Tab maravçu: Kəsgin nişançı



Yüklə 6,64 Mb.
səhifə1/65
tarix12.10.2018
ölçüsü6,64 Mb.
#73671
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   65

QARAÇAY BALQAR – AZƏRBAYCAN TÜRKCƏSİ SÖZLÜK


ARIN

QARAÇAY BALKAR – AZƏRBAYCAN TÜRKCƏSİ

SÖZLÜK
HƏSƏNBƏY HADİ
TƏBRİZ

2006

a 1. "ya" , "isə" anlamında bir sözcük. ünlü ilə bitən kəlimələrdən sonra “va” şəklində gəlir.
- sən a neq qəlməys: ya sən niyə gəlmirsin.
- anı ya çırtda görməğənmə. onu isə heç görmədim.
- mən toqta deyirəm. sən a çallab barasa: mən dur diyirəm. sən isə sıvışıb gedirsin.
- mən qadalıb işləymə. sən a?. mən harıl harıl çalışıram. ya sən ?
-
ək. mümkün mü?. olur mu?.
- dilək bildirir. - aytsanq a: söyləsənə. - bersəng a: versənə. - barmay a. barmay amalıbız yoxdu: gedməmək olur mu. çarəsiz gidəcəğiz.

ab ab11. yap. 1. usul. yol. metod. 1. qolaylıq. əl yatqınlığı.
- yapın, yolun tabmaq: işin qolayını bulmaq.
- yapına düzəlmək: işi usuluna görə yapmaq.
- işinin yapın bilgən armaz: işin yolun bilən yorulmaz.

aba əba. 1. örtüq. çulqa. din kişilərnin giytikləri cübbə. 1. nənə.

abaca appaça11. qorxuluq.

abacı11 1. cin. xortlaq. 2. öcü.

abacırıq11 topraq. - abacırıq yer: zəmin. təməl. əsas.

abadan böyük. iri. yaşlı.
- abadan yaşım üydədi: böyük oğlum evdədir.
- qaqqını abadanın sayla: yumurtanın irisini seç.
- abadan abadan: iri iri.

abadanlıq 1. irilik. böyüklük. 2. yaşlı. - yaşlanı ortasında abadanlıqın esqə alıb söyləşdi: gənçlərin ortasında yaşını gözə alaraq qonuştu.

abarmaq11 yox etmək. bitirmək. tükətmək.
- aparılmaq: bitmək. tükənmək. yox olmaq.
- evdə qırcın aparılqandı. evdə əkmək bitmiş.

abartma göltürtüv11.

abartmaq göltürtmək11. götürtmək.

abatarlaq11 daha quvvətli. daha böyük. daha gür.

abaza qoyan11 əbə köməçi.

abaza11 qafqaz xalqlarından abazinlər. abazalar. - abazalı: abaza boyundan qafqasyalı.

abçımaq11 1. şaşırmaq. səndələmək. çəkinmək. ürkmək. bezmək. cəsarəti qırılmaq. canı sıxılmaq. 2. zərər görmək. xərab olmaq.

abcın apsın11. elti.

abçıqan11 şaşırmış. sərsəmləşmiş. ürkmüş. bezgin. cəsarətsiz.

abçıtmaq11 şaşırtmaq. səndələtmək. ürkütmək. bezdirmək.

abçıtqan11 şaşırtan. sərsəmlətən. ürkütən. bezdirən.

aberi bir şey. hərhanqı bir şey. ıvır-qıvır. - aberi aşaymısız?: bir şey yiyor musunuz?.

abezeq qız, ərkəklərin qol qola girərək oynadıqları bir oyun. - abezeqqə barmaq: abezeq oyunını yapmaq. - abezeq tartuv: abezeq oyunun müziği. - abezeq təpsəv: abezeq oyunı.

abıçar11 subay. zabit.

abınçaq qaycaq. dəvamlı ayaqı taxılan. sürçən. - ol abınçaq yaşçıq, qaçan da yıxılıb turadı. o ayağı davamlı taxılan cocuq hər zaman yerə düşür.

