Tarix fani O‘rta ta’lim muassasalarida tarix fanini o‘rganish bosqichlari

Yüklə 192,32 Kb.

tarix	01.11.2017
ölçüsü	192,32 Kb.
	#7850

Tarix fani

O‘rta ta’lim muassasalarida tarix fanini o‘rganish bosqichlari

Ta’lim bosqichi

Bitiruvchilar

Standart darajasi

Daraja nomlanishi

O‘rta ta’lim

Tarix fani chuqurlashtirilib o‘rganilmaydigan maktablarning 11-sinf bitiruvchilari

В1

Tarix fanini o‘rganishning tayanch darajasi davom ettiriladi (XX asr boshlaridan hozirgi kungacha bo‘lgan davr). Tarix fanini o‘rganishning umumiy darajasi.

Tarix fani chuqurlashtirilib o‘rganiladigan maktablarning 11-sinf bitiruvchilari

В1+

Tarix fanini

o‘rganishning kuchaytirilgan

umumiy darajasi.

Tarix o‘quv fanini o‘qitishning maqsad va vazifalari

O‘rta ta’lim muassasalarida tarix fanini o‘qitishning asosiy maqsadi:

O‘quvchilarda tarixiy ong va tarixiy tafakkurni shakllantirish, dunyo xalqlari hamda ko‘p millatli xalqimizning tarixi va bugungi kuniga, milliy va umuminsoniy qadriyatlarga hurmat hissini tarbiyalash;

o‘quvchilarga davlatchiligimiz tarixi jahon sivilizatsiyasining ajralmas qismi ekanligini anglatish;

o‘quvchilarda tayanch va tarix faniga oid umumiy va kuchaytirilgan kompetensiyalarni shakllantirishdan iboratdir.

O‘rta ta’lim muassasalarida tarix fanini o‘qitishning vazifalari:

O‘quvchilarga davlatchiligimiz tarixi jahon sivilizatsiyasining ajralmas qismi ekanligini anglatish;

ajdodlarimizning ma’naviy merosi va jasoratlaridan ibrat olishga, ularga munosib voris bo‘lishga o‘rgatish;

o‘quvchilarni tarixiy voqealarni idrok etishga yo‘naltirish orqali ularning o‘zligini anglash, shaxs sifatida kamol topishiga yordam beradigan tushunchalar, milliy, umuminsoniy qadriyatlar ruhida tarbiyalashdan iborat.

Tarix fani bo‘yicha o‘rta va o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’lim muassasalari bitiruvchilariga qo‘yiladigan malaka talablari

1. Tarixiy voqelikni tushunish va uni mantiqiy izchillikda tushuntira olish kompetensiyasi:

tarixiy-geografik makon haqida ma’lumot bera oladi;

O‘zbekiston va jahon tarixining XX asr boshlaridan bugungi kunga qadar bo‘lgan insoniyat tarixida muayyan iz qoldirgan muhim voqea va jarayonlar haqida ma’lumot bera oladi;

Mustaqillik yillarida mamlakatimizda amalga oshirilgan ijtimoiy-iqtisodiy, siyosiy, madaniy jarayonlar haqida ma’lumot bera oladi;

O‘zbekiston davlatining tinchlikni asrash siyosati, tashqi siyosiy faoliyati haqida ma’lumot bera oladi;

o‘rganilgan tarixiy davrlarga munosabat bildirib, xulosa chiqara oladi;

davlatlarning tashkil topishi, hududi, aholisi va boshqaruv tartiblarini tushuntira oladi;

mustaqillik yillarida o‘zbek xalqining madaniyati, ma’naviyati, dunyoviy va diniy qadriyatlarining hamda ilm-fan, davlatchilik rivojiga hissa qo‘shgan mutafakkirlar nomlarining tiklanishi haqida ma’lumot bera oladi;

tarixiy voqealar natijasi yuzasidan munosabat bildiradi, umumlashtiradi, bayon qiladi va xulosa chiqaradi;

B1+

O‘zbekiston va jahon tarixining eng qadimgi davridan bugungi kunga qadar insoniyat tarixida muayyan iz qoldirgan muhim voqea va jarayonlar haqida ma’lumot bera oladi;

tarixning davrlarini taqqoslay oladi, tahlil qiladi, baholaydi va xulosa qiladi, yozma ma’lumot bera oldi;

voqea va jarayonlarni tarixiy davr nuqtayi nazaridan tahlil qiladi, baho beradi, xulosa chiqaradi, munosabat bildiradi.

davlatlarning tashkil topishi, davlat shakli, davlatdagi ijtimoiy-iqtisodiy-siyosiy jarayonlar, ichki va tashqi munosabatlar, harbiy salohiyat, insoniyat sivilizatsiyasida tutgan o‘rni haqida yozma ma’lumot bera oladi;

tarix fanidan olgan bilimlarini boshqa fanlar bilan bog‘lay oladi.

2.Tarixiy manba va adabiyotlar bilan ishlash kompetensiyasi:

XX asr boshlaridan bugungi kungacha kechgan tarixiy voqelikni bayon qilishda muhim bo‘lgan tarixiy toponomik atamalar mazmunini tushuntira oladi;

tarixiy jarayon va voqealar haqida ma’lumot berishda qo‘shimcha adabiyot va manbalardan foydalana oladi;

tarixiy-badiiy asarlar, ommaviy axborot vositalarida berilayotgan ma’lumotlardan foydalanishda va ularga munosabat bildirishda axborot madaniyatiga rioya qiladi.

B1+

tarixiy manbalarni mustaqil o‘rganadi, mavzuga oid qo‘shimcha ma’lumotlar to‘play oladi, xulosalar chiqaradi, baholaydi, mustaqil fikr bildiradi;

mavzu yuzasidan tarixiy adabiyotlarni mustaqil tanlay oladi, mustaqil ishlar va taqdimotlar tayyorlay oladi;

o‘z oilasining shajarasini tuza oladi.

O‘RTA TA’LIMNING

TARIX FANIDAN

O‘QUV DASTURI

(10-11-SINF)
UQTIRISH XATI
O‘zbekiston milliy davlat mustaqilligini qo‘lga kiritgandan keyin ta’lim davlat siyosatining ustuvor sohasiga aylanib, ushbu sohada tub islohotlar amalga oshirila boshlandi. O‘zbekiston tarixini o‘rganish bu boradagi markaziy sohani egallaydi. Bugun biz tarixiy bir davrda – xalqimiz o‘z oldiga ezgu va ulug‘ maqsadlar qo‘yib, tinch-osoyishta hayot kechirayotgan, avvalambor o‘z kuch va imkoniyatlariga tayanib, demokratik davlat va fuqarolik jamiyati qurish yo‘lida ulkan natijalarni qo‘lga kiritayotgan bir zamonda yashamoqdamiz.

O‘z avlod-ajdodi kimligini, nasl-nasabi, o‘zi tug‘ilib, voyaga yetgan Vatani tarixini bilishga intilish har bir sog‘lom fikrli insonga xos fazilatdir. Shuning uchun ham o‘zlikni anglash, avvalo, tarixni bilishdan boshlanadi. Tarixiy xotirasi bor inson – irodali inson, haqqoniy tarixni bilmasdan turib esa, kelajakni yaratib bo‘lmaydi. Shu ma’noda tarix fani o‘zining oldiga quyidagi maqsad vazifalarni qo‘yadi:

o‘quvchilarda tarixiy ong va tarixiy tafakkurni shakllantirish, dunyo xalqlari hamda ko‘p millatli xalqimizning tarixi va bugungi kuniga, milliy va umuminsoniy qadriyatlarga hurmat hissini tarbiyalash;

o‘quvchilarga davlatchiligimiz tarixi jahon sivilizatsiyasining ajralmas qismi ekanligini anglatish;

o‘quvchilarda tayanch va tarix faniga oid umumiy va kuchaytirilgan kompetensiyalarni shakllantirishdan iboratdir.

