Targeting: what promises do country
Yüklə 0,81 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Cədvəl 1.
11
Digər tərəfdən, mərkəzi banklar tərəfindən müəyyən olunan məcburi ehtiyatlar da bankların ehtiyatlara marjinal tələbinin formalaşmasında əsas rol oynaya bilər. Bunun üçün, iki şərtin ödənməsi zəruridir: (i) bankların məcburi ehtiyatlardan hesablaşma ehtiyaclarının ödənilməsi üçün istifadə imkanı olmalı, (ii) mərkəzi bank tərəfindən müəyyənləşdirilən məcburi ehtiyat tələbi onların işçi balansı hədəfini aşmalıdır. Əgər banklar müəyyən olunmuş məcburi ehtiyat tələbini günlük ödəməyə məcburdurlarsa, bu zaman banklar məcburi ehtiyatlardan likvidlik ehtiyacalarının ödənilməsi üçün istifadə edə bilməz. Belə olduqda, marjinal tələbi müəyyənləşdirən faktor işçi balansı hədəfi olacaqdır (Borio (1997, 2001)). Lakin məcburi ehtiyatlar orta yanaşması 10 əsasında hesablanarsa, onda məcburi ehtiyatlar marjinal tələbin formalaşmasında əsas amilə çevriləcəkdir. Əgər gecəlik faizlərdə əhəmiyyətli dəyişmə gözlənilmirsə və bundan yüksək əminlik mövcuddursa, bu zaman bank ehtiyatlarına olan tələb yüksək elastiklik nümayiş etdirəcəkdir. Başqa ifadə ilə, gecəlik faizlərin cüzi yuxarı qalxması ehtiyatlara tələbdə əhəmiyyətli azalma meydana gətirəcəkdir. Ehtiyatlar bazarında qeyri-elastik və qeyri-stabil tələbin mövcud olması, ehtiyat təklifinin cüzi dəyişməsi zamanı gecəlik faizlərdə əhəmiyyətli volatillik yarada bilər. Buna görə, ehtiyatlara orta yanaşmasının gətirilməsi tələb əyrisinin elastikliyini yüksəltdiyindən gecəlik faizlərədə baş verəbiləcək oynaqlığın qarşısını alır. Başqa ifadə ilə, orta ehtiyat yanaşması banklararası bazarda gecəlik faizlərin volatilliyinin azaldılması üçün bufer rolunu oynayır. Lakin orta ehtiyat yanaşması volatil gözləntilərin hakim olduğu dövrlərdə tələbdə qeyri-stabillik yarada bilər. Belə olan halda, mərkəzi bankın kommersiya bankları ilə güclü kommunikasiyası və bazara düzgün siqnal ötürməsi xüsusi əhəmiyyət kəsb edir.
