T. C. Marmara üNİversitesi sosyal biLİmler enstiTÜSÜ İlahiyat anabiLİm dali



Yüklə 8,12 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə92/147
tarix11.09.2018
ölçüsü8,12 Mb.
#68103
1   ...   88   89   90   91   92   93   94   95   ...   147

 
218
kilisenin bölgedeki çalışmalarına özel önem veriyor, misyon için uygun şartlar 
oluşturuyor, tehlike sezdiği anda hıristiyan karşıtı bütün akımları yok ediyordu.
758
  
Kazan topraklarında işte bu doğrultuda misyonu başlatanlar, Aziz Guriy, 
Varsonofiy ve Germogen olmuştur. Aziz Germogen daha sonra Bütün Rusya’nın 
başpiskoposu olmuş iyi bir misyoner ve hatiptir. Varsonofiy ise gayrı Rusların dillerini 
bilen ve vaazlarını yerel dilde yapabilen bir misyon önderidir. Aziz Guriy ise etkileyici 
vaazlarıyla tanınan bir misyoner olmuştur. Aziz German’ın Çuvaşların 
hıristiyanlaştırılmasında çok önemli bir yeri vardır. Bu dönemde yani XVI, XVII. 
yüzyıllarda vaftiz edilen gayrı Ruslara “Eski Kreşen” denmektedir.
759
  
XVII. yüzyıla kadar hıristiyanlığın Kazan topraklarında hangi kabileler 
arasında ne kadar yayıldığını tespit etmek güçtür. Ancak 1589 yılında Aziz Germogen 
Çar Feodor İvanoviç’e Kreşenlerin kiliselere gitmediğini haç taşımayıp çocuklarını 
vaftiz ettirmediklerini, eski âdetlerine göre yaşadıklarını, hıristiyanlığın hiçbir âdetini 
yapmadıklarını rapor etmiştir, yani hıristiyan olmalarının üzerinden 30 yıl geçmesine 
rağmen durum budur.
760
 
Rus devleti kilisenin misyon faaliyetindeki başarısızlığını görür görmez derhal 
müdahale etmiş ve XVII. yüzyıl boyunca yayınladığı emirlerle misyona uygun ortam 
hazırlamaya çabalamıştır. Bu doğrultuda ilk kanun 18 Haziran 1593 tarihinde çıkarılmış 
ve bu emirle Kreşenler bir boyar emri altında özel bir yere yerleştirilmiş müslümanlarla 
irtibatları kesilmiştir.
761
 
İkinci kanun 1628 yılında çıkarılmış ve bu kanunla Kreşenlerin, Kreşen 
olmayanların yanında çalışmaları yasaklanmış ve işçi olan Kreşenlerin serbest 
bırakılması emredilmiştir. müslümanlar arasında büyük toprak sahipleri (mirza) vardı ve 
yanlarında bunlar birçok gayrı Rus çalıştırmaktaydı ve ülke yönetiminde bu sınıf etkin 
bir rol oynuyordu. Kazan hanlığı istilâ edilince bu sınıf tamamen yok edilmiş, önce 
mirzalar sonra orta sınıf beyler ve tarhanlar bütün mallarını kaybetmiş ve sıradan 
                                                 
758
 M. P. Petrov,  “Nikolay İvanoviç  İlminskiy i ego prosvetitelneya sistema,” Sbornik Statey, Tsentralnaya 
Tipografya, Kazan 1916, s. 5. 
759
 Mojarovskiy, a. g. e., s. 26-27; Petrov, a. g.m., s. 5-6. 
760
 Petrov, a. g. m., s. 7 
761
 Mojarovskiy, a.g.e., s. 42. 


 
219
köylüler Moskova’nın koyduğu vergiler altında perişan olmuştur. Bu devir zaten “kara” 
olarak nitelendirilmekteydi.
762
 Yine bu yüzyıl içinde 1653 yılında çıkarılan bir emirle 
vaftiz olmayı kabul etmeyenlerin topraklarına el konulması emredilmiştir.
763
 1653 
yılında toprak alıp satma izni sadece Kreşenlere verilirken
764
 1654 yılında mirastan pay 
sadece Kreşen olanlara özgü kılınmıştır.
765
 1681 yılında ise en feci ve acımasız karar 
alınmış ve vaftiz olmayı kabul etmeyen köylülerden toprakların alınması emredilmiştir. 
Hemen peşinden 1684 yılında vaftiz olanların tümüne toprak verilmiş ve kölelikten azat 
edilmiş ve 6 yıl vergiden muaf tutulmuşlardır.
766
 
Bu emirler neticesinde gayrı Rusların özellikle de Tatarların üst tabakaları statü 
ve mülklerini kaybetmemek için vaftiz olmak zorunda kalmış, ancak vaftiz olmaları 
sadece isimde kalmış gerçekte müslüman kalmaya devam etmişlerdir.
767
 Bu nedenle 
Yeni Kreşenlerin hıristiyanlığı devleti hiçbir zaman mutmain etmemiştir ve bu durum 
raporlara geçmiştir.
768
 
Rus devleti bu tutumunu XVIII. yüzyılda da devam ettirmiştir. 1713 yılında 
alınan bir kararla 6 ay içinde vaftiz olmayan gayrı Rusların ellerinden mallarının zorla 
alınması,
769
 1720’deki kararla Kreşenlerin 3 yıl bütün vergilerden muaf tutulması; yine 
bu tarihte Başkurt isyanına katılıp esir olanların vaftiz olursa aynı haklara sahip 
olması,
770
 1722’de Yeni Kreşenlerin askerlik hizmeti ve vergisinden muaf 
tutulacakları
771
 kararlaştırılmıştır. Nihayet bununla yetinmeyen devlet 1731 yılında Yeni 
Kreşenlere özel Sviyajski’de bir idare mekanizması kurmuş, ancak başarısız olunca 
                                                 