Tarix fanini o‘qitish esa, quyidagi vazifalar orqali amalga oshiriladi:

ajdodlarimizning ma’naviy merosi va jasoratlaridan ibrat olishga, ularga munosib voris bo‘lishga o‘rgatish;

Umumiy o‘rta ta’lim maktablarining V-IX sinflarida O‘zbekiston va jahon tarixining qadimgi zamonlaridan XX asr boshlarigacha bo‘lgan davri o‘rganishni taqozo etadi. Tarixiy hodisalar va voqealarni o‘rganishga qo‘yilgan talablar (V-IX sinflar) o‘quvchilarning yoshi, bilim saviyasi, ruhiy xususiyatlari, jismoniy rivojlanishi darajalariga mos bo‘lishi lozim. Shunga muvofiq tarzda o‘quv fani uch yo‘nalishni tashkil etadi. Jahon tarixi, O‘zbekiston tarixi, Dunyo dinlari tarixi.

5-sinfda (68 soat) tarix fan sifatida o‘rganilmay, qisman tarixiy tasavvur hamda eng sodda tushunchalarni egallash bilan cheklaniladi.

6-sinf tarix (68 soat) o‘quv fani asosiy predmet sifatida o‘rganiladi. Bunda eng qadimgi davrlardan milodning V asr ikkinchi yarmigacha bo‘lgan davrdagi jahon va O‘zbekiston tarixi o‘rganiladi.

7-sinf O‘zbekiston tarixi (51 soat) – mamlakatimiz tarixining V asridan XVI asrgacha bo‘lgan davrini qamrab oladi.

7-sinf Jahon tarixi (51 soat) – dunyo xalqlari tarixining V asridan XVI asrigacha bo‘lgan davri o‘rganiladi.

8-sinf O‘zbekiston tarixi (34 soat)da – tariximizning XVI asrdan XIX asr o‘rtalarigacha bo‘lgan davri o‘rganiladi.

8-sinf Jahon tarixi (34 soat)da esa, XVI asrdan XIX asrning 70-yillarigacha bo‘lgan davr o‘rganiladi.

8-sinf Dunyo dinlari tarixi (34 soat) da eng qadimgi davrdan XX asrgacha bo‘lgan davrni qamrab oladi.

9-sinf O‘zbekiston tarixi (34 soat) – mamlakatimiz tarixining XIX asrning ikkinchi yarmidan 1918-yilgacha bo‘lgan davri bilan tanishtiradi.

9-sinf Jahon tarixi (34 soat) XIX asrning 70-yillaridan XX asrning 1918-yillarini o‘z ichiga oladi.

9-sinf Dunyo dinlari tarixi (34 soat) jahon dinlari, globallashuv sharoitida inson ongi va tafakkuri uchun kurash, din niqobidagi terrorchilik harakatlari, ularning maqsad-vazifalarini yorituvchi materiallarni o‘z ichiga oladi.

10-sinf O’zbekiston tarixi (34 soat) – mamlakatimizning 1918-yildan 1991-yilgacha bolgan davri voqelikliklari bilan tanishish va o’rganishga bag’ishlanadi.

10-sinf Jahon tarixi (34 soat) – 1918-yildan 1991-yilgacha bo’lgan davrdagi dunyo xalqlari ijtimoiy-siyosiy, iqtisodiy, madaniy hayotini o’rganadi.

10-sinf Dunyo dinlari tarixi (34 soat) – fan va din munosabatlari, jahon dinlari, tasavvuf va uning tariqatlari, din va “ommaviy madaniyat”, ksenofobiya va din kabi masalalarini o’rganadi.

11-sinf O’zbekiston tarixi (34 soat) – 1991-yildan hozirgi kungacha bo’lgan davrda amalga oshirilgan siyosiy islohotlar, ijtimoiy-iqtisodiy, madaniy hayotni o’z ichiga qamrab oladi.

11-sinf Jahon tarixi (34 soat) – 1991-yildan bugungi kungacha dunyo mamlakatlari tarixiy taraqqiyoti va global voqeliklarni o’rganadi.

11-sinf Dunyo dinlari tarixi (34 soat) – dunyo dinlari tarixi, dinshunoslikdagi zamonaviy tendentsiyalar, davlat va din munosabatlari, jahon dinlari manbalari, tariqatchilik, din va madaniyat, diniy an’ana va marosimlar kabi masalalarni o‘z ichiga oladi.

Dastur – mavzularini o‘rganish uchun ajratilgan soatlar miqdori o‘qituvchi ixtiyoriga ko‘ra, maktab metod birlashmasi va viloyat (shahar, tuman) xalq ta’limi boshqarmasi bilan kelishilgan holda qayta ko‘rib chiqilishi mumkin.

Tarix fani chuqur o‘qitiladigan sinflarda mazkur dasturda berilgan mavzular kengaytirib o‘qitiladi.

Eng yangi davr tarixini o‘rganish umumta’lim maktablari (V-IX sinflar) vazifasiga kirmaydi. Uni izchillikda o‘rganish o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi o‘quv yurtlarida davom ettiriladi.

Tarix ta’limida o‘quvchilar nimani bilishlari, nimani mustaqil o‘qib olishlari, qanday muammolarni o‘rganishlari muhim ahamiyatga ega. O‘quvchilar tarixiy hodisalarning mazmunini bilishdan tashqari, tarixiy voqealarni bir-biri bilan taqqoslay olishlari, mustaqil fikr yuritib, ularga baho berishlari, voqealar mohiyatini tushuntira olishlari, yozma ifodalay olishlari zarur. Birinchi darajali voqealardan ikkinchi darajalisini farqlay olishlari, ularni ijtimoiy tahlil qilib, xulosalar chiqara olishlari zarur.

Yuqoridagilardan kelib chiqqan holda tarix fanini o‘rganishning asosiy maqsadi:

tarixni o‘rganish orqali tarixiy tafakkurni shakllantirish, o‘zlikni anglash, ma’naviy bo‘shliqlarni oldini olish;

Vatan, millat taqdiri uchun ma’suliyat, daxldorlik, umuminsoniy va milliy qadriyatlarga hurmat hissini shakllashtirish va rivojlantirish;

mamlakatimiz tarixi jahon tarixining bir bo‘lagi ekanligini anglash orqali, buyuk ajdodlarimizning ishlari va jasoratlaridan axloqiy tarbiya va ibrat olishni o‘rganish.

