Targeting: what promises do country
Yüklə 0,81 Mb. Pdf görüntüsü
|
13
likvidliyin mövcud olması mərkəzi bankın faizlərə nəzarət etmək imkanını məhdudlaşdırır və onun siyasət hədəfləri ilə üst-üstə düşmür. Bir çox hallarda isə izafi likvidlik mərkəzi bankın faiz dərəcəsi transmissiya kanalının effektini zəiflədir.
Bəzi mərkəzi banklar gecəlik faizlər üçün əməliyyat hədəfini elan etməklə, bəziləri isə siyasət faizlərini açıqlamaqla bazarda formalaşan gecəlik faizlər üçün istinad nöqtəsi meydana gətirirlər. Bununla yanaşı, mərkəzi banklar bazarda faiz dərəcələrinin volatilliyini azaltmaq üçün faiz dəhlizi mexanizmindən də istifadə edirlər. Əksər hallarda faiz dəhlizinin yuxarı həddini daimi kredit, aşağı həddini isə daimi depozit imkanları üzrə müəyyənləşdirilən faiz dərəcələri təşkil edir. Belə olan halda, bazar faizləri dəhlizdən kənara çıxmır, çünki faiz dəhlizinin hədlərində mərkəzi bankdan limitsiz borc almaq və ya mərkəzi banka borc vermək imkanı mövcuddur. Lakin praktikada banklar tərəfindən mərkəzi bankın daimi imkanlarına az hallarda müraciət olunur. Belə ki, bankların depozit qoymaq üçün ehtiyat pullarının, borc almaq üçün isə bu məqsədə xidmət etməyə yarayan girovlarının həcmi məhduddur.
Beləliklə, bazarda formalaşan qısamüddətli faiz dərəcəsinin hansı səviyyədə müəyyənləşməsi bankların mərkəzi bankla apardıqları əməliyyatlardan, həmçinin onların gündəlik hesablaşmaları zamanı üzləşdikləri qeyri-müəyyənliklərdən (stoxastiklikdən) asılı olacaqdır. Faiz dəhlizinin mövcudluğu halında qısamüddətli faizlərin bazarda formalaşmasını Pulun (1968) modelinə istinad edərək izah etmək mümkündür. Vudford (2001) bu modelə əsaslanaraq bankların gündəlik ehtiyatlara tələb funksiyasını hesablayır. i K
i i i D i
g/f R
0
14
Bu modelə görə, banklar gündəlik saxlayacaqları ehtiyatlarının həcmi ilə bağlı qeyri- müəyyənliklə üzləşirlər. Bankın günlük verəcəyi ən önəmli qərar banklararası bazarda aparacağı əməliyyatlarla (borc vermək və ya almaqla) bağlıdır. Modelə görə, bank bazardan borc aldıqdan sonra günün sonunda likvidlik şokuna məruz qalır. Bu şokların təməlində, bankın müştərilərinin gün ərzindəki gözlənilməz hesablaşmaları dayanır. Belə olan halda, həmin bank mərkəzi bankın daimi kredit imkanına müraciət etməli və oradan bazar faizindən yuxarı faizlə kredit almalıdır. Bu riski azaltmaq üçün bank mərkəzi bankdakı hesabında izafi ehtiyat saxlayır. Lakin əgər bank həmin hesabında zəruri miqdardan daha çox ehtiyat saxlayarsa, günün sonda likvidlik profisiti ilə üzləşə bilər. Bu zaman o, həmin ehtiyatı bazar faizindən aşağı faizlə mərkəzi bankın daimi depozit imkanına yatırmalı olacaq. Beləliklə, bankın problemi gün ərzində ehtiyatların həcminin elə müəyyənləşdirilməsidir ki, onun gün sonundakı gözlənilən xərcləri minimum qiymət alsın. Vudford (2001) fərz edir ki, likvidlik şokları banklar üzrə simmetrik paylanmışdır və paylanmanın orta qiyməti 0 və standard kənarlaşması isə j -dır. Belə olan halda, bazardakı gecəlik faiz dərəcəsi dəhlizin daxilində formalaşmaqla aşağıdakı kimi müəyyən olunacaqdır: ) )( ( D K j j D i i R F i i (10) burada
2 1 ) 0 ( F ).
Bank sektoru üçün mövcud ehtiyatların səviyyəsindəki dəyişməni ( R ) müəyyənləşdirən mərkəzi bank gecəlik faizlərin dəhliz daxilində ) (
K i i qalmasını təmin edir. Bank ehtiyatlarındakı dəyişmə sistemə likvidlik inyeksiyası (avtonom faktorlar) və absorbsiyası (mərkəzi bank) arasındakı fərqə bərabərdir. Əgər mərkəzi bank açıq bazar əməliyyatları ilə avtonom faktorların təsirlərini neytrallaşdırarsa ) 0 ( M A R ,
bazar faizləri mərkəzi bankın müəyyənləşdirdiyi faiz dəhlizinin ortasında qərar tutacaqdır ( 2 1
0 ( F ). Lakin mərkəzi bank bazara tələb olunandan daha çox likvidlik verərsə, bu zaman bazar faizləri depozit faizinə yaxınlaşacaqdır. Bindsel və Vürtz (2008) yuxarıdakı tənliyi açıq bazar əməliyyatları vasitəsi ilə bazar faiz dərəcəsinə nəzarətin fundamental bərabərliyi adlandırır. Lakin qeyd etmək lazımdır ki, əməliyyat çərçivəsinin əsasında likvidlik idarəetməsindən daha çox kommunikasiya strategiyası – pul siyasətinin məqsəd və niyyətinin (siqnalların) ictimaiyyətə çatdırılması dayanır. Faiz dərəcəsi dəhlizi ilə bağlı ədəbiyyatı təhlil edən Borio və Disyatat (2009) göstərir ki, araşdırmacılar gecəlik faizlərin köklənməsində dəhlizin rolunu həddən ziyadə şişirdirlər. Müəlliflər isə əksinə, mərkəzi bankın siqnal mexanizminin rolunu daha çox qabartmağa çalışır. Borio və Disyatata (2009) görə əməliyyat çərçivəsi iki elementdən, (i) mərkəzi bankın planlaşdırdığı gecəlik faizlərlə bağlı siqnal və (ii) bu siqnalın əsasında duran likvidlik əməliyyatlarından ibarətdir. Ümumiyyətlə, mərkəzi bankın kommunikasiyası və siqnal mexanizminə dair ədəbiyyat birmənalı olaraq onların monetar transmissiyanın effektiviliyini artırdığını göstərir. Məsələn, Qutri və Vrayt (2000) göstərir ki, Yeni Zealandiya mərkəzi bankı 1999-cu ildən sadəcə öz Yüklə 0,81 Mb. Dostları ilə paylaş:
|