6
5.2.1. Düzbucaqlılar düsturu………………………………..163
5.2.2. Trapeslər düsturu……………………………………..165
5.2.3. Parabolalar üsulu (Simpson düsturu) ………………...166
5.2.4. Çebışevin kvadratur düsturu haqqında anlayış…….170
6. ADİ DİFFERENSİAL TƏNLİKLƏRİN
TƏQRİBİ HƏLLİ……………………………………………175
6.1. Koşi məsələləri……………………………………….177
6.1.1 Sıralar vasitəsilə differensial tənliklərin
inteqrallanması……………………………………………….177
6.1.2. Ardıcıl yaxınlaşma üsulu…………………………….181
6.1.3. Ədədi inteqrallama üsulu…………………………….184
6.1.4. Eyler üsulu ilə birtərtibli differensial tənliklərin
təqribi həlli………………………………………………….188
6.1.5. Runqe-Kuttüsulu……………………………………..191
6.1.6 Teylor düsturuna əsaslanaraq fərqlər üsulu ilə
differensial tənliklərin təqribi hesablanması ………………..194
6.1.7. Miln üsulu……………………………………………201
6.1.8. Eyler üsulu ilə (qrafık üsulla) differensial
tənliklərin həlli……………………………………………….207
6.2. Adi
differensial
tənliklər üçün sərhəd məsələləri……211
6.2.1. Sərhəd məsələsinin ümumi qoyuluşu ………………...211
6.2.2. Xətti sərhəd məsələləri……………………………….213
6.2.3. İkitərtibli xətti differensial tənliklər üçün iki
nöqtəli Koşi məsələsinə reduksiya…………………………...214
6.2.4. Sonlu fərqlər üsulu…………………………………217
6.2.5. Kollokasiya üsulu…………………………………….223
6.2.6. Ən kiçik kvadratlar üsulu…………………………….226
7
6.2.7. Qalerkin üsulu..............................................................228
7. EHTİMAL NƏZƏRİYYƏSİ VƏ RİYAZİ
STATİSTİKA ………………………………………………..231
7.1. Ehtimal
nəzəriyyəsi…………………………………..231
7.1.1. Təsadüfi hadisələr……………………………………231
7.1.2. Ehtimalın klassik tərifi……………………………….233
7.1.3. Ehtimalların toplanması teoremi……………………..235
7.1.4. Ehtimalların vurulması teoremi……………………...237
7.1.5. Tam ehtimal və Bayes düsturları.................................238
7.1.6. Sınaqların təkrar olunması...........................................239
7.1.7 Bernulli düsturu ………………………………………..240
7.1.8. Laplasın lokal teoremi………………………………..241
7.1.9. Laplasın inteqral teoremi…………………………….243
7.2. Diskret
və kəsilməz təsadüfi kəmiyyətlər……………245
7.2.1. Diskret və kəsilməz kəmiyyətlər…………………….245
7.2.2. Binomial payianma…………………………………..247
7.2.3 Puasson
paylanması………………………………….249
7.2.4 Diskret
təsadüfi kəmiyyətlərin riyazi gözləməsi…….251
7.2.5. Riyazi gözləmənin ehtimal mənası……………………252
7.2.6 Riyazi gözləmənin xassələri………………………….253
7.2.7. Diskret təsadüfi kəmiyyətlərin dispersiyası………….254
7.2.8. Təsadüfi kəmiyyətin onun
riyazi gözləməsindən meyli………………………………….255
7.2.9. Diskret təsadüfi kəmiyyətlərin dispersiyası
və onun hesablama düsturu…………………………….……256
7.2.10. Dispersiyanın xassələri………………………………259
7.2.1 l.Orta kvadratik meyl………………………………….261
8
7.3.
İnteqral funksiyası…………………………………. ..261
7.3.1. Paylanmanın inteqral funksiyası..................................261
7.3.2. İnteqral funksiyanın xassələri………………………..262
7.3.3. İnteqral funksiyasının qrafiki ………………………..264
7.4. Kəsilməz təsadüfi kəmiyyət ehtimalının
paylanmasının differensial funksiyası……………………….265
7.4.1. Differensial funksiyanın xassələri……………………265
7.4.2. Kəsilməz təsadüfi kəmiyyətin verilmiş intervala
düşmə ehtimalı……………………………………………….267
7.4.3. Kəsilməz təsadüfi kəmiyyətlərin ədədi
xarakteristikası………………………………………………268
7.4.4. Normal paylanma…………………………………….270
7.4.5. Normal əyri…………………………………………..272
7.4.6. Parametrlərin normal paylanma əyrisinin
formasına təsiri………………………………………………274
8.1. RİYAZİ STATİSTİKANIN ELEMENTLƏRİ………275
8.1.1. Baş və seçmə yığım…………………………………..276
8.1.2. Seçmənin statistik paylanması……………………….278
8.1.3. Paylanmanın empirik funksiyası……………………..279
8.1.4. Poliqon və histoqramına……………………………...281
8.15. Paylanma parametrlərinin statistik
qymətiəndirilməsi……………………………………………284
8.1.6. Baş orta……………………………………………....285
8.1.7. Baş və seçmə dispersiya……………………………..287
8.1.8. Dispersiyanın hesablama düsturu…………………….288
8.2. Korrelyasiya
nəzəriyyəsinin elementləri. .
Funksional, statistik və korrelyasiya asılılığı ………………..289
8.2.1. Şərti orta. Korrelyasiya asılılığı……………………….290
8.2.3. Reqressiya düz xətt tənliyinin parametrlərinin
tapılması……………………………………………………...292
8.2.4. Qruplaşmış məlumatlara görə, reqressiyanın
9
seçilmiş tənliyinin parametrlərinin axtarılması........................296
8.2.5. Əyrixətli korrelyasiyanın sadə halları………………..298
ƏLAVƏLƏR...........................................................................301
İstifadə olunan ədəbiyyat…………………………………….305
10
MÜƏLLİFDƏN
Müəllif 40 ilə yaxın müddət ərzində indiki Azərbaycan
Dövlət Neft Akademiyasında «Ali riyaziyyat» kafedrasının
dosenti kimi «Ali riyaziyyat» kursundan müxtəlif ixtisaslar üçün
mühazirələr oxumuş, məşğələlər aparmışdır. Mədən geoflzikası
ixtisasınan həmin akademiyanın «Faydalı qazıntı yataqlarının
geofiziki üsullarla axtarışı və kəşfiyyatı» kafedrasında və
Əlcəzair Xalq Demokratik Respublikasının Bumerdes şəhərində
yerləşən Neft-kimya İnstitutunda «Geofizika» kafedrasında
«Mədən geofizikasının nəzəri əsasları» kursundan mühazirələr
oxumuş, məşqələ və laboratoriya işləri aparmış, həmçinin kurs
və diplom layihələrinə rəhbərlik etmişdir.
Tədris zamanı, xüsusilə əcnəbi dilləri lazımı səviyyədə
bilməyən tələbə və bu sahədə ana dilində lazimi ədəbiyyatın
olmaması üzündən verilən mövzuların mənimsnilməsində xeyli
çətinliklər törədirdi. Ona görə də bu çatışmamazlıqları aradan
qaldırmaq məqsədilə Azərbaycan dilində belə bir kitabı yazmaq
qərarına gəlmişdim, lakin bir sıra obyektiv və subyektiv səbəblər
üzündən bu arzunu əvvələr həyata keçirmək mümkün olmadı,
nəhayət, bir qədər gec də olsa, bu işi başa çatdırdım. Qoyulan
məqsədə nə dərəcədə nail olmağımı kitabdan istifadə edən
hörmətli oxucular dəyərləndirəcəklər.
Kitabın yazılması üçün müvafiq imkan və şərait
yaratdıqlarına görə əməkdaşı olduğum Dövlət Neft Şirkətinin
Dostları ilə paylaş: |