O‘zbekiston Respublikasida umumiy o‘rta va o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limida tarix fanini o‘rganishning asosiy vazifalari:

Tarixiy voqea va hodisalar asosida “Tarix – xalq ma’naviyatining asosi” ekanligini singdirish;

har bir xalq o‘z tarixini turli ta’sir va tajovuzlardan asrashi kerakligini singdirib borish;

tarixiy xotirasiz kelajak yo‘qligini tushuntirish;

ta’lim-tarbiya jarayonida tayanch kompetensiyalar – kommunikativ kompetensiya, axborotlar bilan ishlash, o‘z o‘zini rivojlantirish, ijtimoiy faol fuqarolik, milliy va umummadaniy, matematik savodxonlik, fan va texnika yangiliklaridan xabardor bo‘lish hamda foydalanish kompetensiyasi va tarix fani mazmuniga oid tarixiy voqeilikni tushunish va uni mantiqiy izchillikda tushuntira olish, tarixiy manba va adabiyotlar bilan ishlash kabi fanga oid kompetensiyalarni shakllantirishdan iborat.

Shuningdek, me’yoriy hujjatlarni yuritishda tayanch va fanga oid kompetensiyalar quyidagicha yozilishi tavsiya qilinadi.

I. TK-tayanch kompetensiya

TK1-kommunikativ kompetensiya
TK2-axborotlar bilan ishlash kompetensiyasi
TK3-o‘zini-o‘zi rivojlantirish kompetensiyasi
TK4-ijtimoiy faol fuqarolik kompetensiyasi
TK5-milliy va umuminsoniy kompetensiya
TK6-matematik savodxonlik, fan va texnika yangiliklaridan xabardor bo‘lish hamda foydalanish kompetensiyasi

II. FK-fanga oid kompetensiyalar

1.FK1- Tarixiy voqeilikni tushunish va uni mantiqiy izchillikda tushuntira olish kompetensiyasi:

2. FK2- Tarixiy manba va adabiyotlar bilan ishlash kompetensiyasi.

6-SINF. TARIX

DASTUR MAZMUNI

(68 soat; haftasiga 2 soatdan)

(A2 68 soat, haftasiga 2 soatdan A2+ 136 soat).
O‘quvchilarda shakllantiriladigan tayanch kompetensiyalar tizimi:

Kommunikativ kompetensiya:

A2

o‘z fikrini og‘zaki va yozma tarzda aniq va tushunarli bayon qila olish, mavzudan kelib chiqibб savollarni mantiqan to‘g‘ri qo‘ya olish va javob berish.

A2+

ijtimoiy moslashuvchanlik, o‘zaro muloqotda muomala madaniyatiga amal qilish, jamoaviy hamkorlikda ishlay olish.

Milliy va umummadaniy kompetensiya:

A2, A2+

umumbashariy ahamiyatga ega bo‘lgan qadriyatlarni (urf-odatlar, marosimlar, milliy madaniy an’analar va h.k.) hurmat qilish;

o‘zgalarga nisbatan mehr-muruvvat, saxiylik, diniy e’tiqodi, milliy xususiyatlari, an’ana va marosimlarini hurmat qilish; jamiyatda o‘rnatilgan odob-axloq qoidalariga rioya qilish.
O‘zini o‘zi rivojlantirish kompetensiyasi:

A2, A2+

shaxs sifatida doimiy ravishda o‘z-o‘zini rivojlantirish, ma’naviy va intellektual kamolotga intilish;

o‘z xatti-harakatini adekvat baholash, o‘zini nazorat qila bilish, halollik, to‘g‘rilik kabi sifatlarga ega bo‘lish.
Matematik savodxonlik, fan va texnika yangiliklaridan xabardor bo‘lish hamda foydalanish kompetensiyasi:

A2

tarixda-yil hisobini o‘qiy olish, tarixiy darvlarga oid chizmalarni o‘qiy olish, rim raqamida yozilgan raqamlarni o‘qiy oladi.

miloddan avvalgi, era, milodiy-yillar o‘rtasidagi farqlarni matematik amallar bilan yecha oladi.

A2+

hijriy-yilni milodiy-yilga aylantira oladi.

I BOB. ENG QADIMGI TUZUM

(A2 7 soat; A2+ 14 soat)
1-mavzu. Kirish. (A2 1 soat; A2+ 1 soat).

Qadimgi dunyo tarixi haqida. Darslik bilan ishlash.

2-mavzu. Qadimgi tarix taraqqiyotining boshlanishi. (A2 1 soat; A2+ 2 soat).

Qadimgi tarixni o‘rganish. Qadimgi tarix bo‘yicha manbalar. O‘zbekiston va jahon sivilizatsiyasi. Eng qadimgi tuzumni davrlashtirish. Arxeologiya, antrapologiya, etnografiya.

3-mavzu. Eng qadimgi odamlarning rivojlanish bosqichlari. (A2 1 soat; A2+ 2 soat).

Eng qadimgi odamlar. Eng qadimgi odamlarning mashg‘ulotlari. Diniy e’tiqodlarning vujudga kelishi.

4-mavzu. Urug‘chilik jamiyati. (A2 1 soat; A2+ 2 soat).

So‘nggi paleolit davr. Mezolit davri. Dehqonchilik va chorvachilikning rivojlanishi. Tarixni davrlashtirish va xronologiya.

5-mavzu. Eneolit va bronza davri. (A2 1 soat; A2+ 2 soat).

Metall davrining asosiy xususiyatlari. Patriarxatning boshlanishi. Bronza davri manzilgohlari.

6-mavzu. Temir davriga o‘tishda O‘rta Osiyoning rivojlanishi. (A2 1 soat; A2+ 3 soat).

Temirdan foydalanish. Ijtimoiy tuzum. Harbiy demokratiyaga o‘tish. “Avesto”- eng qadimgi yozma manba.

Takrorlash. (A2 1 soat; A2+ 2 soat).
II BOB. QADIMGI SHARQ VA O‘RTA OSIYO

(A2 25 soat; A2+ 50 soat)
7-mavzu. Nil vodiysi va uning aholisi. (A2 1 soat, A2+ 2 soat)

Misr Nil in’omi. Misrliklarning mashg‘ulotlari. Hunarmandchilikning rivojlanishi. Misr davlatining vujudga kelishi. “Nom”larning vujudga kelishi.

8-mavzu. Qadimgi Misr. (A2 1 soat, A2+ 2 soat)

Misr Fir’avnlarining harbiy yurishlarining boshlanishi. Qadimgi Misrning geografik joylashuvi, hududi, chegaralari, davlatning boshqaruv shakli. Fir’avnlarning bosqinchilik yurishlari va ularning natijalari.

10-mavzu. Qadimgi Misrda din. (A2 2 soat A2+ 3 soat)

Misrliklarning olam to‘g‘risidagi tasavvurlari. Misrliklarning xudolari.

11-mavzu. Piramidalar va dahmalar. (A2 1 soat, A2+ 2 soat)

Piramidalar va zamon. Sfinkslar. Tutanxamon. Mo‘miyolash. Muqaddas hayvonlar.

12-mavzu. Qadimgi Misr madaniyati. (A2 1 soat, A2+ 3 soat)

Yozuv. Ierogriflar. Nazariy bilimlarning vujudga kelishi. Adabiyot ravnaqi.

13-mavzu. Mesopotamiya sivilizatsiyalari. (A2 2 soat A2+ 4 soat)

Geografik joylashuvi, hududi, chegaralari, Mesopotamiya aholisining mashg‘ulotlari. Mesopotamiya davlatning boshqaruv shakli.

14-mavzu. Bobil podsholigi. (A2 1 soat, A2+ 2 soat)

Bobil “Xudolar darvozasi”. Hamurappi qonunlari.

Takrorlash. (A2 1 soat; A2+ 1 soat).
15-mavzu. Yangi Bobil podsholigi. (A2 1 soat, A2+ 2 soat)

Bobil madaniyati. Din, rassomchilik, arxitektura va san’at.