abındırmaq11 düşürmək. səndələtmək. duraqsatmaq. quşquya düşürmək.

abınış11 ayağı taxılmaq.

abınıvçu11 ayağı dəvamlı taxılan. şansı yavər getməyən. bəxtsiz.

abınıvuq11 1. talehsiz. şanssız. 2. dəvamlı ayağı taxılan.

abınmaq11 ayağı taxılmaq. ayağı sürçmək. - daşqa abınıb yıxıldı: daşa taxılıb düştü.

abınmaq11 duraqsamaq. quşqulanmaq. - sözdə abınmaq: qonuşurkən duraqlamaq.

abınqı11 axşam.

abın-sürün etmək11 düşə qalxa yerimək.

abıray11 otoritə. nifüz.

abirəq11 bax > abrək.

abtal sant11. axmaq. sərsəm. diqqətsiz. dalqın. təlisiman11. axmaq. budala.

abtal sılqır11. sərsəm. salaq.

abtallaşmaq sılqırlanmaq11. sərsəmləşmək.

abtallaşmaq təlisinmək11. axmaqlaşmaq.

abtallaşmaq təntəqlənmək11. axmaqlaşmaq.

abtallıqla sançasına11. axamaxlıqla. budallıqla.

abzar11 avlu.

abzıramaq11 ümidini itirmək. yılmaq. sinmək. şaşırmaq. sərsəmləşmək.

abzıraqan11 yılmış. bitgən. şaşqın.

abzıratmaq11 yıldırmaq. sindirmək. səndələtmək

abzıratmaq11 yıldırmaq. sindirmək. səndələtmək. sərsəmlətmək.

abzırav11 şaşqınlıq. ürkü.

ac aclıq. - ac bolmaq: acığmaq. - ac qaraqılay: aç qarnına.

aça aca11. ilk cocuq

aca11 aça. ilk cocuq

acal əcəl. - acalqa bolcal yox: əcələ və’də yoq.
- acal qayıq: çabuq devriləbilən incə, uzun qayıq.

acallı11 avçı dilində dağ geçisinin tabu adı.

açan11 haçan. kaçan. o çağ. o vax. o zaman.

acaşındırmaq11 şaşırtmaq. itirmək. - qoyan izini acaşındırdı: tavşan izini itirdi.

acaşınmaq11 şaşırmaq. itmək.

acaşmaq11 bax > ayaşmaq.

açav11 bağış. savat. sovğat. ulağ. ərməğan. mükafat.

açay11 çalan.

açayıb düğün, şölənlərində əğləncəyi yönə tən kimsə.

açaymaq11 acığmaq.

acdan taramaq11 aclıq çəkmək. aclıqtan əziyət çəkmək.

acdaqan11 dev. insanüstü varlıq.

acğınmaq sınıqmaq11. üzgünmək. qırğınmaq. ruhi yöndən acı çəkmək. ruh qırıqlığına uğramaq.

acgöz qısdırıqçı. öləmən11. qazanmara11. obur. pisboğaz. cırtqıç11. yırtqıç11. qısmar11. çimri. qızmar11. qızqanc11. qısqanc. toyumsuz11. yuta. cuta. tamahkar. cudu11. tamahkar. cut11. yut. cutday11. yuttay. obur. cutdayqa11. yutdayqa. obur. cutlama11. yutlama. tamahkar. cutqöz11. yutqöz. cuttaqa11. yuttaqa. cuttaqay11. malgöz11. tamahkar. yuttaqay. cuttay11. yuttay. calamıs11. yalamıs. dalqavuq. rüşvətçi. qırs11. çimri. tamahkar.
- acgözlük editmək: cutlandırmaq11. yutlandırmaq.
- acgözlük etmək: cutlanmaq11. yutlanmaq.