762
 Prof. S. F. Platonov, Oçerki po istorii smutı v moskovskom gosudarstvı XVI-XVII veka, Moskova 1910, s. 100-101; 
Petrov, a.g.m., s. 7-8 
763
 Mojarovskiy, a.g.e.,  s. 44; “Beyler, Mirzalar, Tatarlar, Mordvanlar ve Votyaklardan kim vaftiz olmayı kabul 
ederse, onların topraklarını almayın.” 
764
 Mojarovskiy, s. 26-27. 
765
 Mojarovskiy, s. 31 
766
 Mojarovskiy, s. 34–36 
767
 Petrov, s. 8 
768
  Opisanie Dokumentov i del hraniaşçihsiya v arhive Sviyatiyeşego Prav. Sinoda, 31 cilt, St. Petersburg, 1869–
1916, priloj, XXIX; Kazan Metropoliti III Tihon (1699-1724) 1722 yılında Holiy Sinod’a yazdığı durumu raporla 
şöyle ifade etmiştir: “ Alçak ve adiler eskisi gibi adi ve alçak örfleri içinde batıp kalmışlar. Ne kiliseye geldiler ne de 
rahipleri evlerine çağırdılar, ibâdetleri yerine getirmediler, ölülerini kiliseye değil dağa ormana gömdüler.” 
769
 PSZ, V, No 2734 
770
 PSZ, VII, 4556 ve 4962 
771
 PSZ, VI, 4048 


 
220
1737’de kapatmak zorunda kalmıştır.
772
  1740 yılında tekrar açılan Yeni Kreşen idaresi 
bir müdür ve 5 yardımcı tarafından idare edilmiş ve yaklaşık 24 yıl hizmet etmiştir.
773
  
Yeni Kreşen idaresinin faaliyette bulunduğu dönemde Sviyajsk mıntıkasında 
bulunan gayrı Ruslardan toplam 406,792 kişiyi vaftiz etmiştir. Bu rakam Kazan 
yeparhiyasına bağlı yaşayan gayrı Rusların büyük bir kısmının zorla vaftiz edildiğini 
göstermektedir. Dimitriy Seçenov 1741 yılında Holiy Sinod’a gönderdiği raporda 
Kazan topraklarındaki bütün köy ve kasabalıların vaftiz edildiğini bildirmektedir.
774
 Bu 
başarı Prof. N. Firsov tarafından tamamıyla devletin cebri metoduyla sağlandığı ifade 
edilmektedir, zira ona göre o dönemin misyonerleri yerel dilleri bilmediği için eğitim ve 
gönüllü olarak vaftize kabiliyetli değillerdir.
775
  
XVII. yüzyılın ortalarına doğru devletin bu baskı ve adaletsizliği halk arasında 
şikâyete dönüşmüş ve 1745 yılanda Çariçe Elizabeth Petrovna’ya şikâyetler ulaşmaya 
başlamıştır.
776
 Nitekim Pugaçev isyanında köylüler yapılan eziyetlerin karşılığını 
kiliseleri ve papazları yakarak almışlarıdır.
777
 
1764 yılında Yeni Kreşen  İdaresi kapatılmış, ancak halk arasında 
onarılamayacak yaralar açtığı için asla unutulamamıştır. Devlet yapılan zulmün bir 
ayaklanma çıkaracağını sezdiği için bu dönemde misyoner faaliyetlerinden elini çekmiş 
ve bölge sessizliğe bürünmüştür. Yeni Kreşen idaresini kapatılınca misyon faaliyeti 
yerel idarelere bırakılmıştır. Yerel idarelerin bünyesindeki papazların yetersiz olması 
faaliyetlerin durma noktasına gelmesine sebep olmuştur. Nitekim XVII. yüzyılın 
sonunda Kazan Arhiyepiskopu Ambvrosiy Pobedenov (1775–1799) Kreşenlerin 
hıristiyanlık hakkında hiçbir şey bilmediklerini itiraf ederek eğitim temelli bir misyon 
projesine geçişin gerekliliğini savunmuştur.
778
 Zaten bu tarihten sonra da yeni arayışlar 
başlamış ve XIX. yüzyılda gelişecek olan misyoner eğitim modelinin arayışları 
başlamıştır. 
                                                 
772
 Petrov, a.g.m., s. 10 
773
 PSZ, XI, 8236 
774
 PSZ, XI, 8236 
775
 N. Firsov, İnorodçeskoe naselenie prijniyago Kazankago tsarstva,  Moskova 1901, s. 170 
776
 S. M. Solovyev, İstoriya Rossiy, XXI, s. 29; Yadrin ve Kurmuş Çuvaşları Çariçeye papaz Neofit Kipriyanov ve 
kilise çalışanlarını kendilerine eziyet ettikleri gerekçesiyle şikâyet etmişlerdir.  
777
 Dıstviya Ninnigorodskoy Gubernskoy Uçenoy Arhivnoy Kommissiy, C. IV, Bölüm III, s. 28; Petkov, s. 12 
778
 Petkov, 13-14 


Yüklə 8,12 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   88   89   90   91   92   93   94   95   ...   147




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə