5
esnasında limanın basit bir krokisi çıkartılarak üzerinde gözlemlenen yapılar
gösterilmiştir
21
.
1980 yılında INA (Institute of Nautical Archaeology) tarafından Myndos’ta ve
çevresinde sualtı araştırması gerçekleştirilmiştir
22
. Bu araştırmalar esnasında sualtında
tip olarak İ.S. 4. yüzyıl Yassıada batığında bulunan amphoralara benzer 10 kadar
amphora
bulunmuştur
23
. Araştırmalar daha çok sualtında bulunan batıkları ve batıklarla
bağlantılı olarak amphoraları saptamaya yönelik bir çalışma olmasından dolayı yazılan
raporların hiçbirinde Myndos’un limanından veya ilgili herhangi bir yapıdan söz
edilmemiştir. Ayrıca yapılan bu çalışma INA’nın gerçekleştirdiği araştırmanın sadece
bir birimini oluşturmaktadır
24
.
Uzunca bir süre gizemini koruyan Myndos Antik kentinde sualtı araştırmaları da
Mustafa Şahin ve ekibi ile 2004 yılındaki yüzey araştırmaları sırasında yeniden ele
alınmıştır
25
. Araştırmalar kentin Doğu Limanı’nda gerçekleştirilmiştir.
Kentin sonunu
hazırlayan büyük deprem sonrasında limanı doğu tarafında sınırlayan ve bir ucu tavşan
adasında sona eren sur duvarının bulunduğu temeller ile güneyde mendirek üzerinde
bulunan mimari yapının sualtında
olduğu gözlemlenmiştir
26
.
2004 yılında başlanılan sualtı araştırmalarına 2005 yılında ara verilerek 2006
yılında yeniden devam edilmiştir
27
. Bu dönem yapılan araştırmaların en önemli sonucu
Strabon’un da bahsettiği gibi kentin bir adet limanı olduğu, batı kıyısında
kalan koyda
sualtında bulunan mimari parçaların karada gözlemlenen Klasik surların devamı
olduğu anlaşılmıştır. Ayrıca 2005 yılında Kocadağ üzerinde gerçekleştirilen yüzey
araştırması sırasında bulunan kapının tam karşısında bulunan küçük koy,
bir bronz çağ
limanı olarak kullanım görüp görmediği hakkında bilgi sahibi olunması için
21
Flemming- Czartoryska- Hunter, a.g.m., ss. 42-44, fig. 39-40.
22
Rosloff, Jay P., “INA’s 1980 Turkish Underwater Survey”,
IJNA 10.4, 1981, ss. 277-286.
23
Bass George F.– van Doornick, Frederick. H. Jr., “A fourth centry shipwreck at Yassı Ada”,
AJA 75.1,
1971, ss. 27-37, s. 34. – Rosloof, a.g.m., s.281, fig. 6. Fakat bu tipte amphoraların bu tarihten 100 yıl
önce ve daha sonra da üretildiği bilinmektedir. Bu sebepten Myndos kıyılarında bulunan amphoraları
kesin olarak İ.S. 4. yüzyıla tarihlemek mümkün değildir.
24
Ayrıntılı bilgi için bkz: Rosloff, a.g.m., ss. 277-286.
25
Ayrıntılı bilgi için bkz: Şahin, Mustafa, “Myndos 2004 yılı Yüzey Araştırması”,
Araştırma Sonuçları
Toplantısı, Toplantıya Sunulan Bildiriler 23.1, Ankara, 2006, ss. 171-184.
26
Şahin, a.g.m., ss. 176-177
27
Ayrıntılı bilgi için bkz: Şahin, Mustafa –Gündüz, Serkan –Aslan, Erdogan, “Myndos Sualtı
Araştırmaları - 2006”,
Araştırma Sonuçları Toplantısı, Toplantıya Sunulan Bildiriler 25,1, 2008, ss. 1-
10, s. 2.
6
araştırılmış fakat liman olduğunu ispatlayacak herhangi bir kalıntıya rastlanmamıştır.
Burada yapılan yüzey araştırması sırasında keşfedilen Leleg surları ve sur kapısı,
Bean’in önerisinin aksine Myndos’un ilk olarak Bozdağ’da da değil de Kocadağ’da
olduğunu göstermiştir
28
.
1.2-
AMAÇ
Günümüze kadar yapılan araştırmalara göz gezdirdiğimiz zaman her araştırma
bir sonraki araştırma için birer referans olmaktadır. Gelişen teknoloji ile beraber liman
araştırmalarında da büyük bir yol kat edilmiştir. Yapılan yanlışlıklar bir sonraki
araştırmalarda düzeltilmiş ve günümüze kadar araştırma
teknikleri gelişimini
sürdürmüştür. Fakat hala liman arkeolojisi sualtı arkeolojisi altında bir alt dal olarak
görünmekte tercih sıralamasında batık arkeolojisinden daha arka sıralarda gelmektedir.
Anadolu’da bu ilgisizlikten nasibini almaktadır. Arkeolojisi açısından oldukça
önemli bir yere sahip olmasına rağmen Anadolu toprakları da sualtı ve liman
arkeolojisini dışlamıştır. Kabaca bir sayı olsa da Anadolu kıyılarında sayıları yüze
varan antik liman kentlerinden limanı araştırılan kent sayısı onu geçmez.
Modern araştırmalarda en erken 19. yüzyılın başlarından itibaren kentin adı ve
yeri hakkında bilgiler elimize ulaşmasına rağmen 2004 yılına
kadar çok yüzeysel
birkaç araştırmanın dışında bölgede bir çalışma gerçekleştirilmemiştir. Gerçekleşen
araştırmalar daha çok batık aramaya yönelik çalışmalar olup sadece bir tanesinde
kentin limanına değinilmiştir
29
. Fakat burada sunulan verilerin yaptığımız gruplamada
limanın işlevini anlamada yeterli olmamasından dolayı ve ileride kentin limanında
yapılacak olan araştırma ve kazılarda ele geçebilecek mimari yapılar hakkında fikir
sahibi olabilmek için bu çalışmanın yapılmasına karar verdik. Ayrıca
Myndos gibi
oldukça stratejik bir konumda bulunan korunaklı bir limanının vurdumduymazlığa
kurban gitmesini istemememizde bu çalışmanın seçilmesindeki ana sebeptir.
28
Şahin, Mustafa, “Myndos Yüzey Araştırmaları 2005”,
Araştırma Sonuçları Toplantısı, Toplantıya
Sunulan Bildiriler 24.1, Ankara, 2007, ss. 293-307, s. 300.
29
Flemming, Nicholas C. – Czartoryska, N. M. G. – Hunter, P. M., “Archaeological
evidence for eustatic
and tectonic components of relative sea level change in the South Aegean”, Marine Archaeology: 23th
Symposium of the Colston Research Society, London, 1973, ss. 1-66, s. 42-44. Myndos limanı üzerine
yapılmış olan en kapsamlı araştırmadır. Fakat tam anlamı ile bir sualtı araştırmasından daha çok
yüzeyden gözlenen yapılar üzerine bir çalışmadır.