acgözlük qırslıq11. qızmarlıq. çimrilik. qızqanclıq11. qısqancılıq. çimrilik. cutluq11. yutluq. hirs. cutluq11. yutluq. hirs. - acgözlük yapmaq: qızmarlanmaq11. çimrilənmək. gözü doymamaq.

açı baxı. fal. - baxış açısı: anqı11.

acı tırajik. acımlı11. acığlı. acuv. hiddət. qızqınlıq. küyünc11. dərt. iztirab. ökünc11. kədər. üzüntü. qatuv11. kədər. tasa. qayqı. qını11. sərt. ası. dəğərli. qiymətli. yararlı.
- acı dişlər: qazuv tişlər.
- acı suv: qazlı su. – qını qonuşma.
- acı çəkmək: öqsümək11. iztirab çəkmək. düçar olmaq. iztirab çəkmək. tərmilmək11. əziyət çəkmək. sıxıntı çəkmək. öqüm ölü bolmaq11. çox üzülmək. kədərlənmək. - acı dolu: iztirab çəkən. azablı11.
- acı çəktirmək: öqsütmək11. üzmək. iztirab vermək.
- acı bağırmaq: hahaylamaq11. qaqaylamaq.

acığan əkşi. - açıxan tılı: mayalanmış xəmir.

acığlı tarıquvlu11. həzin. kədərli. tırajik. acımlı11. acı.

acığmaq açaymaq11.

açılanmaq 1. qırıtmaq. kəndini bəğəndirməyə çalışmaq. 2. sırtılmaq. səfehləmək.

açılış çaqım11.

açılmaq aralanmaq. ayazımaq11. ayılmaq. kəndinə gəlmək. baxmaq. aylanmaq. nazir olmaq. cayıqmaq11. yayıqmaq11. gərilmək11. genişləmək. yalanlanmaq. yalınlanmaq. soyunmaq.
- arası açılmaq: suvsumaq11. soğumaq.
- arası açılmaq: suvsuşmaq11. soğumaq.
- ardına qədər açılmaq: gərilmək11.
- eşik qenqinə gərildi: qapı ardına qədər açıldı.

acım11 1. peşmanlıq. əsəf. təəssüf. 2. şübhə. quşqu. - acım edmək: əsəf duymaq. olan bir şeyə üzülmək.

acıma mərhəmət.

acıman11 gökyüzü.

acımaq 1. ayavmaq11. ayavlamaq. əsirqəməmək. rəhm edmək. yazıqsınmaq11. yazıqsınmaq. 2. yandavur bolmaq11. üzülmək. çetnəmək11. ağrımaq. sızlamaq. içi qararmaq. iç sıxıntısı çəkmək. kapris yapmaq. 3. zərər görmək.

acımasızlığ qamçılıq. qaddarliq.

açımaz acmaz. iqit.

acımaz ayavsuz11. zalim. rəhmsiz. zalim. ayavsuz11. rəhimsiz.

acımçı11 şübhəli. quşqucu.

acımlamaq11 şübhə etmək. şübhələnmək. quşqulanmaq.

acımlı11 1. iqna edici olmayan. 2. şübhəli. mübhəm. 3. tırajik. acı. acığlı. tırajik. acı. acığlı.
- acımlı acal iki yigirmi günnü alqa gələdi. acığlı ölüm qırx gün öncə gəlir.
- acımlı bolmaq: acı duruma düşmək. acığlı durumda olmaq.
- acımlı edmək: nərsəni anlamamaq. bir nərsəni gözətləməktə qusur etmək.
- acımlı ölmək: qəza sonucu ölmək. əcəli gəlmədən ölmək.
- acımlı ölgən iki ölür: ölən iki kərə ölür.

acımsı qaqsı11. dadımış. - yav qaqsı bolqandı: yağ acımış.

acımsınmaq11 üzülmək. əsəf duymaq. qayqılanmaq.

acın-puru11 öküzün tabu adı.

