Targeting: what promises do country
Yüklə 0,81 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Cədvəl 3.
32
üçün biz həm də y/m faiz dərəcələrində dəyişmələrin bir sonrakı aydakı median faizlərindəki dəyişmələrə də reqressiyasını aparırıq. Nəticələr Cədvəl 3-də təqdim olunmuşdur. Cədvəl 3. Hadisə öyrənilməsi reqressiyası spesifikasiya 1 spesifikasiya 2
0.54
(0.80)
0.46
(0.83)
-0.18
(0.48)
-
-
0.11 (0.49)
R 2 = 0.009 N = 17
R 2 = 0.003 N = 16
Qeyd: Mötərizə daxilində müvafiq əmsal üzrə standard kənarlaşma göstərilmişdir. **
işarəsi 5%-lik, * işarəsi isə 10%-lik statistik əhəmiyyətliliyi ifadə edir. Burada N reqressiyaya daxil edilən müşahidələrin sayını göstərir.
Beləliklə, hadisə öyrənilməsi reqressiyası bir daha göstərir ki, y/m faiz dərəcələrinin banklararası bazarda formalaşan median faizləri üzərində əhəmiyyətli təsiri yoxdur. Mövcud şərtləri nəzərə aldıqda, siyasət faiz qərarlarının daxili faiz dərəcələri üzərində əhəmiyyətli təsirə malik olduğu nəticəsini əldə etmək xeyli çətin görsənir. Belə ki, bankların izafi likvidlik problemini, həmçinin banklararası bazarın zəif inkişaf etdiyini və orada aparılan əməliyyatların həcminin xeyli kiçik olduğunu nəzərə alsaq belə bir nəticənin əldə olunması təəccüb doğurmur.
Əvvəlki bölmələrdə apardığımız təhlillər göstərir ki, yaxın gələcəkdə İH rejiminə keçməklə müstəqil faiz siyasəti həyata keçirəcək olan AMB-nin yeni əməliyyat çərçivəsinə ehtiyacı var. Lakin keçid dövrü ərzində mövcud likvidlik idarəetməsinin təkmilləşdirilməsi, banklararası bazarın inkişaf etdirilməsi və hazırkı əməliyyat çərçivəsinin yeni rejimin parametrləri üzrə dizayn olunması tələb olunur. Əsas çağrışlardan biri, bankların izafi likvidlik problemi ilə bağlıdır. Əvvəlcə qeyd etdiyimiz kimi, siyasət faiz dərəcəsinin bazar faizlərinə nüfuz etməsi üçün AMB bank sektorunun likvidlik defisitinin yaranmasına çalışılmalıdır. Bunun üçün, mövcud struktur likvidlik profisitinin absorbsiyasına ehtiyac var. Düzdür, Mərkəzi Bankın 28 günlük notları bu məqsədlə istifadə oluna bilər. Lakin AMB bank sektorunun mövcud izafi likvidliyinin struktur xarakter aldığını nəzərə almalı və uzunmüddətli notların buraxılmasına başlamalıdır. 33
Uzunmüddətli notların buraxılmasında Koreya Bankının təcrübəsi kifayət qədər maraqlıdır. Koreya Bankı izafi likvidliyin idarə olunması üçün 14, 28, 63, 91, 182, 364, 546 günlük və 2 illik notları dövriyyəyə buraxır. Müxtəlif müddətlər üzrə təklif olunan notların strukturunda 2 illik notlar 50%-dən yüksək paya malikdir. Hər üç aydan bir MSK yeni buraxılacaq notların həcmi ilə bağlı qərar qəbul edir. Notlar üzrə təkrar bazarın inkişaf etdirilməsi üçün Koreya Bankı kifayət qədər resurs ayırır. Hətta, 2009-cu ildə xarici investorlara müəyyən vergi güzəştləri tətbiq olunmaqla onların notları satınalması təşviq olunmuşdur. Koreyadan