TariX-İ qezelbaşAN
Yüklə 0,53 Mb. Pdf görüntüsü
|
vivo TARİX-İ QEZELBAŞAN
44 çıxardıqdan sonra dövlətin işlərini əlində cəmləşdirmişdi. Lakin digər nüfuzlu əmirlər – Köpək Sultan Ustaclu və Çuhə Sultan Təkəlu da hakimiyyətə can atırdı- lar. Div Sultan Çuhə Sultanla birləşib Köpək Sultanı məğlub etmiş, sonra isə özü Çuhə Sultanın təhriki ilə 1527-ci ilin iyul ayında şah tərəfindən öldürülmüşdü. Bundan sonra real hakimiyyət Çuhə Sultanın əlinə keçmişdi.
Əmir Sultan məşhur tarixçi, «Əhsən ət-təvarix» əsərinin müəllifi Həsən bəy Rumlunun babasıdır. 94.
Təbil və bayraq («təbl-o-ələm») hakimiyyət rəmzi idi. 95.
I Sultan Süleymanın İrana ikinci yürüşü 1535-ci ilin yazında olmuşdu. 96.
Dərcəzin (Dərgəzin) Həmədandan şimalda yerləşirdi. 97.
Saucbulaq (Soucbulaq, Souxbulaq) – Urmiya gölünün cənubunda yerləşən indiki Mehabad şəhəri. Pişkildərə, Ərəbsəidi və Simnani kəndləri Qəzvin ətrafında yerləşir. 98.
«Əhsən ət-təvarix»ə görə, bu hadisə 942-ci il rəcəb ayının 20-də (13 yanvar 1536-cı il) olmuşdur. 99.
Mustafa paşa Çavuş (əsl adı Bıyıklı Məhəmməd) Trabzon hakimi idi. Bu döyüşdən sonra Ərzincan osmanlıların əlinə keçdi. 100.
Vəramin – Tehrandan cənub-şərqdə yerləşən şəhər. 101.
Çuxursəd – İ rəvan ətrafında Araz çayı ilə Göyçə gölü arasındakı torpaqlar belə adlanırdı. Səfəvilərin ərazi-inzibati bölgüsünə görə, Çuxursəd bəylərbəyliyi (mərkəzi İrəvan olmaqla) Azərbaycanın dörd əsas bəylərbəyliklərin- dən biri idi.
İskəndər paşa Ərzrum hakimi idi və tez-tez Çuxursədə hücum edirdi. Yalnız 1552-ci ildə qızılbaşlar Şah Təhmasibin oğlu İsmayıl Mirzanın sərkərdəliyi ilə onu qəti məğlubiyyətə uğratdılar. 103.
Aras xan Rumlu 1578-ci ildə Şamaxı yaxınlığında osmanlıların, Krım tatarlarının və yerli qiyamçıların birləşmiş qoşunları ilə qeyri-bərabər döyüşdə əsir düşmüş və edam edilmişdi. 104.
Turşiz şəhəri Məşhəddən cənub-qərbdə yerləşir. 105.
Təkə eli dedikdə, Anadolunun cənubunda Alaniyadan qərbdə və Qocaçaydan şərqdə yerləşən torpaqlar nəzərdə tutulur. 106.
Osmanlı sultanı II Bayəzid (1481 – 1512).
107.
Yekan bəy Təkəlu bir müddət I Şah İsmayılın qorçubaşısı olmuşdur. vivo TARİX-İ QEZELBAŞAN
45 108.
Kəlhor – İ randakı Zohab şəhərindən tutmuş İraqdakı Məndəliyə qədər eyni adlı tayfanın yaşadığı böyük ərazi belə adlanırdı.
Kəndoman – İ sfahanla Xunsar arasında yerləşən kənd. 110.
Hüseyn xan Şamlu Herat hakimi idi və bu ərəfədə özbəklərlə döyüşdə böyük qəhrəmanlıq göstərmişdi. Lakin mühasirədə olduğu zaman Çuhə Sultan Təkəlunun qəsdən kömək göndərmədiyini başa düşüb özbəklərlə danışığa girmiş və öz dəstəsi ilə Şiraza çəkilmişdi, oradan da şahın yanına gəlmişdi.
İmamzadə Səhləli – hazırda Astana adlanan bu qəsəbə Ərak şəhərin- dən 36 km cənubda yerləşir.
Mətndə «Qudur Sultan» getmişdir. 113.
«Afət-e təkəlu» ifadəsi əbcəd hesabı ilə 937-ci ili (1530-31) göstərir. 114.
Üləma bəyin qiyamı 1531-ci ildə olmuşdu. 115.
Üləma bəy Sultan Süleymanın İrana birinci (1534-cü il), ikinci (1535-ci il) və üçüncü (1548-ci il) yürüşlərində iştirak etmişdi. 116.
Şah Təhmasibin oğlu Sultan Məhəmməd Xudabəndə (hakimiyyət illəri: 1577 – 1587). 117.
Qazi xan Təkəlu 1534-cü ildə Sultan Süleymanın İrana birinci hücu- mu zamanı şaha xəyanət edib osmanlıların tərəfinə keçmişdi. 118.
Qazi xan 1540-cı ildə Bakıya hücum edib çətinliklə şəhəri tutmuş, əhalinin bir hissəsini qılıncdan keçirmişdi. 119.
Söhbət Sultan Hüseyn Bayqaranın (1469 – 1506) nəvəsi Məhəmməd Zaman Mirzadan gedir. O, atası Bədiüzzaman Mirza ilə birlikdə özbəklərdən qaçıb I Şah İsmayıla pənah gətirmişdi. Lakin Çaldıran döyüşündən sonra Astrabadı tutub müstəqillikdən dəm vurmağa başlamışdı. 1514-cü il noyabrın 4-də baş vermiş döyüşdə qızılbaş əmirləri onu məğlub etmişdilər və o, Bəlxə qaçmışdı. 120.
1526-cı ildə Səksəncəkdə (Xalxal yaxınlığında yerləşir) rumlu və təkəlu tayfalarının birləşmiş qüvvələri ilə ustaclu tayfası arasında sonuncuların məğlubiyyəti ilə nəticələnən döyüş olmuşdu. Bunun səbəbi həmin tayfaların başçılarının (Div Sultan Rumlu, Çuhə Sultan Təkəlu və Köpək Sultan Ustaclu) vəkillik mənsəbi uğrunda mübarizəsi idi. 121.
Müəllif Ağqoyunlularda olduğu kimi, burada da əvvəlcə Qaraqoyun- lu hökmdarları haqqında danışır, sonra isə ayrı-ayrı tayfalardan və onlardan çıxmış əmirlərdən bəhs edir. Yüklə 0,53 Mb. Dostları ilə paylaş:
|