açıq 1. açıx. ayırırca11. anlaşılır. oxunaqlı. anqılaşqan11. anlaşılır. net. - anqılaşqan cuvab. açıq, net cəvab. 2. ala11. parlaq. 3. gün11. hava. 4. görgünclü11. göstərişli. şart11. çart. açıqça. sərih. şatıq. çatıq. çınlayın. net. tizivün11. anlaşılır şəkildə. sərih. turu11. duru. ələnən. uturu11. ələnən. sərih. aşikar.
- açıq üzlü: gülbet. gülüz. (# külbet. donüz. donuqüz.).
- əli açıq: tarqan11 darqan. comərt.
- açıq sarı: quba11. qova. sarıya yaxın rəng.
- açıqlanmaq. gerçəğin ortaya çıxması. ortaya çıxmaq. ay bilə gün kimi açıq edmək: ortaya çıxarmaq. göz önünə sərmək.
- açıq saçıq: tiyərsiz11. yaxışıqsız. uyqunsuz. ağıza alınmaz.
- açıq sarı: aqsarı11. ağsarı11.

açıqca tüzüvün11. anlaşılır şəkildə. şart11. çart. açıq. sərih.

açıqəl əliaçıq. berimli11. cörmət.

acıqən 1. sonyazda gec qırxılmış qoyun yünü. 2. üç dörd aylıq quzu dərisi.

açıqgöz qıysablı11. bəcərikli. qabiliyətli. yetənəkli. teşqic11. kurnaz.: üzqəç11.

açıqgözlülük teşgiçliq11. kurnazlıq.

açıqlamaq anqılatmaq.

açıqlanmaq izah etmək. sezdirmək. anlatmaq.

acıqlı acığlı. tarquv11. darğuv ( darılmış: darıxmış). taralqan11. daralqan. kədərli. hisli.

açıqlıq tapmaq çaramaq11. yaramaq. faydalı olmaq

açıq-seçik kəsqin11. kəsin

acır11 1. ayqır. ərkək at. 2. öfgəli. kinli. kötü.
- acırqa aylan11: qısrağın ayqırla cütləşməsi.
- acır ülüş11: at sürüsündə hər ayqırın idarəsindəki igirmi igirbeş atlıq sürüsü.

acıramaq ayrılmaq. - bu ikisi birbirindən acıradılar: bu ikisi birbirindən ayrıldılar.

acıratmaq ayırmaq.

acıtmaq11 zərər vermək.

acıtqı11 maya.

açıtqıç11 əkşitmə mayası.

acıvaz11 yabanı sarımsaq.

açmaq cayıqdırmaq11. yazmaq11. yayıqdırmaq. iyiləştirmək. gərmək11. genişlətmək. macarmaq11. bacarmək. bəcərmək. həlletmək. cırmaq11. ayırmaq. yarmaq. - yel günü yayıqdırdı: yel havayı açtı. - darman avruqannı cayıqdırdı: əlac xəsdəyı iyiləştirdi. - çiyin açmaq: ağın çıxartmaq. içyüzünün ortaya çıxarmaq.

acmaz açımaz. igit.

açqa ( çq < met > ) aqça. para.

açqa11 para.

açqasız badava.

açqıç açar.

acqıl acımsı. acımtıraq.

acuv hiddət. qızqınlıq. acı.
- acuvdan qaynamaq: çox qızmaq. hiddətlənmək.
- acuvu qozqalmaq: qızmaq. sınırlanmək.
- acuvu tutmaq: qızmaq. sınırlanmək. qeyrətə gəlmək.

acuvlanmaq11 öfgələnmək. qızmaq.
- qönçəqini cırtılqanına acuvlandı11: şalvarını yırtılmasına öfgələndi.
- yaşı qeçgə qalqanına acuvlandı: oğlunun gec qalmasına qızdı.

acuvsamaq öfgələnmək. qızmaq.

ad - adı qetgən: adı, gücü getmiş.

