T. C. Marmara üNİversitesi sosyal biLİmler enstiTÜSÜ İlahiyat anabiLİm dali
Yüklə 8,12 Mb. Pdf görüntüsü
|
228 edebiyatı olmadığı için oldukça önemlidir ve yayılan Rus kültürü karşısında milli duruşu temsil etmektedir. İlminskiy özellikle Kazan topraklarındaki islamın, Sibirya ve çevresindeki gayrı Rusları etkilemesi yönüyle hıristiyanlığa karşı tehlikenin büyük olduğunu düşünmektedir. Kazan bölgesi müslümanlarının sadece Kreşen Tatarlarını değil, Çuvaş Çeremiş, Votyak ve Sibirya halklarını etkilediğini düşünen İlminskiy bu konuda devleti ve kiliseyi yönlendirmiştir. 813 Bölgenin Tatarlaşması veya islamlaşması demek bölgedeki tüm gayrı Rus unsurun Tatarlar tarafından yutulması anlamına gelmektedir ve bu tehlike devletin ve misyonun en büyük korkusu olmuştur. İlminskiy bu korkusunu Mişerler ile örneklendirmiştir. “Mişerler bir zamanlar bölgenin en kalabalık kabilesiyken bu gün müslümanlaşmışlar ve Tatarlar içinde yok olmuşlardır,” demektedir. Tatarların bileşiminde ona göre Çuvaş, Çeremiş, Votyak nüfusu da vardır. Bu süreç içinde islamlaşmayla bu topluluklardan büyük bir kütle bu bileşimde yok olmuştur. İlminskiy XVI ve XIX. yüzyıl arasında birçok Çuvaş ve Çeremiş köyünün Tatarlaşarak yok olduğunu düşünmektedir. 814 1826–1897 yılları arasında müfettişlerin verdikleri istatistiklere göre Kazan bölgesinde Tatarlar Çuvaşlara göre 3 kat daha fazla artmıştır. Bu anormal artışın sebebi Çuvaşların hızla müslümanlaşmasıdır. 815 İlminskiy ve Rus tarihçiler istatistikleri verirken ikili karşılaştırmalar yapmakta, bölgede Kreşen ihtidâsını istatistik dışı bırakmaktadırlar. Çuvaşların artış hızı normaldir. Normal olmayan Tatarların hızla artışını Çuvaşların asimilasyonu ile açıklamaya çalışmaktadırlar. Ancak bu yıllar içinde yaklaşık 500.000 Kreşenin 813 Strudnik, No 10, s. 151 814 İlminskiy, Alatırskiy kazaklarının anlatıldığı bir eser olan Yüzbaşı’da 1647 yılında bir Çuvaş mirzasından ve geniş topraklarından bahsedilmektedir. Şimdi bu bölgede Çuvaş bulunmamaktadır, demektedir. Yine Çuvaşlar Vyatka vilayeti Slabodzkiy ve Karina bölgelerinde yaşamışlardı şimdi bu bölgede bulunmamaktadır, demektedir. İlimnskiy örneklerine devam ederek Alabuga eyaletinin Tersisnskiy bölgesinde de Çuvaşlar olduğunu, şimdi ise bulunmadığın iddia etmektedir. Tombovski’de de aynı durumun görüldüğünü söylemektedir. Geniş bilgi ve belge için bakınız, Petkov, a. g. m., s. 30-31; V. Magniçki, Materialı dlya istorii Elabuskogo uyezda, 1891 no, 43, 45, 47; Spisok s pistsovih knig po Kazani s uyezdom, Kazan 1887; “Karamzin 1551 yıllarında Çuvaşların Arça Arskiy topraklarında yaşadığını söylemektedir. Karamzin, İstoriya Gosudarstva Rossii, C. VIII, s. 123-25; “Ayrıca İznovskov da Laişev eyaletinde Çuvaşların yaşadığını ancak şu an burada bir Çuvaşın bile bulunmadığını söylemektedir. İ. A. İznoskov, Spiski naselönnih mesti Kazanskago i Laişevskogo uyezdov sı kartkim ih opisanniyem, Kazan 1893, s. 27. 815 1826’da Çuvaş nüfus 371758 ken 1897’de 513 044 olmuş ve 70 yılda nüfus 141 286 kişi artmıştır. Tatar nüfus ise 136 476 iken 744 267 olmuş ve 607 797 kişi artmıştır. 