Xalis xarici aktivlər (XXA) Nağd pul (NP) Mərkəzi hökumətə xalis tələblər (MHXT) Bank ehtiyatları (BE) Banklara xalis tələblər (BXT)
Digər aktivlər (DA) 11
Beləliklə, bank ehtiyatlarına tələbin xarakteristikasını nəzərə alan mərkəzi bank təklif kanalını tənzimləməklə faiz dərəcəsi və ya kəmiyyət hədəfinə nail olmaq məqsədi güdür. Bu əməliyyatlar mərkəzi bankın likvidlik idarəetməsi çərçivəsinə daxil edilir. Avropa Mərkəzi Bankına görə “Mərkəzi bankın likvidlik idarəetməsinə bank sisteminin likvidlik ehtiyaclarının
10 İngilis dilində qarşılığı “reserve averaging” – bu sistemdə banklar ehtiyatların saxlanma dövrü (“maintenance period”) ərzində məcburi ehtiyat normasını hər gün deyil, həmin dövr ərzində orta hesabla təmin etməlidirlər. Yəni bəzi günlərdə onlar mərkəzi bankdakı hesablarında normadan aşağı və ya yuxarı ehtiyat saxlaya bilərlər. Lakin ehtiyatların saxlanma dövrü ərzində norma orta hesabla ödənməlidir. 11 Analitik balansın bu komponenti “balanslaşdırıcı komponent” də adlandırıla bilər. 12
müəyyənləşdirilməsi (ölçülməsi) və açıq bazar əməliyyatları vasitəsi bazara zəruri likvidliyin inyeksiyası və ya absorbsiyası daxildir”. Mərkəzi bankın likvidlik idarəetməsi avtonom (muxtar) faktorların Bankın analitik balansında (Cədvəl 1) yaratdığı likvidlik dəyişməsinin neytrallaşdırılmasına xidmət edir. Avtonom faktorlar sistemin likvidliyinə təsri göstərən, lakin mərkəzi bankın birbaşa nəzarətində olmayan və proqnozlaşdırılması tələb olunan analitik balansın komponentləridir. Avtonom faktorlara misal olaraq analitik balansın xalis xarici aktivlər, hökumətə xalis tələb, digər aktivlər, dövriyyədə olan nağd pul komponentlərini göstərə bilərik. Avtonom (və ya struktur) likvidlik mövqeyi belə hesablanır: Avtonom likvidlik mövqeyi = Xalis xarici aktivlər + Mərkəzi hökumətə xalis tələblər + Digər aktivlər - Nağd pul (7) Avtonom likvidlik mövqeyinin müsbət olması struktur likvidlik profisitini, mənfi olması isə defisitini nümayiş etdirir. Avtonom likvidlik mövqeyindəki dəyişmə isə sistemdə xalis likvidliyin artmasını (azalmasını) göstərir. Yuxarıdakı cədvəldə, mərkəzi bankın müvafiq dövr ərzində likvidliyə təsir göstərmək üçün istifadə etdiyi, nəzarəti altında olan bütün kanallar banklara xalis tələblər (və ya xalis siyasət
balansa görə aşağıdakı bərabərlik özünü doğrultmalıdır: Bank ehtiyatları = Avtonom likvidlik mövqeyi + Xalis siyasət mövqeyi (8) Lakin likvidlik idarəetməsi baxımından (8) tənliyini bir az dəyişməliyik. Belə ki, həmin tənliyə mərkəzi bankın gecəlik faizi (ex-ante) təsbit etmək nöqteyi-nəzərindən yanaşa bilərik. Mərkəzi bank avtonom likvidlik mövqeyini və müvafiq faiz dərəcəsində bank ehtiyatları tələbini ( T
likvidlik mövqeyi adlanır və mərkəzi bankın bazarı balanslaşdırmaq üçün aparacağı monetar əməliyyatların həcmini göstərir: Xalis likvidlik mövqeyi = Avtonom likvidlik mövqeyi - T Bank ehtiyatları (9) Beləliklə, təsbit etdiyi faiz dərəcəsində xalis likvidlik mövqeyini proqnozlaşdıran mərkəzi bank aparacağı əməliyyatların həcmini ex-ante olaraq müəyyənləşdirir. Əgər tələb təklifi üstələyirsə, “xalis likvidlik defisiti” yaranır ki, bu zaman mərkəzi bankın sistemə likvidlik inyeksiya etməsi zərurəti ortaya çıxır. Əksinə, əgər “xalis likvidlik profisiti” yaranırsa, bu zaman mərkəzi bank sistemdən likvidlik çəkməlidir (absorbsiya etməlidir). Praktikada, mərkəzi banklar bazarda xalis likvidlik mövqeyində defisit yaranmasını üstün tuturlar. Çünki, xalis likvidlik profisitinin mövcud olması xalis likvidlik defisitinin tam tərsi kimi qəbul edilə bilməz – burada simmetriya mövcud deyil. Çox vaxt, bank sektorunda izafi Yüklə 0,81 Mb. Dostları ilə paylaş:
|