adam
- kişi qanı bolmaq: çox bahalı olmaq.
- qış qatı bolqanında biçənni baqası kişi qanı bolqandı. qış sərt geçtiğində quru otun fiyatı çox bahalı oldu.
- kişi arası (ortası) bolqan11: orta yaşlı.
- kişi arasına yetişgən: orta yaşlı.
- kişi quranına qoşul: 1. ərginliğə ulaşmaq. ağıllı baliğ olmaq. 2. tərbiyəli olmaq. ədəbli olmaq. 3. sağlığına qavuşmaq.
- kişi ayaqı tınqanda: gecə yarısı.

adamsınmaq kişi yerinə qoymaq. kişidən saymaq.
- məni adamsınmay uzub qetdi. məni adam yerinə qoymayıb geçib getti.

adaq adamaq nəzir demək. yükünmək.

adaqa11 xoruz.

adarqı cılız. qıt. az. gücsüz. cüzi. zayıf. kiçik.
- adarqı bolmaq: nə yapacağını bilməmək. çarəsizlik içində olmaq.
- adarqıqa qalmaq: şaşırmaq. nə yapacağını biləməmək. əli ayağı dolaşmaq.

adarqıdan11 1. biraz. azıcıq. - tərəqdən yıxılırqa adarqıdan qaldı. az qalsın ağactan düşmüşdü. 2. bilmədən. həyəcandan. - adarqıdan aytadı alay. həyəcandan öylə söylür.

adarqılı bilmədən. həyəcanlı. cüz'i. az. qıt.

adaş atdaş11.

adət bəllə11.

adi çaynaq. çeynək. bayağı.

adım atmaq atlamaq. yerimək.

adıqam11 şaman. büyücü.

adırqılı11 adarqılı11. bilmədən. həyəcanlı.

adısız bolmaq11 yorqun düşmək.

afacan camanqa11. yamanqa. yaramaz. haylaz. qamsıx11. yaramaz. haylaz.

afacan yaramaz. qılıplı11.

ağac tirək11 (> irəxtfars). qıçırım11. çağırım. uzaqlıq ölçusü. bağıraraq duyurabiləcək qədər uzaqta olan məsafə. yaxlaşıq bir kilometr. - ağac oyma: sadraç11.

ağacqaqan ağac tavuq.

ağapbağ çımmağ. çimağ.

ağarmaq bizarmaq11. bozarmaq. pozarmaq.

ağarmış çal11. qırçıl.

ağdalı yapışqan. sozuq. süzük.

ağı uv11. zəhər

ağıl bav11. axır. anqı11. zəka. zehin. qavrayış. qavrama gücü. qora11. axır. ətrafı duvarla çevrili yer. məhəvvətə. kəpər. qoş11. oyum11. zəka. turqu11.
- heyvan ağılı: qalcar11.
- ayın ətrafında araya gələn ağıl: kürən11.
- ağıl verən. ağıl xocası: onovçu11. şef. yönətmən. başçı. bakan. devlət kişisi.
- ağlı qaçıq: cartı11. yartı11. sapaq. səfeh. dəli.
- ağlını oynatmış: şaşqan11. qaçıq. dəli.

ağıllı anqılavlu11. anlayan. uslu. bilincli. şuurlu. onovlu11. sağ duyulu. düşüncəli. aqılman11. uslu. geniy. hər tərəli kişi. uslu. - çox ağıllı, uslu: qartquna11.

ağılsız oysuz11. ussuz. sapaq. səfeh. zəkadan yoqsun. oyumsuz11. düşüncəsiz. ehtiyatsız.

ağılsız qalbara11. budala. aylaq. avara. yeq11. axmaq. sərsəm. budala.

ağımtıaq aqsıldım11.

ağır batman11. qotman11. qantal. ağır. şişman. qotman11. qantal. şişman. ağır. qottur11. kotur. qantal. şişman. sərivün11. sakin. yavaş. - ağır xəstələnmək: qıynınlaşmaq11.
- ağır davranmaq: tesuqa etmək11. gecikmək.
- ağır kişi: sirəlci11.

ağırbaşlı ciddı. avur11. ağır. sıylı. e'tibarlı.