229 müslüman olduğu düşünülürse Tatarların artışının Çuvaşlarınkinden çok daha az olduğu görülecektir. İslamın bu başarısının sebebini açıklamaya çalışan Rus tarihçiler ve misyonerler genel olarak islamın bölgedeki köklü bir tarihe sahip olmasını gösterirler. Zira onlara göre islam Ruslardan 600 yıl önce bu topraklarda vardır. islam burada bir halk edebiyatı oluşturmuş, hikâye, masal, şiirler nesilden nesile bir duygu birlikteliği meydana getirmiştir. İkinci olarak özellikle misyonerler islamın sade basit ve anlaşılır bir din olmasını yayılışında etken olarak görmektedirler. Bölgedeki cahil halka rivayet ve masallarla basitçe anlatılan din etki etmekte ve kolayca uygulandığını düşünmektedirler. Üçüncü olarak ise Bölgedeki gayrı Rusların Tatarlarla yakın akrabalıklarının bulunması olarak görülmektedir. Konuştukları dil aynı olunca duygu ve düşüncede ortaklık gelmekte, bu da islamın bölgede benimsenmesine vesile olmaktadır. islamı kabul eden gayrı Ruslar zaten Tatarca bildikleri için Türk ve Tatarlaşarak kimliklerini yok etmektedirler. Dördüncü etken ise, Tatarların islamla kendilerini özdeş kabul edip onunla gurur duyması olarak görülmektedir. Bölgede üstün kabile olarak görülen müslüman Tatarlar diğer kabile ve toplulukları da islamlaştırma misyonunu sahipleniyor ve tarihin kendilerine yüklediği bu misyonu nesilden nesile aktarıyorlardı. Beşinci ve son neden ise İdil boyundaki diğer kabilelerin müslüman Tatarların kültürlerini üstün olarak benimsemeleri ve hâkimiyetlerini kabul etmeleridir. 816 İlminskiy, bu tespitlere ilave olarak hıristiyanlığın ayin ve akidesinin Yeni Kreşenlerce karmaşık olduğunu da eklemektedir. Ayrıca Rusların eğitici özelliği olmamasını itiraf etmiş ve rahiplerin halktan kopuk yaşamalarının bu sonucu doğurduğunu söylemiştir. 817 Yine ona göre hıristiyan din adamlarının maddi hırslarının da buna neden olduğunu düşünmektedir. 818 Tatarlaşma ve hıristiyanlaşmanın bir diğer önemli nedeni de Rus memurların gayrı Rus ahaliye yaptığı insanlık dışı muameledir. 819 816 Petrov, a.g.m., s. 35-36; Strudnik Brastva sv. Guriya, 1910, No:11 s. 171. 817 Strudnik, No. 15-16, s. 242 818 Strudnik, No. 7, s. 107. 819 Prof. Firsov, Polejenie inorodtsev, s. 304; “1677 senesinde Çar’a verilen raporlarda; polislerin ev ev gezip zorla vergi topladığı bildirilmiştir. Vergi vermeyen Çeremişler zorla evlerinden alınmış zincirlere vurulmuş, açlıkla cezalandırılmıştır. Para ödeyenler kurtulmuş para veremeyenler esaret ve işkence altında ölmüşlerdir. Vergi verenlerin içinden borçlu kalanlar ise borçları karşılığında köle yapılıp satılmışlardır. Bu durum XIX.. yüzyılın ikinci yarısına kadar devam etmiştir.” V. A. Sboyev, Izsledovanniya ob inorodtsah Kazanskoy gubernii, Kazan: İzdaniye knigoprodastvo Dubrovina 1856 adlı eserinin 14-1.6 sayfalarında bu durumu şöyle anlatmaktadır: “Çuvaşların hangi köyüne giderseniz gidin, geldiğinizi görünce çocuklar geldiler diyerek kaçarlar ve evlerine sığınırlar. Bütün kapılar ve pencereler kapanır, dışarıda bir canlı dahi göremezsiniz.” Yüklə 8,12 Mb. Dostları ilə paylaş:
|