Tarix-7 2017.(Uzb). indd
Yüklə 3,8 Mb. Pdf görüntüsü
|
| Õîri mî nàs-
tiri (hîzirgi Istànbuldàgi Qàhriya màsjidi) mo zàikà và fråskàlàri bilan o‘z dàvrining àjîyib må’ mîrchilik yodgîrliklàridàn hisîb lànàdi. Yustinian I dàvridà Kîns tàn- tinîpîldà bàrpî etilgàn Avliyo Sî- fiya ibîdàtõînàsini, håch shubhàsiz, ilk o‘rtà àsrlàrning eng màhîbàtli må’ mîrchilik inshîîti dåb àtàsh mum kin. Uning ulkan gumbazi 40 ta deraza gulchambari bilan qurshalgan. Turli xil toshlar va oyna parchalaridan yasalgan juda ajoyib mozaikalar ibodatxona devorlarini bezagan. X–XI asrlarda to‘g‘ri burchakli ibodatxonalar o‘rniga ko‘ rinishidan xochsifat, o‘rtasi xoch gumbazli ibodat xonalar barpo qilingan. Ibodatxonalar bir vaqtda osoyishtalik va xudoning dargohi hisoblangan. Ibodatxonalarni bezatishda cherkov qonunlariga qat’iy rioya qilingan. Iso pay g‘ambar, Bibi Maryam, avliyolar va «Bibliya» manzaralari tasvirlangan. Xristian diniga oid san’atning maqsadi o‘lgandan keyin jannatning rohat-farog‘atiga qanday eri shish yo‘l-yo‘ri g‘ini dindorlarga targ‘ib qilishdan iborat edi. O‘rta asr Yevropasining asosiy madaniyat tarqa tuv chisi Vizantiya bo‘lgan: uning ustalari, musavvirlari, me’morlari boshqa mamlakatlarga taklif etib turilgan, shuningdek, ustalar va olimlar qo‘lida Yevropa yoshlari tahsil olganlar. G‘àrbiy Yevropadà hàm ilk o‘rtà àsrlàrdà ibîdàtõî- nàlàr, mînàstirlàr qurilishigà àlîhidà e’tibîr qàràtilgan. Må’mîrchilikdà rîmàn uslubi, àyniqsà, yuksàlib, undà ibîdàtõînàlàr ulkàn, sàlîbàtli dåvîrlàri, gumbàz làri, 35-rasm. Avliyo Sofiya ibodatxonasi |