16-mavzu. Old Osiyo davlatlari. (A2 1 soat, A2+ 2 soat)

Xett davlati. Ossuriya podsholigi. Hududi, georgafik joylashuvi, davlat boshqaruvi.

17-mavzu. Old Osiyo davlatlari. (A2 1 soat, A2+ 2 soat)

Urartu davlati. Finikiya va Falastin. Hududi, georgafik joylashuvi, davlat boshqaruvi.

18-mavzu. Ahamoniylar davlati. (A2 1 soat, A2+ 2 soat)

Ahamoniylar davlati aholisi. Eron hududidagi qadimgi davlatlar. Fors podsholigining paydo bo‘lishi. Doro I islohotlari. Qadimgi forslar madaniyatining rivojlanishi.

19-mavzu. Hindiston sivilizatsiyasi. (A2 1 soat, A2+ 2 soat)

Hududi, georgafik joylashuvi, davlat boshqaruvi. Hindistonning eng qadimgi sivilizatsiyalari, diniy e’tiqodi. Kastalar.

20-mavzu. Miloddan avvalgi I mingyillikda Hindiston. (A2 1 soat, A2+ 2 soat)

Hindiston davlati. Chandragurta “Xudosiz din”. Ilm va madaniyatning rivoji. “Mahobxorot”, “Ramoyana” va “Panchatantra”.

21-mavzu. Xitoy sivilizatsiyasi. (A2 1 soat, A2+ 2 soat)

Xitoyda sivilizatsiyaning vujudga kelishi. Aholi mashg‘ulotlari. “ko‘ppodsholiklar davri” davrida Xitoy.

22-mavzu. Miloddan avvalgi III mil-II asrlarda Xitoy. (A2 2 soat, A2+ 4 soat)

Markazlashgan davlatning tashkil topishi. Buyuk Xitoy devori. Xitoydagi xalq qo‘zg‘olonlari. Sin davlati hukmronligiga qarshi boshchiligidagi xalq qo‘zg‘olonlari. Qadimgi Xitoy madaniyati.

Manbalar bilan ishlash. (A2 1 soat, A2+ 2 soat)

Nazorat ishi. (A2 1 soat, A2+ 1 soat)
O‘quvchilarda fanga oid quyidagi kompetensiyalar shakllanadi:

Tarixiy voqeilikni tushunish va uni mantiqiy izchillikda tushuntira olish kompetensiyasi:

A2

tarixiy davrlar va-yillarni ajrata oladi, tarixiy hisobini tushuntira oladi;

anemizm, totemizm, fetishizm, arxeologiya, antrapologiya, etnografiya. Moddiy va ma’naviy madaniyat. sivilizatsiya, tarixni davrlashtirish va xronologiya, irq, urug‘chilik jamiyati. Mezolit, neolit, ishlab chiqaruvchi xo‘jalik, eneolit bronza, patriarxat, ziroatchilar, manzilgoh, me’morchilik, hunarmandchilik, madaniy aloqalar, qo‘shni jamoasi, “nom”, fir’avn, kohin, ibodatxona, piramida, sfinkslar, mo‘miyolash, tanah, tavrot, talmud, ierogrif, nazariy bilimlar, hamurappi qonunlari, zabur, kastalar kabi tarixiy atamalar mazmunini biladi;

tarixiy shaxslar haqida ma’lumot bera oladi: Gerodot, Strabon, Kvint Kursi Ruf, Jak Fransua Shampanion, Arrian, Odam, Menis, Tutanxamon. Gilgamish, Muso, Dovud, Sulaymon, Tutmos II, Tutmos III, Hammurappi, Sargon I, Kir II, Doro I, Kserks, Chandragupta, Konfutsiy, Chjan Xen.

Quyidagi tarixiy sanalarda ro‘y bergan voqealar haqida ma’lumot bera oladi:

mil.avv. 1 million100 mingyilliklar – ilk paleolit davri.

mil.avv. 100-40 mingyilliklar – o‘rta paleolit davri.

mil.avv.. 40-12 mingyilliklar – O‘rta Osiyoda so‘nggi paleolit davri.

mil.avv. 12-7 mingyilliklar – O‘rta Osiyoda mezolit davri.

mil.avv. 6-4 mingyilliklar – O‘rta Osiyoda neolit davri.

mil.avv. 4-3 mingyilliklarning o‘rtalari – eneolit davri.

mil.avv. IX-VIII asrlar – O‘rta Osiyoda temirdan yasalgan ilk mehnat qurollari mavjud bo‘lgan.

mil.avv. 40–12 mingyilliklar – so‘nggi paleolit davri.

mil.avv. 12–7 mingyilliklar – mezolit davri. (ayrim adabiyotlarda 15-7 mingyillik?)

mil.avv. 6–4 mingyilliklar – neolit davri.

mil.avv. 4–3 mingyillikning o‘rtalari – eneolit davri.

mil.avv. 4 mingyillik Mesopotamiyada shumer va akkadlarning manzilgohlari, Uruk, Eridu, Lagash. Ur shaharlarining vujudga kelishi.

mil.avv. 4 mingyillik boshlarida – Nil qirg‘oqlarida manzilgohlarning vujudga kelishi.

mil.avv. 3000 mingyilda Quiy va Yuqori Misr davlatlari o‘rtasida urush bo‘lib, Misr hukmroni Menes g‘alaba qozondi va u birinchi fir’avn bo‘ldi.

mil.avv. 3000 mingyilda yagona birlashgan Misr davlati poytaxti Memfes shahri paydo bo‘ldi.

mil.avv. 3000 mingyillikning ikkinchi yarmida Sargon I Akkadni va Shumer shaharlarini o‘z hokimiyati ostida birlashtirdi.

mil.avv. 2000 mingyillikning boshlarida Shummer-Akkad davlati ko‘chmanchi qabalalar zarbasidan parchalandi.

mil.avv. 2000 mingyillikda Bobil podsholigi Mesopotamiya janubidagi eng yirik qudratli davlatga aylandi.

mil.avv. 2600-yil – Misrda Xeops (Xufu) piramidasi qurilishi.

mil.avv. XVIII asrda Bobil podshosi Xammurami butun Messopotamiyani yagona davlatga birlashtirdi.

mil.avv. 539-yilda Bobilga forslar bostirib kirdi.

mil.avv. 3 mingyillik – Hind daryosi vodiysida katta shaharlar vujudga kela boshladi, biroq bu shaharlar ml avv. XVIII asrda vayronaga aylandi.

mil.avv. 2 mingyillikdan boshlab, quyosh xudosi Amoon Ra firavnlarning bosh ilohi va homisi hisoblangan.

mil.avv. 2 mingyillikda Old Osiyo hududida Ossuriya, Xett, Mitanni kabi davlatlar, Finikiya shahar-davlatlari vujudga keldi.

mil.avv. 2 mingyillik – Muso payg‘ambar yashagan davr.

mil.avv. 1000-970-yillar Dovud podshoh hukmronlik qilgan-yillar.

mil.avv. 969-93-yillar Sulaymon podshohlik qilgan-yillar.

mil.avv. 605-yil – Ossuriya podsholigining Bobil va Midiya tomonidan qulatildi.

mil.avv. XVIII asrda Kichik Osiyo markazida Xettlar degan shimolliy xalq o‘z davlatiga asos soldi.

mil.avv. IX-VIII asr boshlarida Urartu davlati gullab yashnadi.

