T ə r ə f d a ş L i q va s I t ə s I l ə t ə h L ü k ə s I z L i k
Yüklə 373,47 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- FƏRDI TƏRƏFDAŞLIQ ÜZRƏ ƏMƏLIYYAT PLANLARI
- Kütləvi qırğın silahı
13 13
Həmçinin əsas diqqəti iki strateji əhəmiyyət kəsb edən bölgə, o cümlədən, Qafqaz (Azərbaycan, Ermənistan və Gürcüstan) və Orta Asiya (Qazaxıstan, Qırğızıstan, Tacikistan, Türkmənistan və Özbəkistan) ilə qarşılıqlı əlaqələrin fəallaşdırılmasına yönəltmək qərar alındı. NATO- da bu iki bölgə üzrə xüsusi təmsilçi, həmçinin iki əlaqələndirmə zabiti təyin edildi. Onların qarşısına zərurət yarandıqca Fərdi Tərəfdaşlıq üzrə Əməliyyat Planlarının (FTƏP), Müdafi ə Təsisatlarının Qurulmasına və Terrorizmə qarşı mübarizəyə dair Tərəfdaşlıq Fəaliyyət Planlarının müvafi q aspektlərinin gerçəkləşdirilməsi, həmçinin Planlaşdırma və Analiz Prosesi (PAP) çərçivəsində əməkdaşlıq məsələləri üzrə yardım etmək və məsləhətlər vermək vəzifəsi qoyulur. Ətrafl ı məlumat üçün: www.nato.int/issues/eapc/index.html www.nato.int/issues/pfp/index.html FƏRDI TƏRƏFDAŞLIQ ÜZRƏ ƏMƏLIYYAT PLANLARI Fərdi Tərəfdaşlıq üzrə Əməliyyat Planlarının (FTƏP) qəbul edilməsi təşəbbüsü 2002–ci ilin noyabrında Praqada keçirilmiş Zirvə görüşündə irəli sürülüb. Onlarda NATO ilə əlaqələrini dərinləşdirmək üzrə siyasi arzusu və iqtidarı olan ölkələr iştirak edə bilər. Bu cür planlar ikiillik əsasda tərtib edilir və onların vasitəsi ilə Tərəfdaş- dövlətin Şimali Atlantika İttifaqı ilə, onların daxili islahatlarının dəstəklənməsinə kömək edən fəaliyyət növlərinə xüsusi diqqət yetirməklə, qarşılıqlı əlaqələrdə ola biləcəyi müxtəlif əməkdaşlıq mexanizmlərinin birləşməsinə yönəlibdir. FTƏP-də əməkdaşlığın məqsədləri konkret tərəfdaşlığın üstünlükləri aydın ifadə edilməli və istifadə olunması üçün təqdim edilmiş mexanizmlərin bilavasitə həmin üstünlüklərinə uyğun gəldiyinə zəmanət verilməlidir. NATO bu cür ölkələrlə onlarda keçirilən islahatların məqsədləri ilə bağlı konkret məsələlər üzrə məsləhətləşmələr aparmağı öhdəsinə götürür. FTƏP prosesi həmçinin aktual məsələlər üzrə fəal siyasi dialoqu ehtiva edə bilər. Bundan başqa, FTƏP vasitəsilə NATO-nun ayrı-ayrı Müttəfi qləri tərəfi ndən göstərilən ikitərfəli yardımı, həmçinin digər beynəlxalq təşkilatlarla birgə səyləri əlaqələndirmək daha asan olacaq. Planın vəzifələri siyasət və təhlükəsizlik məsələlərinin; müdafi ə, təhlükəsizlik və hərbi məsələlərin; ictimaiyyət üçün informasiya; elm və ətraf mühitin; mülki fövqəladə planlaşdırmanın; inzibati məsələlərin; mühafi zə və təhlükəsizliyin təminatı; ehtiyatlar məsələlərinin ümumi kateqoriyasını əhatə edir. 2004-cü ilin noyabrında Gürcüstan NATO ilə FTƏP-nin ilk iştirakçı-ölkəsi oldu. Hazırda Azərbaycan və Özbəkistanla FTƏP hazırlanır. Bu cür planın hazırlanmasına Ermənistan da maraq göstərib. > Avro-Atlantik Tərəfdaşlığı 2004-cü il İstanbul Sammitində daha da gücləndirildi.
14 Təhlükəsizlik şəraiti inkişaf etdikcə, Avro-Atlantika Tərəfdaşlığı da inkişaf edir. Bu, NATO üzrə Müttəfi qlər və Tərəfdaş-dövlətlər üçün böyük əhəmiyyət kəsb edən bir çox təhlükəsizlik problemlərini həll etmək zərurəti ilə müəyyənləşdirilir. NATO ölkələri və Tərəfdaş- dövlətlərin Sülhə Yardım üzrə Birgə Qüvvələrinin yerləşdirildiyi Balkanlar və Əfqanıstanda təhlükəsizlik şəraitinin inkişafı məsələləri üzrə müntəzəm surətdə fi kir mübadiləsi aparılır. Terrorizmə qarşı mübərizə və kütləvi qırğın silahı, həmçinin atıcı və yüngül silahların yayılması ilə bağlı problemlərin həlli kimi əsas fəaliyyət sahələrində xüsusi biliklərin mübadiləsinə, əməli əməkdaşlığın inkişafı və onun əlaqələndirilməsinə yardım göstərməyə yönəlmiş təşəbbüslər qəbul olunur. Bir çox təhlükəsizlik problemləri qonşu ölkələrlə qarşılıqlı sıx əlaqələr sayəsində daha yaxşı həll edilir. AATŞ və SNT Proqramı Tərəfdaş-dövlətlər arasında əsas məsələlər üzrə regional və subregional səviyyədə, xüsusən Cənubi-Şərqi Avropa, Qafqaz və Mərkəzi Asiyada, əməkdaşlığın inkişafı və dəstəklənməsi üçün yaxşı əsasdır. Terrorizmə qarşı mübarizə Terrorizmə qarşı mübarizə indi NATO-nun ən mühüm vəzifələrindən biri olub. 2001-ci il sentyabrın 11-də ABŞ-da törədilmiş terror aktları NATO-nun Vaşinqton müqaviləsinin (Şimali Atlantika Alyansının kollektiv müdafi ə haqqında əsas Müqaviləsinin) 5-ci Maddəsinin tətbiq etməsinə səbəb oldu. Terror aktlarının ertəsi günü ən qısa müddət ərzində çağırılmış iclasda NATO ölkələri və Tərəfdaş-dövlətlərin səfi rləri qətiyyətlə bu aktları pislədilər və terrorizm zülmü ilə mübarizədə qüvvələrini əsirgəməyəcəklərini öhdələrinə götürürdlər. Təhlükəsizlik və əməkdaşlıq məsələləri üzrə dialoq «Biz bu barbar hərəkətlərindən sarsılmışıq və qətiyyətlə onları pisləyirik. Bu hərəkətlər bizim ümumi dəyərlərimizə qarşı yönəlibdir. Biz bu dəyərlərin zorakılıq yolu ilə gedənlər tərəfi ndən nüfuzdan salınmasına yol vermərik. Biz terrorizm bəlası ilə mübarizədə bütün qüvvələrimizi sərf edəcəyimizi öhdəmizə götürürük. Biz Tərəfdaşlıq və Əməkdaşlıq ideallarının qələbə çalacağına əminliyimizdə birik». (AATŞ-nın Bəyanatı, 12 sentyabr 2001-ci il)
15 AATŞ-nın Şimali Amerika və Avropadan başlamış Mərkəzi Asiyaya qədər uzanan bölgədə yerləşmiş üzv-dövlətlərinin o gün ifadə etdiyi və sonradan terrorizmə qarşı mübarizə kampaniyasında özünü büruzə verdiyi həmrəylik göstərdi ki, NATO-nun Tərəfdaşlıq Təşəbbüsləri əsl Avro-Atlantika təhlükəsizliyi mədəniyyətinin yaranmasına səbəb olmuşdur. Terrorizm təhlükəsinə qarşı mübarizədə qüvvələrin birləşdirilməsi üzrə ümumi qətiyyət Terrorizmə qarşı mübarizəyə dair