XII
/ Ortadoğu'da Türkmenler (Irak-Ġran-Suriye) Sempozyumu
18. ASIR TÜRKMEN ġAIRI MAHTUMKULU FIRAKI'NIN ESERLERINDE
ORTADOĞU
Terane HEġIMOVA
................................................................................................ 690
BÜYÜK SELÇUKLULAR VE ZENGĠLER DÖNEMĠNDE IRAK‟IN
KUZEYĠNDE TÜRK VARLIĞI
Tülay YÜREKLĠ
...................................................................................................... 699
ĠRAN MEġRUTĠYETĠ DÖNEMĠNDE ĠRAN TÜRKMENLERĠ‟NĠN GENEL
DURUMU
Abdolvahid SOOFĠZADEH
..................................................................................... 709
18. YÜZYIL BAġLARINDA URMĠYA‟DA TÜRKMENLER (1728 TARĠHLĠ
“URMĠYA VE HALHAL” DEFTERĠ BÜNYESĠNDE)
YahĢıhanım NASIROVA
......................................................................................... 717
ABD'NĠN 2003 IRAK OPERASYONUSONRASINDA IRAK
TÜRKMENLERĠNĠN KONUMU VE GELECEĞĠ
Yavuz CANKARA
.................................................................................................. 725
SELÇUKLU ÖNCESĠNDE HORASAN‟DA TÜRKMENLERĠN VARLIĞI
Yunus ARĠFOĞLU
.................................................................................................. 733
ERBĠLDE BĠR TÜRK BEYĠ: MUZAFFERÜDDĠN KÖKBÖRĠ
Zemzem YEġĠLYURT
.............................................................................................. 744
ĠRAN‟DA ġAHSĠ KÜTÜPHANELERDE BULUNAN TÜRKMEN EL
YAZMALARI VE TARĠHĠ BELGELERĠ
Zeynep YILDIRIM
.................................................................................................... 763
SAFEVĠLER DEVRĠNDE TÜRKMENLER VE YAYILDIKLARI BÖLGELER
Zülfiyye VELĠYEVA
............................................................................................... 771
Ortadoğu'da Türkmenler (Irak-Ġran-Suriye) Sempozyumu
/ XIII
TAKDĠM
Elinizdeki eser 08-10 Mayıs 2014 tarihinde Üniversitemiz
Rektörlüğünün katkılarıyla gerçekleĢtirilen; büyük katılımlı ve yorucu geçen
"Uluslararası Tarihte ve Günümüzde Ortadoğu'da Türkmenler (Irak-Ġran-
Suriye) Sempozyumu" çerçevesinde sunulan bildirilerden oluĢmaktadır.
Sempozyum boyunca birbirinden kıymetli çalıĢmalar tebliğ olarak
sunulmuĢtur. Düzenleme kurulu olarak azami derecede oturumların
birçoğunu takip etmeye çalıĢtık. Fakat eĢ zamanlı olarak farklı salonlarda
sunulan birbirinden kıymetli çalıĢmaları aynı anda dinlemek olanaksızdı.
Sempozyumun sağlıklı yürüyebilmesi ve herhangi bir aksamanın meydana
gelmemesi için salondan salona koĢturup durmak zorunda kaldık ve elden
geldiğince oturumları takip etmeye çalıĢtık. Bu çalıĢmaların kitap haline
getirilerek sempozyum çalıĢmasının önemli bir çıktısı olarak akademi
dünyasına kazandırılması, bildirilerin hepsini okuyabilme fırsatını bize
sağlaması açısından önemlidir.
Bu sempozyumda özellikle Türkmen kavramının ortaya çıkıĢı ve
Türkmenlerin Ġran, Irak ve Suriye toprakları üzerindeki varlıklarının tarihi
geçmiĢi üzerine birbirinden kıymetli ve yeni sayılabilecek görüĢler ortaya
atılarak, tartıĢılmıĢtır. Sempozyum ana baĢlığı tarihte ve günümüzde Türkmen
varlığıyla alakalı olduğu için; düzenlemiĢ olduğumuz sempozyumda Ġran, Irak
ve Suriye toprakları üzerinde yaĢayan Türkmenlerle alakalı çok geniĢ
yelpazede çalıĢmalar sunulmuĢtur. Bu çalıĢmalar içerisinde tarihin en eski
devirlerinde yaĢayan Türkmenlerin siyasi, edebi, sosyal, ekonomik, folklorik
tarihleriyle alakalı tebliğlerin yanında; Türkmenlerin günümüzdeki durumları-
nı anlatan tebliğler de bulunmaktadır. Sempozyumun düzenlenmesinden a-
maç Anadolu toprakları dıĢında yaĢayan ve Anadolu özlemi içerisinde
bulunan Türkmen kardeĢlerimizle manevi anlamda kucaklaĢmak; Anadolu ile
Türkmen dünyası arasında sarsılmaz köprüler inĢa etmektir. Ayrıca Sempoz-
yum bilim kurulu tarafından onay verilmeyen bazı çalıĢmaların yayından çıka-
rılmıĢ olduğunu da üzülerek ifade etmek zorundayız. YapmıĢ olduğumuz ça-
lıĢmanın hayırlara vesile olmasını ve bu alandaki önemli bir boĢluğu doldur-
masını temenni ediyor, saygılar sunuyoruz.