fərqli olaraq, ölkə təcrübəsi göstərir ki, kommersiya bankları tərəfindən AMB-nin notlarına tələb yüksək olmamışdır. Zənnimizcə, bunun ən önəmli səbəblərindən biri təkrar bazarın mövcud olmamasına görə notların likvid vəsait kimi rəğbət görməməsidir. Elə izafi likvidliyin mövcud olması da təkrar bazarın inkişafını ləngidən digər faktor kimi göstərilə bilər. Çünki, hesabında kifayət qədər likvid vəsait saxlayan kommersiya bankı likvidlik defisiti ilə üzləşmir və beləliklə, əlində saxladığı qiymətli kağızları da təkrar bazarda satmaq məcburiyyəti hiss etmir. Düzdür, Mərkəzi Bank notların likvidliyini təmin etmək üçün onların istənilən vaxt mövcud bazar faizi ilə, amma müəyyən cərimə tətbqi olunmaqla geri alınması öhdəçiliyini götürmüşdür. Əlavə olaraq, repo əməliyyatları və ya y/m kreditlərinin əldə olunması zamanı notlardan girov kimi istifadə olunması mümkündür və bu notların likvid vəsait kimi qəbul edilməsini təmin etməlidir. Lakin təcrübə göstərir ki, bank sektoru notları alıb gəlir əldə etməkdənsə, Mərkəzi Bankdakı müxbir hesablarında tədbir məqsədi ilə ehtiyat saxlamağı üstün tuturlar. Buna görə, hesab edirik ki, təkrar bazarın inkişaf etdirilməsi üçün mövcud praktikanın dəyişdirilməsinə ehtiyac vardır. Təcrübədə, bir sıra mərkəzi banklar qiymətli kağızlar ilə əməliyyatları bütün kommersiya bankları ilə yox, seçdikləri bəzi banklar ilə aparmağa üstünlük verirlər. Lakin həmin banklar bir sıra öhdəçiliklər götürür – məsələn, onlardan təkrar bazarda notlar üzrə alış və satış qiymətlərini elan etməsi, həmçinin bazar qurucu kimi fasiləsiz fəaliyyət göstərməsi və likvidliyi təmin etməsi kimi əlavə şərtlər tələb olunur. Bu zaman mərkəzi banklar onlara müəyyən imtiyazlar və ekskluziv hüquqlar verir (MakKonaçi (1996)). Hazırda, faktiki olaraq bazar qurucu kimi fəaliyyət göstərən Mərkəzi Bank, bu işi banklar arasından müəyyənləşdirdiyi bəzi banklara da həvalə edə bilər. Başqa sözlə, Mərkəzi Bank böyük və kiçik banklar arasından müəyyənləşdirdiyi bir sıra tərəfdaş banklarla notlarla bağlı əməliyyatları həyata keçirə bilər. Hətta, Mərkəzi Bankın bazar qurucu fəaliyyətini maliyyə sferasında tanınmış xarici firmalara həvalə etməsi mümkündür. Geniş praktiki təcrübəyə malik xarici firmalar bazara kapital gətirə, bazarda rəqabəti təşviq edə, komissiyaları aşağı sala, alış və satış qiymətləri arasındakı fərqi azalda, həmçinin bazara ekspertiza və nou-hau gətirə bilərlər. Həmçinin, düşünürük ki, Mərkəzi Bankın notlar bazarı iştirakçılarını yalnız kommersiya bankları ilə məhdudlaşdırmağa ehtiyac yoxdur. Çünki, notlar üzrə əməliyyatlar bazarda mövcud struktur (uzunmüddətli) likvidlik profisitini ortadan qaldırmaq məqsədi daşıyır. Bir çox hallarda, bankların struktur likvidlik profisiti dövlət şirkət və qurumlarının, həmçinin hüquqi şəxslərin
Yüklə 0,81 Mb. Dostları ilə paylaş:
|