13
1964
yılı yaz ayında İsrail Sualtı Araştırma Kurumu(IUES) tarafından Haifa’nın
15 km kuzeyinde Akko antik kentinin limanında sualtı araştırmaları başlamıştır
67
. 1965
yılında, sualtında kalmış kalıntıların planı çıkarılmıştır. 1983 yılında
liman içi
derinleştirme çalışmaları sırasında iki gemi kargosunun kalıntıları gün ışığına
çıkarılmıştır.
1965
yılında Klazomenai limanı ile ilgili ilk araştırmayı burayı ziyaret eden G.
Bean yapmıştır
68
. Yaptığı araştırma sayesinde adanın batı sahilinde bir liman yapısından
bahsetmiştir. 1989 yılı kazılarında ise bir grup tarafından sualtı araştırması yapılmış ve
liman yapısının basit bir krokisi çıkarılmıştır
69
.
1965’lerden sonra Ege kıyılarında Kenchrai
70
, Anthedon
71
, Larymna
72
, Aegina
73
,
Kyme
74
ve Anadolu’nun güney kıyılarında
Phaselis
75
ve Side’de
76
araştırmalar
yapılmıştır. Özellikle bu araştırmaların 1965’lerden sonra önemli oranda artış
göstermesinin en önemli etkenlerinin başında scuba dalış tekniğinin gün geçtikçe
gelişmesi gelmektedir.
Blackman,
Anadolu
kıyılarında ilk liman araştırmalarının Phaselis antik kenti
limanında 1968 yılında Alman Arkeoloji Enstitüsü’nden H. Schläger tarafından
gerçekleştirdiğini bildirmektedir
77
. 1970 yılından itibaren J. Schäfer tarafından
67
http://www.rgzm.de/Navis2/Home/FramesE.cfm
(Kasım 2007).
68
Bean, George E., Eskiçağ’da
Ege Bölgesi, çev. İnci Delemen, İstanbul, 1997, ss. 108-116.
69
Van Beck René –Beelen, Jos, “Excavations on Karantina Island in Klozomenai: A Preliminary Report”,
Anatolica XVII, 1991, ss. 31-57, s.40.
70
Ayrıntılı bilgi için bkz: Blackmann, David J., “Ancient Harbours in the Mediterranean. Part 1”,
IJNA
11.2, 1982, ss. 79-104, s. 90.
71
Ayrıntılı bilgi için bkz: Schläger, Helmut – Blackman, David J. - Schäfer, Jörg, “Der Hafen von
Anthedon”,
AA 1968.1, Berlin, 1968, ss. 21-98.
72
Ayrıntılı bilgi için bkz: Schäfer, Jörg, “Beobachtungen zu den seeseitingen Mauern von Larymna in der
Lokris”,
AA 1967.4, Berlin, 1967, ss. 527-545.
73
Ayrıntılı bilgi için bkz: Knoblauch, Paul, “Neuere Untersuchungen an den Häfen von Ägina”,
BJb 169,
1969, ss.
104-116. - Knoblauch, Paul, “Die Hafenanlagen der Stadt Ägina”,
ADelt 27A, 1972, ss. 50-85.
74
Ayrıntılı bilgi için bkz: Schäfer, Jörg, –Schläger, Helmut, “Zur Seeseite von Kyme in der Aeolis”,
AA
1967.4, Berlin, 1967, ss. 40-57. - Knoblauch, Paul, “Eine neue topographische aufnahme des
Stadtgebietes von Kyme in der Aeolis”,
AA 1974.2, Berlin, 1974, ss. 285-291.
75
Ayrıntılı bilgi için bkz: Schläger, Helmut, - Schäfer, Jörg, “Phaselis: zur Topographie der Stadt und des
Hafengebietes”,
AA 1972.4, Berlin 1972, ss. 542-561. - Schläger Helmut, et al., Phaselis: Beiträge zur
Topographie und Geschichte der Stadt und ihrer Häfen, Istmitt Beih. 24,
Tübingen, 1981. - Blackmann,
David J., “The Harbours of Phaselis”,
IJNA 2.2, 1973, ss. 355-364.
