T ə r ə f d a ş L i q va s I t ə s I l ə t ə h L ü k ə s I z L i k
Yüklə 373,47 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Mündəricat 4__
| TƏRƏFDAŞLIQ VASITƏSILƏ TƏHLÜKƏSIZLIK
T Ə R Ə F D A Ş L I Q VA S I T Ə S I L Ə T Ə H L Ü K Ə S I Z L I K 1 Ön söz Bu məcmuə Avro-Atlantika Tərəfdaşlığının söykəndiyi əsas prinsipləri və onların mühüm mexanizmlərini izah edir. Bu nəşr 5 əsas sahəni diqqət mərkəzində saxlayır – təhlükəsizlik dialoqu və əməkdaşlıq, sülhün dəstəklənməsi əməliyyatları, müdafi ə islahatları, fəlakətlərə hazırlıq və elm və ətraf mühit sahələrində əməkdaşlıq. Bu sahələr Avro-Atlantika təhlükəsizliyinin Tərəfdaşlıq yolu ilə necə genişləndirildiyini və əməkdaşlığın tərəfdaş ölkələr üçün necə lazımlı və səmərəli olduğunu göstərir. Tərəfdaşlıq fəaliyyətinin islahatlara, demokratik strukturların inkişafı və tərəfdaş ölkələrin çoxtərəfl i əməkdaşlıq çərçivəsində beynəlxalq aləmin üzvləri kimi iştirak etmələrinə müsbət təsiri aydın görünür. Bir nəşrdə tərəfdaş ölkələrin NATO ilə birgə fəaliyyətini hərtərəfl i mühakimə etmək qeyri- mümkün olardı. Bu fəaliyyət təkcə Balkanlarda və Əfqanıstanda yaxşı işaqlandırılmış sülhün dəsətklənməsi əməliyyatlarını deyil, bir sıra sahələrdə, məs., terrorizmlə mübarizə, müdfi ə islahatları, müdafi ənin iqtisadi aspektləri, fəlakətlərə hazırlıq, silahlara nəzarət, maddi-texniki təchizat, havadan müdafi ə, kosmosun idarə olunması, silahlanma, təhsil və hazırlıq, elm və ətraf mühit, və eləcə də informasiya proqramları sahəsində əməkdaşlığı əhatə edir. NATO həmçinin iki tərəfdaş ölkə - Rusiya və Ukrayna, habelə Aralıq dənizi Dialoqu iştirakçısı olan 7 ölkə ilə xüsusi əlaqələr yaratmışdır. Bundan əlavə, Alyans 2004-cü ilin iyununda İstanbul sammitində irəli sürülmüş təşəbbüs vasitəsilə Yaxın Şərq regionu ölkələri ilə əməkdaşlıq yollarını aramaqdadır. Bu əlaqələr broşurada təfsilatı ilə əhatə olunmayıb, lakin bu ölkələrlə hal-hazırki və perspektiv əməkdaşlıq Avro-Atlantika Tərəfdaşlığı çəçivəsində hazırlanmış fəaliyyət mexanizmləri əsasında həyata keçirilir.
2 2 Qeyd: Keçmiş Yuqoslaviya Respublikası Makedoniya ilə bağlı sorğular ulduz işarəsi (*) ilə işarələnmiş bu qeyd ilə göstərilmişdir: Türkiyə Makedoniya Respublikasını konstitusiya adı ilə tanıyır. Foto siyahıları: bütün fotolara müəllifl ik hüququ, başqa hal nəzərdə tutulmayıbsa, NATO-ya məxsusdur. Mündəricat 4__ Tərəfdaşlığın mənbələri və inkişafı
8__ Əsas
mexanizmlər 14__ Təhlükəsizlik və əməkdaşlıq məsələləri üzrə dialoq
Nato və
Tərəfdaş ölkələrin xəritəsi TƏRƏFDAŞLIQ VASITƏSILƏ © ullstein bild-Schnürer
3 3 20__ Sülhə yardım əməliyyatları
Müdafi ə
islahatları 29__ Fəlakətlərə hazırlıq və cavabvermə 33__ Təhlükəsizlik, elm və ətraf mühit
TƏHLÜKƏSIZLIK 36__ Əsl Avro-Atlantika təhlükəsizlik mədəniyyəti 1989-cu ilin noyabrında Berlin Divarının uçulması Soyuq Müharibənin başa çatdığını göstərdi. Qısa müddətdən sonra Mərkəzi və Şərqi Avropada baş verən sürətli dəyişikliklər NATO-nu yeni və tamamilə fərqli təhlükəsizlik təhdidləri ilə üzbəüz qoydu. Tamamilə yeni miqyaslı siyasi dəyişikliklər Avropada təhlükəsizliyin inkişafı üçün böyük imkanlar açdı, lakin bu qaçılmaz yeni şübhələr və qeyri-sabitlik üçün potensial yaratdı. Soyuq müharibənin doğurduğu qarşıdurmanın başa çatmasından sonra Avropada təhlükəsizlik məsələlərini yeni müsbət məcraya yönəltmək üçün nə etmək lazımdır? Avropa, Şərq və Qərb ölkələri arasındakı əlaqələri normallaşdırmaq üçün hansı addımlar atılmalıdır? Mərkəzi və Şərqi Avropa ölkələrinə yenicə qazanılmış müstəqilliklərini möhkəmləndirmək və bölgədə və dünyada qlobal təhlükəsizlik problemlərinin həllində tam demokratik ölkə olaraq iştirak etmək arzusunu həyata keçirməkdə necə yardım etmək olar? NATO ölkələri başçıları 1990-cı ilin iyulunda Londonda keçirilən sammitdə öz cavablarını açıqladılar. Şərq-Qərb ayrıseçkiliyinə son qoyaraq onlar yardım əli uzatdılar və bütün Mərkəzi və Şərqi Avropa ölkələrinə yeni əməkdaşlıq təklif etdilər. Beləliklə, 1991-ci ilin dekabrında Müttəfi qləri və yeni tərəfdaş-dövlətləri birləşdirmiş Şimali Atlantika Əməkdaşlıq Şurasının (ŞAƏŞ) - ümumi narahatlıq doğuran məsələləri müzakirə etmək üçün məsləhətçi strukturun təşkil edilməsi üçün şərait yaradıldı. (Şimali Atlantika Əməkdaşlıq Şurası (ŞAƏŞ) öz ilk iclasında tarixi hadisənin şahidi olduğu zaman Avropada belə dəyişikliklər baş verdi: yekun kommunike razılaşdırılan zaman Sovet səfi ri Sovetlər Birliyinin dağıldığını elan etdi və özünün yalnız Rusiya Federasiyasını təmsil etdiyini bildirdi.) Münasibətlərdəki bu əsas dəyişiklik Şimali Atlantika Alyansının 1991-ci ilin noyabr ayında elan olunmuş və təhlükəsizlik məsələlərinə daha geniş yanaşmanın qəbul edildiyi yeni strateji konsepsiyasında təsbit edildi. Şimali Atlantika Tərəfdaşlığın mənbələri və inkişafı > Soyuq Müharibənin başa çatması təhlükəsizliyin gücləndirilməsi və əməkdaşlığın inkişafı üçün yeni imkanlar açdı. 4 © ullstein bild-Schnürer Yüklə 373,47 Kb. Dostları ilə paylaş:
|