~ 1 ~
«T
əsdiq edilmişdir»
Az
ərbaycan Respublikasının
M
ərkəzi Bankı
Q
ərar № 32
25 dekabr 2012-ci il
S
ədr
_____________________
Elman Rüst
əmov
Az
ərbaycan Respublikasının bank sistemi üçün Hesablar Planı
v
ə onun tətbiqinə dair Metodiki Göstərişlər
1.
Ümumi müdd
əalar
1.1. Bu s
ənəd 1 yanvar 2012-ci il tarixinə qüvvədə olan Maliyyə Hesabatlarının Beynəlxalq
Standartlarına (bundan sonra - MHBS) uyğun olaraq hazırlanmış və Azərbaycan Respublikasının bank
sistemi üçün hesablar planını və onun tətbiqinə dair metodiki göstərişləri müəyyən edir.
1.2. Hesablar planı və onun tətbiqinə dair Metodiki Göstərişlər Azərbaycan Respublikasının
M
ərkəzi Bankında (bundan sonra - AMB) və Azərbaycan Respublikasında fəaliyyət göstərən kredit
t
əşkilatlarında mühasibat uçotu üzrə əməliyyatların MHBS-ə uyğun maliyyə hesabatlarında əks etdirilməsi
üçün istifad
ə olunur.
1.3. Hesablar Planı və onun tətbiqinə dair Metodiki Göstərişlər maliyyə hesabatlarının
elementl
ərini və balansdankənar hesabların xüsusiyyətlərini təsvir edir, habelə bank əməliyyatlarının bu
hesablarda uçotuna dair metodoloji
əsasları müəyyənləşdirir.
2.
Anlayışlar
2.0. Bu s
ənəddə istifadə olunan anlayışlar aşağıdakı mənaları ifadə edir:
2.0.1. «Nostro» müxbir hesablar -
bankın (A bankının) digər bankda (B bankında) olan müxbir
hesabları;
2.0.2. «Loro» müxbir hesablar - dig
ər bankın (B bankının) bankda (A bankında) olan
müxbir hesabları;
2.0.3.
Bloklaşdırılmış hesab - akkreditivlərin açılması, qarantiyaların verilməsi və digər bank
əməliyyatları ilə əlaqədar müəyyən müddətə dayandırılmış və ya məhdudlaşdırılmış müştəri hesabı;
2.0.4.
Bağlanmış hesab - hesab üzrə qalığı olan bağlanmış müştəri hesabı;
2.0.5. Büdc
ə təşkilatı - maliyyələşdirilməsi bilavasitə Azərbaycan Res-publikasının dövlət büdcəsi
v
ə Naxçıvan Muxtar Respublikasının büdcəsi hesabına həyata keçirilən idarə və təşkilatlar;
~ 2 ~
2.0.6.
Büdc
ədənkənar dövlət fondları - qanunvericiliyə uyğun olaraq dövlət tərəfindən hüquqi
şəxs qismində təsis edilmiş və dövlət büdcəsindən kənar müstəqil büdcəyə malik olan məqsədli dövlət
maliyy
ə fondları;
2.0.7.
Dövl
ət mülkiyyətində olan hüquqi şəxslər - dövlət mülkiyyətinə əsaslanan və ya
s
əhmlərin nəzarət zərfi dövlətə məxsus olan hüquqi şəxslər;
2.0.8.
Dövl
ət mülkiyyətində olmayan hüquqi şəxslər - təsərrüfat ortaqlıqları və cəmiyyətləri də
daxil olmaqla dövl
ət mülkiyyətində olmayan hüquqi şəxslər;
2.0.9.
F
ərdi sahibkar - əsas
məqsədi əmlak istifadəsindən, əmtəə satışından, işlər görülməsindən
v
ə ya xidmətlər göstərilməsindən mənfəət götürülməsi olan hüquqi şəxs yaratmadan sahibkarlıq fəaliyyəti
il
ə məşğul olan fiziki şəxs;
2.0.10.
Fiziki şəxs - hüquqi münasibətlərdə öz adından
iştirak edən insan fərdi;
2.0.11.
Xarici dövl
ətlərin rəsmi nümayəndəlikləri - Azərbaycan Respublikasının ərazisində
f
əaliyyət göstərən xarici dövlətlərin rəsmi nümayəndəlikləri (səfirliklər, konsulluqlar və bu statusa malik
olan dig
ər təşkilatlar);
2.0.12.
Maliyy
ə institutları/təşkilatları - depozitlər cəlb edən/idarə edən və/və ya kreditlər verən
t
əşkilatlar, o cümlədən banklar, bank olmayan kredit təşkilatları, kredit ittifaqları, trast şirkətləri, habelə
sığorta şirkətləri, pensiya fondları, brokerlər, anderrayterlər, investisiya şirkətləri;
2.0.13.
Beyn
əlxalq maliyyə institutları - Beynəlxalq Valyuta Fondu, Dünya Bankı, Beynəlxalq
Maliyy
ə Korporasiyası, Avropa Yenidənqurma və İnkişaf Bankı, İslam İnkişaf Bankı və maliyyə
sah
əsində beynəlxalq razılaşmalar əsasında yaradılan digər beynəlxalq maliyyə institutları;
2.0.14.
Maliyy
ə sektoru - iqtisadiyyatın maliyyə institutlarının/ təşkilatlarının fəaliyyət göstərdiyi
hiss
əsi;
2.0.15.
Qeyri-maliyy
ə sektoru - maliyyə sektoruna daxil olmayan
müəssisə və təşkilatlar;
2.0.16.
M
ərkəzi Xəzinədarlıq - Azərbaycan Respublikası Maliyyə Nazir-liyinin Dövlət
X
əzinədarlığı Agentliyi;
2.0.17.
Öd
əniş terminalı və ya proqram-texniki kompleks - ödəyicilərə ödənişləri nağd pul
v
əsaiti və ya ödəniş kartları vasitəsilə həyata keçirmək imkanı verən və onları ödəniş əməliyyatları üzrə
t
əsdiqləyici sənədlə təmin edən müvafiq proqram təminatı ilə təchiz olunmuş avadanlıq;
2.0.18.
Yolda olan nağd pul və digər ödəniş vasitələri - hesabat tarixinə banka aid olan, lakin
hesablaşma hesabına mədaxil olunmamış nağd pul və digər ödəniş vasitələri.
2.0.19.
Yolda olan qiym
ətli metallar - hesabat tarixinə banka aid olan, lakin hesablaşma hesabına
m
ədaxil olunmamış qiymətli metallar.
3.
Hesablar planının strukturu və təsnifləşdirilməsi
3.1.
Hesablar planı 5 hissədən ibarətdir:
3.1.1. aktivl
ər;
3.1.2. öhd
əliklər;
3.1.3. kapital;
3.1.4. m
ənfəət və zərər;
3.1.5. balansdank
ənar hesablar.