76
Ayrıntılı bilgi için bkz: Schläger, Helmut, “Die Texte Vitruvs im Lichte der Untersuchungen am Hafen
von Side”,
BJb 171, ss. 150-161. - Knoblauch, Paul, Die Hafenanlagen und die anschliessenden
Seemauern
von Side, Ankara, 1977.
77
Blackmann, David J., “The Harbours of Phaselis”,
IJNA 2.2, 1973, ss. 355-364.
14
tamamlanmıştır
78
. Yapılan araştırmalar neticesinde Strabon’un bahsettiği gibi Phaselis
antik kentinin 3 adet limanı olduğu ispatlanmıştır (Çizim 2)
79
.
1978
yılında Kıbrıs adasının güney sahillerinde yer alan Amathus antik kentinde
günümüzde ekim alanı olarak kullanılan havzada gerçekleştirilen elektrik direnç
ölçümleri ile buranın limana ait olduğu anlaşılmıştır
80
. 1984 yılında buradaki kazılar
Atina’daki Fransız Okulu tarafından üstlenildi. 1984 yılındaki araştırmalar 8 dalıcı ile 4
hafta, 1985 yılında ise 20 kişi ile 8 hafta sürede gerçekleştirildi. 1984 yılında
başlayan
ve 1985 yılında sonuca ulaşan çalışmalarda limanın fotogrametrik yüzey araştırması
yapılmıştır. Kompleksin planında da gözlemlendiği gibi yapılar kuzey-güney ekseninde
uzanmaktadır. Bu yapılar üç geniş mendirek oluşturmuştur. Bu mendireklerin dış
tarafları büyük düzensiz bloklarla, iç yüzlerinde düzenli yerleştirilmiş taşlarla
korunmuştur. Limanın giriş kısmı güneydoğuya doğru, hakim rüzgârların karşısında 20
metre genişliğinde kurulmuştur. 1984–1985 yıllarında yapılan sondajlar mendireklerin
yapım ve çalışma tekniklerinin anlaşılmasında daha da yardımcı olmuştur. Ayrıca bu
sondajlar sayesinde mendireklere dalgaların ve aşındırmanın
verdiği olumsuz etki de
gözlemlenebilmiştir
81
.
1984 - 1985 ve 1987 yıllarında Thasos’un antik limanında sualtı kazısı
gerçekleştirilmiştir
82
. Liman kazısında ortalama 7 dalıcı, 3 mimar 1 restoratör ve çok
sınırlı sayıda teknik malzeme kullanılmıştır
83
. Bu kazılar sayesinde sığ sularda air-
liftlerin (hava hortumları) kullanıma uygun olmadığı anlaşılmıştır. Yapılan çalışmalar
sonucunda buranın bir adet değil, klasik ve arkaik döneme ait iki adet limanının olduğu
kanısına ulaşılmıştır.
78
Ayrıntılı bilgi için bkz: Schläger, Helmut, et al., Phaselis: Beiträge zur Topographie
und Geschichte der
Stadt und ihrer Häfen, Istmitt Beih. 24, Tübingen, 1981.
79
Strabon, Geographika, Antik Anadolu Coğrafyası,
Çev. A. Pekman, İstanbul, 2000, s. 246.
80
Aupert, Pierre, “Rapport Sur Les Travaux de la Mission de L’ècole Française a Amathonte en 1978”,
BCH 103.2, 1979, ss. 725-733, s. 726-728.
81
Empereur, Jean-Yves –Verlinden, Colette, “The Underwater excavation at the Ancient port of Amathus
in Cyprus
”, IJNA 16.1, 1987, ss.7-18.
82
Ayrıntılı bilgi için bkz: Archontidou-Argyri,
Aglaia - Empereur, Jean-Yves, “Le Port”,
BCH 111.2,
1987, ss.622-626.
83
Archontidou-Argyri, Aglaia – Simossi, Angeliki – Empereur, Jean-Yves, “The Underwater Excavation
at
the Ancient Port of Thasos, Greece”,
IJNA 18.1, 1989, ss. 51–59, s. 51.