mil.avv. X asrda Finikiyada 22 undosh xarfdan iborat bo‘lgan alifbo yaratildi.

mil.avv. XI asrda Falastin hududida Isroil podsholigi qujudga keldi.

mil.avv. VI asrda Fors podsholgi vujudga keldi.

mil.avv. VII-VI asrlarda Hindistonda Magadha, Kashala, Malla kabi davlatlar vujudga keldi.

mil.avv. 558-yil – Fors podsholigining tashkil topishi (Kir II).

mil.avv. 545–540-yillar – Parfiya, Marg‘iyona va Baqtriyani Kir II tomonidan bosib olinishi.

mil.avv. 539-yil – Bobilning forslar tomonidan bosib olinishi.

mil.avv. 327-yil – Makedoniyalik Aleksandrning Hindistonga, Panjob o‘lkasi hududiga bostirib kiradi.

mil.avv. III asrda podsho Ashoka hukmronligi davrida Mauriya rivojlandi.

mil.avv. 318-yil – Chandragupta tomonidan yunon-makedonlarning Hindistondan quvib chiqarilishi.

mil.avv. VII-VI asrlar Xitoyda ko‘p podsholiklar davri nomini olgan.

mil.avv. 246–210-yillar – Xitoyda Sin Shixuandi hukmronligi.

mil.avv. 206-yil – Xitoyda Sin sulolasiga qarshi qo‘zg‘olon.

mil.avv. IVasr Buyuk Xitoy devori qurilishi boshlangan davr.

mil.avv. I asr – Xitoyda qog‘oz ixtiro qilingan.

III asr – Xitoyda Xan davlati uchta podsholikka parchalanib ketdi.

II asr – Xitoyda “Sariq ro‘mollilar qo‘zg‘oloni” bo‘ldi.

II asr – Astranom va matematik olim Chjan Xen tomonidan 124 ta yulduz turkumi, 2500 ta yulduzlarning nomini eslatib o‘tilgan.

1822-yil Jak Fransua Shampanion qadimgi misr qabr toshlarini o‘qidi.
Tarixiy manba va adabiyotlar bilan ishlash kompetensiyasi:

A1

tarixiy illustrasiyalar asosida kichik hikoyalar tuza oladi;

quyidagi tarixiy joylarni xaritadan ko‘rsata oladi:

Kirmonshoh shahri, Amudaryo, Sirdaryo, Farg‘ona, Zarafshon, Surxondaryo vohasi, Sharqiy va Janubiy Afrika, Zinj vodiysi, Yava oroli, Xitoy, Farg‘ona vodiysi, Seleng‘ur, Ko‘lbuloq, Teshiktosh, Obirahmat, Ispaniyadagi Altamir, Fransiyadagi Lasko g‘orlari, Bo‘zsuv, Obishir, Machay, Zarutsoy, Sopollitera, Jarqo‘ton, Zamonbobo manzilgohlari, Misr, Memfis, Qohira, Rozett, Xattusa, Mitanni, Urartu, Kichik osiyo, Nil, Liviya cho‘li, Fiva, Falastin, Nubiya, Suriya. Old Osiyo, Suriya, Finikiya, Mesopotamiya, Shumer va Akkad, Bobil, Armaniston, Lidiya, Suza, Ekbatana, Eron, Hindiston, Mohenjodaro, Xarappa, Magadha, Malla, Panjob, Pataliputra, Xitoy, Chjou davlati.

A2+

fikrini tarixiy xaritalar va qo‘shimcha tarixiy materiallar yordamida hozirgi kun bilan bog‘lay oladi;

mavzuga oid bo‘lgan tarixiy voqeiylikni bayon qilishda tarixiy atamalar, sanalar, shaxs nomlari, toponimik atamalarni sharhlay oladi.
24-mavzu. O‘zbekiston hududidagi ilk davlatlar. (A2 2 soat; A2+ 4 soat).

O‘zbekiston hududida qadimda aholining joylashishi. Miloddan avvalgi asrlarda xo‘jalikning rivojlanishi.

Ilk davlat birlashmalari – Qadimgi Xorazm va Baqtriya. So‘g‘d, Qiziltera. Yerqo‘rg‘on, Afrosiyob, Ko‘zaliqir.

25-mavzu. Zardushtiyli. (A2 2 soat; A2+4 soat).

Zardushtiylikning vujudga kelishi tarixi. Zardusht. Zardushtiylikning tarqalishi. Ahuramazda, Mitra, Anaxita, Ahriman. «Avesto» zardushtiylik marosimlari.

Takrorlash. (A2 1 soat; A2+ 2 soat)
III BOB. QADIMGI YUNONISTON

(A2 12 soat; A2+ 24 soat))
26-mavzu. Antik tarixning boshlanishi (A2 1 soat; (A2+ 2 soat).

Qadimgi Yunonistonning geografik joylashuvi, chegralari, davlat boshqaruvi, aholining mashg‘ulotlari. Minoy sivilizatsiyasining vujudga kelishi. Yunonlarning dengiz sayohatlari.

27-mavzu. Qadimgi Yunonistonning yuksalishi (A2 1 soat; A2+ 2 soat).

Yunon polislari. Shahar davlatlar. Afina davlati. Sparta davlati. Yunon koloniyalari.

28-mavzu. Buyuk yunon koloniyalashtirishi. (A2 1 soat; A2+ 2 soat).

Yangi hududlarni o‘zlashtirish sabablari. Yunon koloniyalarining tashkil topishi. Mil.avv. VIII-VII asrlar – yunon koloniyalarining tashkil topishi. Olviya, Xersones, Pantikapey koloniyalari.

29-mavzu. Afinada demokratiyasi (A2 2 soat; A2+ 4 soat).

Afinada demokratiyaning shakllanishi. Drakont qonunlari. Salon islohotlari. Afinada demokratiya ravnaqi. “Prekl asri”.

30-mavzu. Yunon-fors urushlari (A2 1 soat; A2+ 2 soat).

Ellada va Eron. Marafon jangi. Fermopol jangi. Salamin jangi.

31-mavzu. Yunonistonning Makedoniya tomonidan bosib olinishi (A2 1 soat; A2+ 2 soat).

Yunonistonning qulashi sabablari. Demosfen. Xeroney yaqinidagi jang. Yunoniston Makedoniya tarkibida.

32-mavzu. Qadimgi Yunoniston madaniyati. (A2 1 soat; A2+ 2 soat).

Fuqarolar tarbiyasi. Olimpiya o‘yinlari. Gomerning “Iliada” va “Odisseya” dostonlari. Yunonistonda teatr. Arxitektura va haykaltaroshlik. Fidiy va Dedal. Parfenon ibodatxonasi.

33-mavzu. Qadimgi Yunoniston olimlari va mutafakkirlari (A2 1 soat; A2+ 2 soat).

Qadimgi Yunonistonda ilm-fan. Geraklit, Demokrit, Diogen, Gerodot, Aristotel, Arximed, Afinalik donishmandlar. Platon, Sokrat.

34-mavzu. Qadimgi Yunoniston afsonalari (A2 2 soat; A2+ 4 soat).

Qadimgi yunon afsonalarining qahramonlari. Qadimgi yunonlarning xudolari.

Takrorlash. (A2 1 soat; A2+ 2 soat).
IV BOB. O‘RTA OSIYO (TURON)

(A2 11 soat; A2+ 22 soat )
35-mavzu. O‘rta Osiyoda Ahamoniylar hukmronligi (A2 1 soat; A2+ 3 soat).