ağırbaşlı cuvaş11. yuvaş. sakin. səssiz. uysal.

ağırlaştırmaq sərivünlətmək11. yavaşlatmaq. sakinləştirmək. dindirmək.

ağıt küv11. - ağıt yaxmaq: sarınlamaq11. gözyaşı tökmək. ağlamaq.

ağız - ağız aramaq: osmaqlamaq11. maraq etmək. bilmək istəmək. - sözü ağzında qalmaq: çaçıqmaq11. çeçiqmək. tıqanmaq. - avuzuna çapmaq: ağzından vurmaq. sözünü kəsmək.

ağız avuz11. şifahi. qumot11. gəmit. çənə.

ağlağan yılavuq11. yığlavuq. sulugöz.

ağlama yılavma11. ağlayış.

ağlamaq yılamaq11. yığlamaq.

ağlaşmaq aqarmaq11. ağarmaq.

ağlatmaq yılatmaq11. yığlatmaq11.

ağlayıb bağırmaq yıla-sarnamaq11.

ağlayış yılavma11. ağlama.

ağrı sızlama11. sızı. dərd.

ağrımaq sancmaq11. sızlamaq. sızlamaq11.

ağrına getmək tıqılın qozqamaq11. qəlbi qırılmaq. toxunmaq.

ağus avus. afət.

ah - ah çəkmək: qücsünmək. iç çəkmək.

ahəngli yaraşuvlu11. uyumlu.

ahsınmaq11 ah çəkmək. iç çəkmək.

akrobat sirkbaz. ciqit11. yiğit.

aksaqlıq carsuv. yarsuv.

al ön. ilk. birinci.
alay - toturnu alayı11: mart ayı. # art. son.
- al gözüv: ilköncə. ilk.
- al tiş: kəsici ön diş.
- al tizgin: ön səf.
- al üy: dış oda. sofa.

ala 1. çağla, zamanla ilgili bir söz. 2.parlaq. açıq. - ala qolan: açıq alacalı. - ala göy: açıq göy. - ala qöz: açıq rəng göz.
- ala doğan: qırqıy11. qırqı.
- bir alada: bə’zən. zaman zaman.
- yaz ala: yazda. yaz vaxtı.
- ingir ala: axşam vaxtı.
- tanq ala: sabah vaxtı.
- tanq alada: sabahləyin.
- ala barmaq11: birliktə götürmək.
- ala çıpçıq11: saqqa quşu.

alabaş11 ağ başlı.

alabay11 sığırgözü bitgisi.

alabora etmək tompaytmaq11. devirmək. yıxmaq.

alabuqa11 bir tür balıq.

alaca cuqur11. yuqur. bənəkli. ləkəli. çubar11. alacalı. - alacalı bulacalı: ala-qula11. alacalı. qarışıq rənglı.

alacalı ala qula11. qarışıq rənglı. coqar11. naxışlı. desənli. alacalı bulacalı. çubar11. alaca. qolansıman11. qolan11. alalı beləli.

alaçaq alaşa11. 1. alçaq. yüksək olmayan. qısa boylu. 2. iğdiş edilmiş ərkək at.

alacın11 şahin. atmaca.

ala-çola yarım yamalaq. baştan savma. şöylə böylə. zarzor. sığ. özənsiz.
- işni ala-çola bardıradı. işi yarım yamalaq. baştan savma yapır.
- sən ala çola bilgənləring bilə ol işin tındıralmaszsan. sən yüzəysəl biltiklərinlə o işi həlledəməzsin.

ala-çuba11 alalı beləli. bənəkli.

aladoğan qartcıqa. atmaca.

alafota bir tür yabanı ot.

alageyik bulan11.

alahı alayın11. başqaca.

alahısın alaysın11. başqa türlü.

alala gülğanı11. lalə.

alalı beləli ala-çuba11. bənəkli.

Yüklə 6,64 Mb.

Dostları ilə paylaş:
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   65




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə