Tabiatdan foydalanshning geografik asoslari fanidan “ Muqobil energiya manbalarining xalq xo`jaligidagi ahamiyati”

O`ZBEKISTON RESPUBLIKASI
OLIY TA`LIM FAN VA INOVATSIYALAR VAZIRLIGI
TERMIZ DAVLAT UNIVERSITETI
TABIIY FANLAR FAKULTETI
GEOGRAFIYA TA`LIM YO`NALISHI
4-BOSQICH G119-GURUH TALABASI
TURSUNOV BEG`AMNING
TABIATDAN FOYDALANSHNING GEOGRAFIK ASOSLARI FANIDAN “ Muqobil energiya manbalarining xalq xo`jaligidagi ahamiyati” MAVZUSIDA YOZGAN

KURS ISHI

TerDU____2022-2023
Topshirdi: _________________
Qabul qildi: _________________

REJA:
KIRISH
1.Muqobil energiya manbalari va ularning turlari
2.Muqobil energiya manbalari va ularning xalq xo`jaligidagi ahamiyati
3.Quyosh energiyasidan foydalanish
4.Shamol energiyasidan foydalanish
5. O‘zbekistonda muqobil energiya resurslaridan foydalanish
Istiqbollari
XULOSA
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR


KIRISH
So`nggi yillarda respublikamizning iqtisodiyot tarmoqlarida va ijtimoiy sohasida energiya samaradorligini yuksaltirish va qayta tiklanuvchi energiya manbalaridan foydalanishni kengaytirish bo`yicha keng ko`lamli ishlar amalga oshirildi.
Jumladan, O`zbekiston Respublikasi birinchi Prezidentining 2013-yil 1-martdagi ―Muqobil energiya manbalarini yanada rivojlantirish chora-tadbirlari to`g`risidagi Farmoni va 2015-yil 5-maydagi 2015 — 2019-yillarda iqtisodiyot tarmoqlari va ijtimoiy sohada energiya sarfi hajmini qisqartirish, energiyani tejaydigan texnologiyalarni joriy etish chora-tadbirlari dasturi to`g`risidagi qarori ijrosini ta‘minlash yuzasidan: Energiya samaradorligi va energiyaning qayta tiklanuvchi manbalarini rivojlantirish masalalari bo`yicha Respublika komissiyasi tashkil etildi, O`zbekiston Respublikasi Iqtisodiyot vazirligi tarkibida Respublika komissiyasining ishchi organi sifatida energiya samaradorligini oshirish bo`limi tashkil qilindi; Osiyo taraqqiyot banki ko`magida O`zbekistonda quyosh energetikasini rivojlantirishning ―yo‘l xaritasi ishlab chiqildi; Namangan viloyatining Pop tumanida Koreya Respublikasining Savdo, sanoat va energetika vazirligi ko`magida 2014-yilning dekabr oyida quvvati 130 kVt bo`lgan quyosh fotoelektrik stansiyasi qurildi va ishga tushirildi, ushbu stansiya yagona elektr energetikasi tarmog`iga ulangan va yiliga 234,3 ming kVt.soat elektr energiyasi ishlab chiqarish quvvatiga ega; Surxondaryo, Namangan va Navoiy viloyatlarida yirik quyosh fotoelektrik stansiyalarini qurish bo`yicha loyihalar tayyorlanmoqda; Jahon banki ishtirokida O`zbekiston Respublikasining shamollar atlasi ishlab chiqildi, Toshkent viloyatining Bo`stonliq tumanida quvvati 750 kVt bo`lgan tajribaviy shamol energoqurilmasi qurildi.
2016-yil yakunlari bo`yicha iqtisodiyot tarmoqlarida 2016/2017-yil kuz-qish mavsumida energoresurslarni tejash bo`yicha qo`shimcha choratadbirlarni hisobga olgan holda, 1210,3 million kVt.soat elektr energiyasi va 991,2 million kub metr ta‘biiy gazni iqtisod qilishga erishildi, bu esa tarmoqlarning 2016-yildagi iste‘molining mos ravishda 5,1 va 3,6 foizini tashkil etadi. Amalga oshirilgan ishlar natijasida 2015-yilda yalpi ichki mahsulotning energiya sig‗imi 10,8 foiz, 2016 yilda 7,2 foiz va 2017-yilning birinchi choragida 12,7 foiz qisqarishiga erishildi. Shu bilan birga, hozirgi kunda muqobil energiya manbalaridan foydalanishni jadal 4 rivojlantirishga to`sqinlik qilayotgan bir qator o`z yechimini kutayotgan masalalar mavjud.
Ushbu muhim vazifalarni inobatga olib, O`zbekiston Respublikasi Prezidentining qarori 2017 – 2021-yillarda yalpi ichki mahsulotning energiya sig‗imini yanada qisqartirish, mahsulot tannarxini kamaytirish va qayta tiklanuvchi manbalar energiyasidan foydalanishni kengaytirishga yo`naltirilgan. Qayta tiklanuvchi energiya manbalaridan jadal foydalanish bo`yicha kompleks chora-tadbirlarni amalga oshirish issiqlik va elektr energiyasi kabi energiyaning sanoat turlarini olishni ta‘minlashga yo`naltirilgan bo`lib, bu uglevodorodlarning o`rnini bosishga va ularni yuqori likvidli mahsulotlar, jumladan, polimerlar, yoqilg`ining sintetik turlarini ishlab chiqarishga yo`naltirish imkonini beradi.
Oxirgi yillarda mamlakatimizda oliy ta‘lim tizimini tubdan isloh qilish bo‘yicha keng mashtabli chora-tadbirlar amalga oshirilmoqda. Respublikamizni ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirishda ustuvor vazifalardan biri kadrlar tayyorlash tizimiga jiddiy e‘tibor berish, xalqaro standartlar darajasida oliy ma‘lumotli mutaxassislar tayyorlashda zarur shartsharoitlar yaratish muhim vazifalardan sanaladi. O`quv-ilmiy laboratoriya bazalarini zamonaviy o`quv laboratoriya jihozlari bilan ta‘minlash oliy ta‘lim muassasalarida ilm-fanni rivojlantirish, nazariya va amaliyot uyg`unligini ta‘minlash uchun muhim omillardan hisoblanadi. Energetika sohasida maxsus mutahasislik fanlarini o`qitishning ko`p yillik tajribasi shuni ko`rsatadiki, murakkab ilmiy-texnik masalalarni yechish kafedrada shu mutahasislik bo`yicha energetik qurilmalar mavjudligida soddalashadi.
Masalan, muqobil va qayta tiklanuvchi energetika sohasida tahsil olayotgan talabalar laboratoriya ishlarini bajarish vaqtida hayotga nisbatan ularning ilmiy qarashlari shakllanadi, abstrakt fikrlar rivojlanadi.