Tərəfdaşlıq Fəaliyyət Planının qəbul edildiyi Praqa Zirvə görüşündə öz konkret ifadəsini tapdı. Bu Fəaliyyət Planı siyasi məsləhətləşmələr və əməli tədbirlər vasitəsilə bu sahədə əməkdaşlıq və xüsusi biliklər mübadiləsinin əsasını təşkil edir. O, sərhədlərin təhlükəsizliyi, terrorizmə qarşı mübarizə məsələləri üzrə məşq xüsusunda təlimlər və döyüş hazırlığı, terror aktlarından müdafi ə və onların nəticələrinin aradan qaldırılması üçün qüvvə və vasitələrin yaradılması kimi sahələrdə kəşfi yyat məlumatları mübadiləsi və əməkdaşlığın təkmilləşdirilməsinə kömək edir
sursatlarının, habelə köçürülən zenit-raket kompleksləri və qumbaraatanları kimi atıcı və yüngül silahların artığının fi ziki təhlükəsizliyi və təhlükəsiz məhv edilməsinin təmin edilməsi üzrə fəaliyyətin inkişafına yardım göstərir. Kütləvi qırğın silahının yayılmasına qarşı mübarizə Kütləvi qırğın silahı Kütləvi qırğın silahının (KQS) yayılmasının qarşısını almaq XXI əsrin təhlükəsizliyinin təmin edilməsi üzrə ən mühüm vəzifələrindən biridir. NATO-nun öz Tərəfdaşları ilə dialoqu Şimali Atlantika Alyansının kütləvi qırğın silahının yayılmaması sahəsindəki məqsədlərinə nail olmaqda xüsusi rol oynayır. Etimad - kütləvi qırğın silahının yayılmasına qarşı mübarizədə səylərin uğurlu olmasının zəruri şərtidir. Onu isə yalnız açıqlıq və şəffafl ıq şəraitində yaratmaq olar. Şimali Atlantika Alyansı Tərəfdaşları ilə məsləhətləşmələr vasitəsilə KQS yayılması ilə bağlı məsələlər üzrə qarşılıqlı anlaşma və informasiya mübadiləsini genişləndirməyə çalışır. Xarici işlər və müdafi ə nazirlikləri əməkdaşlarının iştirak etdiyi bu cür məsləhətləşmələr siyasi və hərbi fəaliyyətin müzakirəsinə yönəlib və etimadın möhkəmləndirilməsinə mühüm töhfə verir. Bundan başqa, bir sıra Tərəfdaş-dövlətlər KQS-nin tətbiqi zamanı yaranan xüsusi şəraitə hazırlıq planında böyük imkanlara malikdir və buna görə də bu sahədə birgə səylərin fəallaşdırılmasına əhəmiyyətli töhfəsini verə bilərlər. Bu problemin konkret aspektlərinin müzakirə edildiyi bir neçə seminar və simpozium keçirilib. Bu tədbirlərdə həmin problemin, o cümlədən, «Qarayara – ibrət dərsləri» mövzusu üzrə məsələlər müzakirə olunub, ABŞ-da 2001-ci ilin payızında və digər ölkələrdə baş vermiş hadisələrin nəticələri üzrə toplanmış təcrübənin əsasında fövqəladə hadisələr ehtimalına qarşı bəzi ən mühüm planlaşdırma aspektləri qeyd edilib. Digər mövzu sənayenin ətraf mühitə vurduğu ziyanla bağlı problemlər və digər praktiki tibbi məsələlərlə bağlı idi. > Kütləvi qırğın silahlarının yayılması XXI əsr üçün ciddi təhlükəsizlik təhdidi yaradır. Yüklə 373,47 Kb. Dostları ilə paylaş:
|