Kir II va uning bosqinchilik yurishlari. Doro I ning saklar ustiga yurishlari. To‘maris va Shiroq jasorati.

Ahamoniylar hukmronligi davrida davlatning boshqarilishi. Satraplik. Miloddan avvalgi VII-V asrlarda madaniyat taraqqiyoti. Madaniyat.

36-mavzu. O‘rta Osiyo xalqlarining yunon-makedon istilochilariga qarshi kurashi (A2 1 soat; A2+ 2 soat).

Turon xalqlarining qurollari va harbiy san’ati. Spitamenning Makedoniyalik Aleksandr bosqinchiligiga qarshi kurashi.

Makedoniyalik Aleksandrning O‘rta Osiyoga bostirib kirishining oqibatlari.

37-mavzu. Salavkiylar davlati va Yunon Baqtriya podsholigi (A2 1 soat; A2+3 soat).

Baqtriya va So‘g‘diyona Salavkiylar davlati tarkibida. Yunon Baqtriya davlati. Iqtisodiyot, madaniyat va xalqaro savdo aloqalarining rivoj topishi.

38-mavzu. Qadimgi Xorazm. Qadimgi Dovon. Qadimgi Qang‘ (A2 2 soat; A2+ 4 soat).

Xorazm tarixi va madaniyati. Ko‘zaliqir, Jonbosqal’a, Qo‘yqirilganqal’a, Tuproqqal’a. O‘zbek davlatchiligi tarixida tutgan o‘rni. Qadimgi Dovon davlatining tashkil topishi, hududi va aholisi. Dovon davlatininig tashqi aloqalari. O‘zbek davlatchiligi tarixida tutgan o‘rni. Qadimgi Qang‘ davlatining tashkil topishi, hududi va aholisi. Madaniy aloqalari. O‘zbek davlatchiligi tarixida tutgan o‘rni.

39-mavzu. Qadimgi Kushon podsholigi (A2 2 soat; A2+ 3 soat).

Kushon podsholigining tashkil topishi. Geografik joylashuvi. Kudzula, Kadfiz, Vima, Kanishka. Iqtisodiyotning rivojlanishi. Yozuv. Diniy e’tiqodlar. Arxitektura va san’at.

40-mavzu. Buyuk ipak yo‘li (A2 2 soat; A2+ 3 soat).

Buyuk ipak yo‘lining vujudga kelishi, uning shaxobchalari va yo‘nalishlari. Buyuk ipak yo‘lining ahamiyati.

Takrorlash. (A2 1 soat; A2+ 2 soat).

Manbalar bilan ishlash. (A2 1 soat, A2+ 2 soat).

5-BOB. QADIMGI RIM

(A2 11 soat; (A2+ 25soat)
41-mavzu. Italiya va uning aholisi (A2 1 soat; A2+2 soat).

Italiyaning hududi va tabiiy sharoiti. Rimga asos solinishi. Qadimgi Rimda davlat boshqaruvi.

42-mavzu. Rim Respublikasi. (A2 1 soat; A2+ 2 soat).

Respublikani boshqarish. Senat. Respublika. Diktator. “12 jadval qonunlari”.

43-mavzu. Rim Respublikasi hayoti. (A2 1 soat; A2+ 2 soat).

Rim shaharlarida hayot. Qadimgi rimliklarning xudolari. Diniy marosimlar va qohinlar.

44-mavzu. O‘rta yer dengizida hukmronlik uchun kurash (A2 1 soat, A2+ 3 soat).

Rim armiyasi. Puni urushlari. Karfagenning vayron etilishi. Rim provinsiyalari.

45-mavzu. Qullar va gladiatorlar (A2 1 soat; A2+ 2 soat).

Rimda qullarning ahvoli. Gladiatorlar janji. Spartak boshchiligidagi qo‘zg‘olon.

46-mavzu. Rimda Respublikaning qulashi. (A2 1 soat, A2+ 2 soat) Respublika qulashining sabablari. Sezar diktaturasi. Hokimiyat uchun kurash va uning oqibatlari.

47-mavzu. Rim imperiyasining qulashi va zavolga yuz tutishi (A2 1 soat; A2+ 2 soat).

Rim imperiyasining G‘arbiy va Sharqiy qismlarga bo‘linishi. Imperiyaning qulashi. Varvarlar. Gotlarning Rimni ishg‘ol etishi. G‘arbiy Rim imperiyasining qulashi.

48-mavzu. Qadimgi Rim madaniyati (A2 2 soat; A2+ 4 soat).

Rim quldorlari va kambag‘allarning turmushi. Ta’lim. Arxitektura, haykaltaroshlik. Iso Masih, Xristianlikning muqaddas kitobi. Xristianlikning yo-yilishi.

Takrorlash. (A2 1 soat; A2+ 2 soat).

Manbalar bilan ishlash (A2 1 soat; A2+ 2 soat).

Nazorat ishi (A2 1 soat; A2+ 1 soat).

Umumlashtiruvchi dars (A2 1 soat; A2+ 1 soat).
O‘quvchilarda fanga oid quyidagi kompetensiyalar shakllanadi:

Tarixiy voqeilikni tushunish va uni mantiqiy izchillikda tushuntira olish kompetensiyasi:

A2

mazkur davrni o‘rganish orqali o‘quvchilar tarix fanining o‘rganilayotgan davriga oid tarixiy atamalar mazmunini biladi:

Avesto, zardushtiylik, Turonning eng qadimgi davlatlari, sak va massagetlar, ilk shahar va davlatlar, satraplik, yunon polislari, minoy sivilizatsiyasi, shahar davlatlar, yunon koloniyalari, Afinada demokratiyasi, demos, demokratiya, respublika, senat, diktator, injil, bibliya, qul, gladiator;

tarixiy shaxslar haqida ma’lumot bera oladi: Zardusht, Minoy, Drakont, Solon, Salavka, Diodot, Demetriy, Kudzula Kadfiz, Kanishka, Perikl, Demosfen, Gomer, Fidiy, Dedal, Geraklit, Demokrit, Diogen, Gerodot, Aristotel, Arximed, Platon, Chjan Xen, Suqrot, To‘maris, Shiroq, Makedoniyalik Aleksandr, Spitamen, Iso, Spartak, Sezar, Oktavian, Trayan, Romul, Alarix, Attila.

