeleri tembih edilsin. Şimdiki görevli misyoner görevden alıp yerine, Bilyarski şehri 
Rahibi Orlov, keşişlik görevine atanacak, bütçe bu nedenle Rahip Orlov’a verilecektir. 4. Keşişlik ve 
misyonerlik için yeterli durumda olan ve Tatarca bilen Laişev kazası Anatış köyü rahibi A. K., Kazan 
Çurilina köyü keşişi  M. P., Aleksandrovka köyü keşişi F. M. ve Çeboksarı kazası Akuleva köyü keşişi 
M. N’dir
 
.”
710
 
 Daha sonra konsistoryanın ortak çalışmasına Kazan piskoposu Grigori bazı 
ilaveler yapmıştır, ayrıca Kazan Akademisinin misyoner yetiştirme bölümünün bu 
görev için yeterli olamayacağın söylemiştir. Ancak sınavla buradaki öğrencilerin 
özellikleri ölçülüp karar verilebilir, demiştir. 
Bu sınavda görevlendirilecek rahiplerin Tatarcasını ölçmek için Nikolay 
İlminskiy görevlendirilmiştir. Sınava giren rahiplerden sadece birisi F. M. isimli bir 
keşiş başarılı bulunmuştur. Her ne kadar bu keşiş bir köy keşişi olsa da Tatarcayı 
konuşma dili olarak bilmekte, misyonerliğe azimli ve Arapça bilmemektedir. Ancak 
Ortodoksluğu Tatarca anlatabilmesi onun başarılı olmasını sağlayabilir, görüşünde 
birleşilmiştir. Böylece dört rahibin içinden sadece birisi bu göreve layık bulunmuştur. 
                                                 
710
 KDK, f. 4., dosya no. 98, “Barakah”. 

---

 
202
Sinodluk tarfından görevlendirilmeden önce, Muravyov’un islamla ilgili yazdığı 
makaleleri okuması ve birisini Tatarcaya tercüme etmesi istenmiştir. Ayrıca Kazan’a 
yakın bir yerde bulunması da istenmiştir.  Konsistoriya çaba gösterse de gelen rahiplerin 
yetersiz olması, görevi bizzat Piskopos Grigori’nin üstlenmesine neden olmuş, ilk 
sınavdan sonra bizzat sorumluluğu üzerine alarak Kazan bölgesi teşkilatına emirler 
göndererek yetenekli keşişlerin bildirilmesini istemiştir. Yaptığı  sınav sonucu o da 
sadece Mamadış eyaleti Çura köyünden İvan Lyapidovski isimli Tatarca bilen, ancak 
isteksiz olan bir rahibi mevcutlar içinden seçebilmiştir.
711
 
Seçilen misyonerlerin çalışma  şartları ve usulleri konusu da konsistoriyada 
görüşülmüş, görüşmeler ve çalışma prensipleri raporlara geçmiştir. 13 Haziran 1848 
tarihli bir rapor göreve başlayan rahiplerin fiziki ve sosyal şartlarını oluşturmak için ön 
çalışma konularını belirlemektedir.
712
  Bu raporun kilise ve köylerin dinsel ve fiziki 
şartlarıyla ilgili bölümünde konsistoriya 19 Haziranda eski misyoner Orlov’u 
görevlendirerek ayrıntılı bilgiler vermesini temin etmiş, diğer bölümlerini de karara 
bağlayarak atanacak keşişlerin çalışma  şartlarını belirlemiştir. Konsistoriyanın bu 
kararları Kazan piskoposu Grigori tarafından da kabul görmüş ve onaylanmıştır. Alınan 
kararların tam metni şudur:  
“1) Rahip ve misyonerlerin evleri için uygun alan Baş misyoner Orlov’a, daha sonra Çistopol 
dinî idaresine danışılsın. Orlov o bölgeyi çok iyi bilir ve uygun yeri bilir. 2. Artık göreve başlayacak 
misyoner köy ile ilgili bilgiler toplandığı için her şeyi bilecektir. Hangi köyler ihtidâ etmiş kaç kişi 
hıristiyanlıkta kalmış, dinî ve ahlakî durumları ne durumda kiliseye bağlılıkları ne, istatistikî tüm bilgiler 
anında misyonere iletilecektir. 3. Misyoner de şu kurallara uymak zorundadır: a. Misyonerler seyyar 
kiliseyle ihtidâ edenlerin köylerine gitsinler. b. Yıl boyu olmazsa da çok sık periyotlarda ziyaretler devam 
etsin. c. Ziyaretler işlerin az olduğu zamana ayarlansın ki, ibadet için vakitleri olsun. Misyoner köylerde 
                                                 
711
  Sınav soruları  hıristiyanlığın ispatı ve islamın geçersizliği üzerine kurulmuştur. Hıristiyanlıkla ilgili bilgileri 
Piskopos Grigori, islamla ilgili soruları da N. İ. İlminskiy sormuştur ve cevaplarını dinlemiştir. Sınava giren toplam 6 
rahip vardır, aslında tümü ya dil nedeniyle ya da bilgi yetersizliği nedeniyle başarısız sayılsa da içlerinden birisi 
yetiştirilebilir, kararıyla seçilmiştir. Sınavlar toplu halde değil, belirlenen keşiş ve rahiplerin yine belirlenen bir tarihte 
merkeze yani Kazan’a çağrılması şeklinde yapılmıştır. Geniş bilgi için bakınız;  Mojarovskiy, İzlojenie, s. 221-222-
223. 
712
  KDK, f. 4., dosya no. 94 ve 98, “Barakah; “1. Çistopol kazasının hangi köyüne rahipler için kalacak yer 
yapılabilir? 2. Misyonerler ihtidâ edenlerle ilgili doğru bilgiyi kimlerden edinebilir? 3. Misyonerlerin köy ziyaretleri 
nasıl programlanacak, bu takvim nedir? 4. Misyoner ziyarette bulunduğu yerde nasıl davranacak ve neleri yapacak? 
5. Misyoner yardımcılarıyla beraber Çistopol ve Spaski eyaletlerindeki Kreşen Tatarlarını yola getirmeye çalışacak 
Gerektiğinde yerli köy rahibleriyle yardımlaşmalı  mıdır? 6. Misyoner faaliyetlerini yeparhiya piskoposuna nasıl 
bildirecek ve yapılan değişiklikleri nasıl öğrenecek? 7. Bütçeyle ilgili ne tür belgeler tutulacak? 8. Yeparhiya müdürü 
misyonerin faaliyetini nasıl kontrol edecek? 9. Misyonere diğer devlet kurumlarından ne tür yardımlar gerekir? 
Araştırılıp bildirilsin.”   

---