T ə r ə f d a ş L i q va s I t ə s I l ə t ə h L ü k ə s I z L i k

18 

Belçika (1)

Bolqarıstan (2)

Kanada (3)

Çexiya Respublikası (4)

Danimarka (5)

Estonyia (6)

Fransa (7)

Almaniya (8)

Yunanıstan (9)

Macarıstan (10)

İslandiya (11)

İtaliya (12)

Latviya (13)

Litva (14)

Lüksemburq (15)

Hollandiya (16)

Norveç (17)

Polşa (18)

Portuqaliya (19)

Rumıniya (20)

Slovakiya (21)

Sloveniya (22)

İspaniya (23)

Türkiyə (24)

Birləşmiş Krallıq (25)

ABŞ (26)

NATO ÖLKƏLƏRI 

1

16

7

23

19

25

35

11

8

15

4

40

17

22

29

41

12

26

3

5

---

19 

Albaniya (27)

Ermənistan (28)

Avstriya (29)

Azərbaycan (30)

Belorusiya (31)

Xorvatiya (32)

Finlandiya (33)

Gürcüstan (34)

İrlandiya (35)

Qazaxıstan (36)

 

TƏRƏFDAŞ-DÖVLƏTLƏRI

* Türkiyə Makedoniya Respublikasını konstitusiya adı ilə tanıyır

4

18

14

13

6

33

40

39

36

37

42

46

44

34

30

28

24

2

9

43

27

20

10

21

22

29

32

38

45

31

Qırğızıstan (37)

Moldova (38)

Rusiya (39)

İsveç (40)

İsveçrə (41)

Tacikistan (42)

keçmiş Yuqoslaviya Respublikası Makedoniya* (43)

Türkmənistan (44)

Ukrayna (45)

Özbəkistan (46)

---

20 

20 

Tərəfdaş-dövlətlər NATO-nun rəhbərliyi altında 

Balkanlarda sülhə yardım əməliyyatlarında ən mühüm 

rol oynayıb, indi isə onlar həmçinin NATO-nun 

Əfqanıstandakı missiyasına öz töhfələrini verirlər. 

Tərəfdaş-dövlətlərin bu əməliyyatlarda iştirakı Avro-

Atlantika bölgəsi və onun hüdudlarından kənarda 

təhlükəsizliyi artırır. Bu, Tərəfdaş-dövlətlərin 

qüvvələrinə NATO üzrə Müttəfi qlərin qüvvələri ilə 

birgə böhran bölgələrində sabitliyin bərpası üzrə 

əməli fəaliyyət təcrübəsi toplamağa imkan verir. Bu 

həmçinin Şimali Atlantika Alyansı üzv-dövlətlərinin 

üzərinə düşən artan əməliyyatların yükünü 

azaltmağa kömək edir. Bundan başqa, Tərəfdaşların 

NATO-nun rəhbərliyi altında əməliyyatlarda iştirakı 

digər ölkələrə böhran tənzimlənməsində və 

sabitsizliyin yayılmasının qarşısını almaqda yardım 

edilməsi məsələsi üzrə geniş beynəlxalq 

konsensusun ifadəsidir.

Bir çox Tərəfdaş-dövlətlərdən olan hərbi qulluqçular 

üçün artıq NATO üzrə həmkarları ilə Şimali Atlantika 

Alyansının mürəkkəb şəraitdə necə hərəkət etdiyi ilə 

tanış olaraq əməkdaşlıq etmək adət halını alıb. Məhz 

bu amil soyuq müharibənin sonuna qədər bölünmüş 

qitə şəraitində bir-birinə qarşı duran hərbi ittifaqlarda 

iştirak edən hərbi qulluqçular arasında əlaqələrin 

yaxşılaşdırılması və etibarın və qarşılıqlı anlaşmanın 

möhkəmləndirilməsi üçün çox böyük əhəmiyyət kəsb 

edir. Bu gün NATO və Tərəfdaş-dövlətlər XXI  əsrin 

problemlərinə müqavimət göstərmək üçün 

əməliyyatlarda birgə fəaliyyət göstərirlər.

Əfqanıstanda həyata keçirilən 

missiya 

2003-cü ilin avqustundan NATO Əfqanıstanda 

Beynəlxalq Təhlükəsizliyə Yardım Qüvvələrinə (BTYQ) 

başçılıq edir. BMT-nin mandatı ilə həyata keçirilən bu 

missiyanın məqsədi Əfqanıstan iqtidarına 20 il davam 

edən vətəndaş müharibəsindən sonra dinc quruculuğa  

başlayan ölkədə sülh və sabitliyin bərpa edilməsində 

və onun təkrarən terrorçular üçün baza kimi istifadə 

olunmasının qarşısını almaqda kömək 

göstərməkdən ibarətdir. 

İlkin mandata görə BTYQ-nin fəaliyyət dairəsi Kabil və 

ona yaxın rayonları ilə məhdudlaşırdı, lakin sonradan, 

BMT-nin yeni mandatına əsasən, bu dairə paytaxtdan 

kənarda olan ərazilər nəzərə alınmaqla genişləndirildi. 

BTYQ-nin iştirakı tədricən Əyalət Bərpa Qruplarının 

(ƏBQ) – mərkəzi hökumətin hakimiyyətini 

genişləndirmək və ölkənin inkişafı və bərpa olunmasını 

asanlaşdırmaq məqsədi ilə əyalətlərdə fəaliyyət 

göstərən mülki və hərbi şəxslərdən ibarət qrupların 

yaradıldığı şimal rayonları istiqamətində genişləndi. 

2004-cü ilin payızında bu qüvvələrin fəaliyyət 

dairəsinin Kabildən qərbə doğru genişləndirilməsinə 

hazırlıq işlərinə başlanıldı. Bundan başqa, 8 həftə 

ərzində 2004-cü ilin oktyabrında baş tutmuş prezident 

seçkilərinə hazırlıq və onun keçirilməsi prosesinə 

yardım göstərmək üçün Əfqanıstanda əlavə hərbi 

qulluqçu kontingenti yerləşdirilmişdi. 

Sülhə yardım əməliyyatları 

> Tərəfdaş dövlətlər Əfqanıstandakı 

Beynəlxalq Təhlükəsizliyə Yardım 

Qüvvələrinə əhəmiyyətli töhfə verirlər. 

© Finnish Defence Forces

---