Abdulhalik BAKIR-Ahmet ALTUNGÖK
(Sempozyum Düzenleme Kurulu)
XIV
/ Ortadoğu'da Türkmenler (Irak-Ġran-Suriye) Sempozyumu
Ortadoğu'da Türkmenler (Irak-Ġran-Suriye) Sempozyumu
/ XV
AÇILIġ KONUġMASI
Sayın Valim; sayın Belediye baĢkanım; sayın Rektörüm; sayın Protokol
üyelerimiz; muhterem bilim adamlarımız; aziz misafirlerimiz; sevgili
öğrencilerimiz; değerli Bilecik halkı.
Bilecik ġeyh Edebali Üniversitemiz, kuruluĢundan itibaren bir gelenek
haline getirerek düzenlemiĢ olduğu uluslararası ve ulusal sempozyum,
konferans, panel ve bilimsel toplantıların bir yenisini ve bir o kadar da
anlamlısını bugün düzenlemektedir. Bilindiği gibi iki yıl önce yine bu güzel
bahar ayında “Irak Coğrafyasında Türk Varlığı ve Kültürü” adı altında
mütevazi ulusal bir sempozyum düzenlemiĢtik. Yirmi beĢin üzerinde bilimsel
çalıĢmadan meydana gelen anılan sempozyumun bildirileri bir kitap halinde
yakın bir zamanda okuyucuların hizmetine sunulacaktır. Burada Bilecik
Belediye‟mizin bu eserin basımı için vermiĢ olduğu destekten dolayı,
üniversitem adına müteĢekkiriz. ĠĢte anılan sempozyumun kapanıĢ
konuĢmasında bütün katılımcıların huzurunda ileriye dönük bir dönemde yine
üniversitemiz çatısı altında Türkmenlerle ilgili benzeri ve daha geniĢ katılımlı
Uluslararası bir sempozyum düzenleyeceğimize dair söz vermiĢtik. ĠĢte bugün
o sözümüzü teoriden uygulamaya geçirerek büyük badirelerle karĢı karĢıya
kalan ve Irak coğrafyasında Türk milletinin ahlakına ve inancına yakıĢır bir
tavırla mücadele veren Irak Türkmenlerinin yanında, Orta Doğu‟nun asil ve
vakarlı toplulukları olarak bütün ihmal ve umursamazlıklara rağmen ayakta
durmaya çalıĢan kanımızdan ve canımızdan olan öz kardeĢlerimiz kabul
ettiğimiz Ġran, Suriye, Lübnan ve Filistin Türkmenlerini de bu bilimsel
ziyafete katmak istedik.
Bugün çok ağır Ģartlarda yaĢamaya çalıĢan ve yarınının nasıl ve ne
Ģekilde geçeceğini kestiremeyen Ortadoğu Türkmenleri, bin yıldan beri
dünyanın en hassas ve kritik coğrafyasında; Ģanlı ve Ģerefli tarihimizin en aziz
ve en uygar parçası olarak ölüm kalım mücadelesi vermektedirler. Bin yıldan
beri Ortadoğu‟da kurulan küçüklü büyüklü bütün Türk-Ġslam devletlerinde en
aktif ve tehlikeli görevleri severek üstlenen ve hayatı pahasına hizmet etmiĢ
olan Türkmenler, sıkı tarihsel ve akrabalık bağlarından dolayı bugün sayısı
yediyi bulan bağımsız Türk kökenli devletlerimizin elbetteki ilgisini, sevgisi ve
bütün boyutlarıyla siyasî iktisadi, sosyal, kültürel ve hatta psikolojik yardım ve
desteğini beklemektedirler. Bu onların aynı soydan ve aynı boydan gelen
kardeĢlerinden talep ettikleri en doğal haklarıdır. Dinimizin en önemli emir ve
öğretilerinden biri de yakın akrabaları gözetmektir. Bugün sayısı bir avuç olan