Quyidagi tarixiy sanalarda ro‘y bergan voqealar haqida ma’lumot bera oladi:

mil.avv. 1 mingyillik – zardushtiylikning tarqalishi.

mil.avv. IX-VIII asrlarda Avestoning ilk qismi paydo bo‘lgan.

mil.avv. III asrda Zardusht vazlari matnlarining hammasi 21 ta kitobga jamlangan.

mil.avv. VII–VI asrlar – so‘g‘diylar, baqtriyaliklar, xorazimliklar ellatlari hamda sak va massaget qabilalari yashaganlar, qadimgi shaharlarda hunarmandchilik, ishlab chiqarish va savdo rivojlangan.

mil.avv. VII asr – Qadimgi Baqtriya davlatining tashkil topishi.

mil.avv. VII–IVasrlar – Qizilpeta, Afrosiyob, Uzunqir, Yerqo‘rg‘on, Ko‘zaliqir shaharlarining rivojlanishi.

mil.avv. 530-yil – Kir II ning malika To‘maris tomonidan mag‘lubiyatga uchrashi va halok bo‘lishi.

mil.avv. 519-yil – Doro I qo‘shinlarining Shiroq tomonidan mag‘lub qilinishi.

mil.avv. 329-yil – Spitamen tomonidan Zarafshon daryosi qirg‘oqlarida bo‘lgan jangda yunon-makedon qo‘shinlarining tor-mor qilinishi.

ml.avv.. 328-yil – Spitamenning halok bo‘lishi.

ml.avv. 312-yil – Salavka hukmronligining boshlanishi.

ml.avv. 250-yil – Yunon-Baqtriya podsholigining tashkil topishi.

ml.avv. III asr – Qang‘ davlatining tashkil topishi.

ml.avv. III asr – Dovon davlatining tashkil topishi.

ml.avv. III asr – Buyuk Ipak yo‘lining shakllanishi.

ml.avv. 140 yoki 130-yillar – Yunon-Baqtriya davlatining yuechji (kushon)lar tomonidan bosib olinishi.

milodiy II-III asrlar – Xorazmdagi Tuproqqal’a shaharining qurilishi.

305-yil – Xorazm davlati poytaxtining Tuproqqal’adan Katga ko‘chirilishi.

ml.avv. 3 mingyillik – Elam davlatining vujudga kelishi.

miloddan avvalgi 776-yil – Olimpiya o‘yinlarining birinchi bor o‘tkizilishi.

ml.avv. 753-yil – Rimning tashkil topishi.

ml.avv. VIII asrda Midiya qudratli davlatga aylandi.

ml.avv. 621-yil – Drakont qonunlarining qabul qilinishi.

ml.avv. 594-yil – Afinada Solon islohotlarining o‘tkazilishi.

ml.avv. 522-yil – Doro I ga qarshi Frada qo‘zg‘oloni.

ml.avv. 509-yil – Rimda Respublika e’lon qilinishi.

ml.avv. 490–449-yillar – Yunonfors urushlari.

ml.avv. 490-yil – Marafon tekisligidagi jang.

ml.avv. 480-yil – Fermopil jangi (300 spartalik jasorati).

ml.avv. 480-yil – Salamin jangi.

ml.avv. 443–429-yillar – Afinada strateg Perikl hukmronligi.

ml.avv. 338-yil – Xeronya yaqinidagi jang – makedoniyaliklar tomonidan yunonlarning tor-mor qilinishi.

ml.avv. 337-yil – yunon shaharlarining shahardavlatlar Ittifoqiga birlashishi.

ml.avv. 334-yil – Makedoniyalik Aleksandrning Sharqqa yurishi.

ml.avv. 330-yil – Makedoniyalik Aleksandr tomonidan Ahamoniylar saltanatining zabt etilishi.

ml.avv. 329-yil – Makedoniyalik Aleksandr boshchiligidagi yunon-makedonlar tomonidan Maroqandani bosib olinishi.

ml.avv. 216-yil – Kann yaqinida Rim armiyasining tor-mor qilinishi.

I asrda qadimgi Rim tarixchisi Kvint Kursiy Ruf “Aleksandr Makedonskiy tarixi” nomli asar yozgan.

Tarixiy manba va adabiyotlar bilan ishlash kompetensiyasi:

A2

Quyidagi hududlarni xaritadan ko‘rsata oladi:

Qadimgi Xorazm va Baqtriya. Qiziltepa. Yerqo‘rg‘on, Afrosiyob, Ko‘zaliqir, Qadimgi Yunoniston, Afina, Sparta, Ellada, Marafon, Fermopol, Salamin, Makedoniya, Parfenon, Baqtriya, So‘g‘diyona, Qadimgi Xorazm, Qang‘, Dovon, Ko‘zaliqir, Jonbosqal’a, Qo‘yqirilganqal’a, Tuproqqal’a, Kushon, Qadimgi Rim, Italiya, Karfagen.
O‘quvchilarda shakllantiriladigan tayanch kompetensiyalar tizimi:

Kommunikativ kompetensiya:

A2

o‘z fikrini og‘zaki va yozma tarzda aniq va tushunarli bayon qila oladi, mavzudan kelib chiqib, savollarni mantiqan to‘g‘ri qo‘ya oladi va javob beradi;

A2+

ijtimoiy moslashuvchanlik, o‘zaro muloqotda muomala madaniyatiga amal qiladi, jamoaviy hamkorlikda ishlay oladi;

Milliy va umummadaniy kompetensiya:

A2, A2+

umumbashariy ahamiyatga ega bo‘lgan qadriyatlarini (urf-odatlar, marosimlar, milliy madaniy an’analar va h.k.) hurmat qiladi;

o‘zgalarga nisbatan mehr-muruvvat, saxiylik, diniy e’tiqodi, milliy xususiyatlari, an’ana va marosimlarini hurmat qiladi; jamiyatda o‘rnatilgan odob-axloq qoidalariga rioya qiladi;
O‘zini o‘zi rivojlantirish kompetensiyasi:

A2, A2+

shaxs sifatida doimiy ravishda o‘z-o‘zini rivojlantiradi, ma’naviy va intellektual kamolotga intiladi;

o‘z xatti-harakatini adekvat baholaydi, o‘zini nazorat qila oladi, halollik, to‘g‘rilik kabi sifatlarga ega bo‘ladi.

Matematik savodxonlik, fan va texnika yangiliklaridan xabardor bo‘lish hamda foydalanish kompetensiyasi:

A2

tarixda-yil hisobini o‘qiy oladi, tarixiy davrlarga oid chizmalarni o‘qiy oladi, rim raqamida yozilgan raqamlarni o‘qiy oladi.

miloddan avvalgi, era, milodiy-yillar o‘rtasidagi farqlarni matematik amallar bilan yecha oladi.

A2+

hijriy-yilni milodiy-yilga aylantira oladi.

O‘rganish uchun ajratilgan mavzular soni – 48 ta

Ajratilgan soat: (A2+ 68 soat, A2+ 136 soat)

Nazorat ishlari uchun - (A2 2 soat, A2+: 2 soat)

Takrorlash uchun - (A2 8 soat, A2+: 16)

Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati

Каримов И.А. Тарихий хотирасиз келажак йўқ. – Т.: Ўзбекистон, 1998.
Каримов И.А. Ўзбекистон мустақилликка эришиш остонасида. – Т.: Ўзбекистон, 2011. – 440 б.
Karimov I.A. Ona yurtimiz baxt-u istiqboli va buyuk kelajagi yo’lida xizmat qilish – eng оliy saodatdir. – T.: O’zbekiston, 2015.
Mirziyoyev Sh. Qonun ustuvorligi va inson manfaatlarini ta’minlash – yurt taraqqiyoti va xalq farovonligi garovi. – T.: O‘zbekiston, 2017.
Mirziyoyev Sh. Tanqidiy tahlil, qat’iy tartib-intizom va shaxsiy javobgarlik – har bir faoliyatining kundalik qoidasi bo`lishi kerak. – T.: O‘zbekiston, 2017.
Mirziyoyev Sh. Buyuk kelajagimizni mard va oliyjanob xalqimiz bilan birga quramiz. – T.: O‘zbekiston, 2017.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 1997-yil 29-avgustdagi “Ta’lim to’g’risida”gi Qonuni.
O‘zbеkiston Rеspublikasi Prеzidеntining 1997-yil 29-avgustdagi ”Ta'lim to’g’risida”gi qonuni.
O‘zbеkiston Rеspublikasi Vazirlar Mahkamasining 1999-yil 16-avgustdagi “Umumiy o’rta ta'limning davlat ta'lim standartlarini tasdiqlash to’g'risida” gi 390-sonli Qarori.
O‘zbеkiston Rеspublikasi Prеzidеntining 2004-yil 21-maydagi “2004-2009-yillarda maktab ta'limini rivojlantirish umummilliy dasturi to’g’risida” gi Farmoni.
O‘zbеkiston Rеspublikasi Xalq ta'limi vazirli va Oliy va o’rta maxsus ta'lim vazirligining 2010-yil 1 iyuldagi “Umumiy o’rta, o’rta maxsus, kasb-hunar ta'limi muassasalarida o’qitiladigan umumta'lim fanlari hamda oliy ta'limda davom ettiriladigan fanlar dasturlari uzviyligi va uzluksizligini ta'minlash to’g’risida” gi 6G`2G`4G`1-sonli qo’shma hay'at majlisi qarori.
O‘zbеkiston Rеspublikasi Prеzidеntining 2012-yil 10 dеkabrdagi “Chеt tillarini o’rganish tizimini yanada takomilashtirish to’g’risida” gi PP-1875-sonli qarori.
O‘zbеkiston Rеspublikasi Vazirlar Mahkamasining 2013-yil 8-maydagi “Uzluksiz ta'lim tizimining chеt tillar bo’yicha davlat ta'lim standartini tasdiqlash to’g’risida”gi 124-sonli qarori.
O‘zbеkiston Rеspublikasi Vazirlar Mahkamasining 2017-yil 6 aprеldagi “Umumiy o’rta ta'lim va o’rta maxsus, kasb-hunar ta'limining davlat ta'lim standartlarini tasdiqlash to’g’risida”gi 187-son qarori.
O‘zbеkiston Rеspublikasi Vazirlar Mahkamasining 2017-yil 15-martdagi “Umumiy o’rta ta'lim to’g’risidagi Nizomni tasdiqlash haqida” gi 140-sonli qarori.
O’tkazilgan Forum tavsiyalari “Ijtimoiy fanlarni o’qitish va ma'naviy-ma'rifiy ishlarni takomillashtirishda o’quv-tarbiya jarayonining sifat va samaradorligi: muammolar va еchimlar”. 2017-yil. 24-25-mart kunlari.
Тарих ўқитиш методикаси. – T.: TURON- IQBOL, 2001.
Жаҳон тарихининг муҳим саналари. – T.: O‘zbеkiston, 2011.
O‘zbеkiston tarixining muhim sanalari.”O’ZBEKISTON” NMIU, 2012-yil.
O‘zbеkistonda davlat va din munosabatlari: Diniy tashkilotlar, oqimlar, mafkuraviy kurashning dolzarb yo’nalishlari. – “Toshkеnt islom univеrsitеti” nashriyot –matbaa birlashmasi, 2014-yil.
Асқаров А. Ўзбек халқининг келиб чиқиш тарихи. – Т.: O’zbekiston, 2015.
Жўраев Н. Тарих фалсафасининг назарий асослари. – Т.: Маънавият, 2008.
Зиё А. Ўзбек давлатчилиги тарихи (Энг қадимги даврлардан Россия босқинига қадар). – Т.: Шарқ, 2001.
Иброҳимов А. Бизким, ўзбеклар... Миллий давлатчилигимиз асослари ҳақида мулоҳазалар. – Т.: Шарқ, 1999.
Левитин Л. Ўзбекистон тарихий бурилиш палласида. Президент Ислом Каримов тарафдорининг танқидий мулоҳазалари. – Т.: Ўзбекистон, 2001.
Левитин Л., Карлайл С. Ислом Каримов – янги Ўзбекистон Президенти. – Т.: Ўзбекистон, 1996.
Тойнби А. Цивилизация перед судом истории. Сборник. – М.: Рольф, 2002.
Холбоев С. Миллий мустақиллик ва тараққиѐтнинг ўзбек модели (методология, инновация, тарихий таҳлил). – Т.: O’zbekiston, 2015.
Эркаев А. Ўзбекистон йўли (Президент Ислом Каримовнинг ислоҳотлар назарияси ҳақида мулоҳазалар). – Т.: Маънавият, 2011. – 198 б.
Жалолиддин Мангуберди. – Т.: Шарқ, 1999.
Muhammad Ali. Sarbadorlar. – T.: G’afur G’ulom nomidagi nashriyot-matbaa ijodiy uyi, 2009.

Umumiy o‘rta va o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limning umumta’lim fanlari bo‘yicha malaka talablariga asosan umumiy o‘rta ta’lim muassasalarining

10-11-sinflari va o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi muassasalari uchun “Tarix” fanlari bo‘yicha yagona o‘quv dasturlarini ishlab chiqish ishchi guruhi
TARKIBI

TТ/r		F.I.SH	Lavozimi	Imzo
1.		Yaxshiyev Anvar Jo‘raqulovich	O‘zbekiston davlat soliq akademiyasi “O‘zbekiston tarixi” kafedrasi mudiri, t.f.n., dotsent
2.		Zamonov Akbar Turg‘unovich	O‘zbekistonning eng yangi tarixi masalalari bo‘yicha muvofiq-lashtiruvchi metodik markazi bo‘lim boshlig‘i.
3.		Xodjayev Begzod Xudoyberganovich	A.Navoiy nomidagi Toshken davlat o‘zbek tili va adabiyoti universiteti pedagog qadrlarni qayta tayyorlash va ularning malakasini oshirish tarmoq markazi direktori, p.f.d., prof.
4.		Ergashev Shuhrat	Fanlar akademiyasi Tarix instituti katta ilmiy xodimi, t.f.n.
5.		Rajabov Qahramon	Fanlar akademiyasi Tarix instituti loyiha rahbari, t.f.d., prof.
6.		Raximjonov Durbek Obidjonovich	O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi huzuridagi Toshkent Islom universiteti dotsenti, t.f.n
7.		Ismatova Nargiza Qamariddinovna	Respublika ta’lim markazi bo’lim boshlig’i
8.		Abdullayev Jamshid	Toshkent davlat yuridik universiteti huzuridagi akademik litsey tarix fani o’qituvchisi
9.		Safarova Shirin Yarashovna	Respublika ta’lim markazi metodisti
10.		Tojiboyev Husniddin Abdumalikovich	Yakkasaroy tumani 144-sonli umumiy o’rta ta’lim maktabi tarix fani o’qituvchisi
Tarix fani ekspert guruhi tarkibi
11.	Polvonov Jo‘rabek Ne’matovich		O‘zbekiston davlat jismoniy tarbiya institutining tarix fani o‘qituvchisi
22.	Tillaboyev Soyibjon Bakievich		Nizomiy nomidagi TDPU katta o‘qituvchisi
33.	Alimova Mahfuza Faxrutdinovna		O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi huzuridagi Toshkent Islom universiteti katta o’qituv-chisi, t.f.n.
44	Xaydarxon Yuldoshxodjayev		O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi huzuridagi Toshkent Islom universiteti katta ilmiy xodim-izlanuvchisi, t.f.n.
55	Xushvaqova Nigora		Toshkent shahar Uchtepa tumani 74-maktabning tarix fani o`qituvchisi

Yüklə 192,32 Kb.

Dostları ilə paylaş: