TariX-İ qezelbaşAN
Yüklə 0,53 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Rumlu tayfası
- Ağacəri tayfası
vivo TARİX-İ QEZELBAŞAN
8
Zeynal xan fərmana görə bir neçə il Herat valisi oldu, lakin o, əraziləri tuta bilmədiyi üçün azad edildi. Bir neçə il Astrabada 17
hakimlik etdi və 934-cü ildə (27.IX.1527 – 14.IX.1528) Firuzguhda 18
özbək Zeynəşlə vuruşub həlak oldu. Bu tayfanın başqa bir böyük əmiri Ağzıvar xandır. Pəhləvanlıqda tayı- bərabəri yox idi, əmrə görə Sam Mirzanın lələsi 19
və Herat hakimi təyin edildi. Hüseyn xanın öldürülməsindən sonra qorxuya düşdü və Sam Mirzanı da götürüb Qəndəhara 20
yollandı və cığatay şahı Baburun oğlu Kamran Mirza 21
ilə döyüşdə həlak oldu. Onun (Ağzıvar xanın) atası Dəmri Sultan Şah Təhmasibin böyük əmir- lərindən idi və Bistamda özbək Übeyd xanla döyüşüb öldürüldü 22 . Bu tayfanın böyük əmirlərindən biri Zeynəddin Sultandır. Uzun illər İsfəraində 23
hakimlik edib Şah Təhmasibin zamanında o diyarda dünyadan köçdü və Pirəli Sultan onun yerinə keçdi.
Başqa biri Vəli Xəlifədir. Bir neçə il Bəhram Mirzanın 24
mülazimi olub axırda Quma 25
hakim təyin edildi və qazaxlarla döyüşdə igidliklər göstərib müqəd- dəs Məşhədin valisi oldu.
Bu tayfanın böyük xanlarından biri Əliqulu xandır. O, Sultan Hüseyn xan ibn Əbdi bəy ibn Durmuş xanın oğludur və II Şah İsmayılın taxta çıxmasından 26
özbək Abdulla xanın Xorasanı tutmasına qədər o, Herat valisi idi. Özbəklər doqquz aydan sonra o çiçəklənən diyarı fəth etdikdə onu tutub öldürdülər 27 .
Və bu tayfanın böyük əmirlərindən biri Hüseyn xandır. O, bir müddət Qum hakimi idi və 1007-ci ildə (4.VIII.1598 – 23.VII.1599) I Şah Abbas Xorasanı azad etdikdə Herat hakimliyini ona tapşırdı və hazırda o, vilayətin valisidir.
Bu tayfanın başqa bir əmiri Əliqulu xandır. Bir müddət Yəzd və Əbərkuh 28 hakimliyi onun öhdəsində idi. Hal-hazırda I Şah Abbasın xidmətində eşikağası mənsəbindədir və Rey torpaqları onun tiyuludur 29 . Daha birisi Qəmbər xanın oğlu Nəcəfqulu xandır ki, hazırda Qain 30
Rumlu tayfası
Bu tayfa Tokat, Sivas, Amasya, Farava, Məşhədvali və sair Rum şəhərlərində yaşayır 31 . Bir hissəsi maldar, bir hissəsi şəhərlidir. Onların böyük əmiri Cahanşah idi. O, Sultan Əbu Səidin qətlindən sonra 32
33
sarayına gəlib əmirlik rütbəsi aldı. vivo TARİX-İ QEZELBAŞAN
9
Başqa bir əmir Hacı Hüseyn bəydir ki, Cahanşahın 34
oğlu Həsənəlinin adından Qəzvin 35
hakimi idi.
Əli bəy Cahanşah (Qaraqoyunlu) zamanında böyük əmir idi. Bayramlu tayfası
Şahəli bəy Cahanşah zamanında böyük əmir idi. Cahanşahın qətlindən sonra (Ağqoyunlu) Həsən padşahın hüzuruna gəlib böyük nüfuz qazandı və Sultan Əbu Səidi tutub gətirəndə Həsən padşah ona Şahəli bəy Bayramidən aşağıda yer verdi.
36
vaxtında böyük əmir idi. Əkrəmi tayfası
(Bu tayfa) iyirmi dörd qoldan ibarətdir. Ördəklu tayfası
Onlardan heç kəs əmirlik etməmişdir. Qaracarlu tayfası
Onlar da əmirlik etməmişlər.
Bu tayfaya «Bayanduri» də deyirlər və onlar 36 il İran torpaqlarında sultanlıq ediblər 37 . Onların padşahları aşağıdakılardır: Həsən padşah, Sultan Xəlil, Yaqub padşah, Baysunqur Mirza, Rüstəm padşah; Əhməd padşah, Məhəmmədi Mirza, Əlvənd padşah, Sultan Murad. Əbu-n-Nəsr Həsən padşah: O, Əli bəy ibn Qara Osmanın oğludur. Bayandur xan ki, bu tayfa özünü onun nəsli hesab edir, Gün xan ibn Oğuz xanın oğludur və Oğuz xan Həsən padşahın əlli birinci babasıdır. O, əslən padşah və padşah oğludur, babası Qara Osman məşhur qəhrəmanlardan olmuşdur. 839-cu ildə (27.VII.1435 – 15.VII.1436) Qara Yusifin oğlu İskəndər Mirza Şahruxun qorxu- vivo TARİX-İ QEZELBAŞAN
10 sundan qaçarkən, Qara Osman onun yolunu kəsib tutmaq istəyirdi 38 . Döyüş zamanı Qara Osman atdan yıxılıb başından ağır yara aldı. Onu Ərzən-ərruma (Ərzruma) apardılar. Səksən yaşı olduğu üçün o (yaradan) öldü və orada dəfn edildi. İskəndər həmin vaxt oranı tutub onu qəbirdən çıxardı, başını kəsib Misirə göndərdi.
Cahanşah (Qaraqoyunlu) gücləndikdən sonra bu fikrə düşdü ki, düşmən xanədanın (Ağqoyunluların) kökünü tamamilə kəssin və buna görə də 872-ci il şəvval ayının 10-da (3.V.1468) Təbrizdən çıxıb Diyarbəkrə tərəf yollandı. Həsən bəy qoşununu topladı və qardaşı Cahangir bəy öz oğulları Murad bəy və İbrahim bəylə ona qoşuldu. Cahanşah Muş düzənliyinə 39
Qəzvin (yaxınlığındakı) Tarom 40
hakimi Qasım Pərvanəcini irəli göndərdi (və o) məğlub oldu. Cahanşah bir neçə gün dayanıb geri qayıtdı. Ağqoyunlu sərkərdələri dedilər ki, o bizə bir ziyan vurmayıb geri döndü, gəlin biz də qayıdaq, Həsən bəy razı olmadı.
Elə ki, Cahanşah o yerdən hərəkət edib Səncəqdə 41
düşərgə saldı, Həsən bəy altı min süvari ilə ordudan ayrılıb vuruş əzminə düşdü. Qaravul 42
xəbər gətirdi ki, Cahanşah ordunu yola salıb yaxın adamları ilə mənzildə yatır. Həsən bəy yola düşdü və onun yatdığı yerə yaxınlaşanda padşaha onun gəlişini xəbər verdilər. Atlara mindilər və düşmənlər bir-birinə qarışdı. Bir nəfər arxadan Cahanşaha çatıb tanımadan ona namərdcəsinə zərbə endirdi. O, fəryad etdi ki: «Məni öldürmə, Həsən bəyin yanına apar, sənə xeyri dəyər!». Lakin o yaradan taqətsiz olduğu üçün (həmin adam onun) başını kəsdi və qorxdu ki, məbada ona bir zərər yetər, ona görə
(heç kimə) heç nə demədi. Nəhayət, axtarıb onun atını və yarağını tanıdılar, başını tapıb Xorasana – Sultan Əbu Səidə göndərdilər 43
və övladları Məhəmmədini və Əbu Yusifi əsir aldılar.
Həsən bəy qayıdıb Amid 44
qışlağına gəldi və yazda Bağdad əhalisinin xahişi ilə oraya getdi, Pir Məhəmməd Alpaut oranın hakimi idi, onu ora (Bağdada) buraxmadı. Həsən bəy qırx günlük mühasirədən sonra Azərbaycana qoşun çəkdi və Xoyda Həsənəlinin 45
qoşunu vəlvələyə düşdü və onun bir sıra əmirləri, o cümlədən, Şahmənsur, Şahsuvar bəy və Əmir İbrahimşah Həsən bəyin tərəfinə keçdilər.
Bu zaman Əmir Məzid Ərğun Sultan Əbu Səid tərəfindən Təbrizin darğası təyin edilmişdi.
Həsən bəy oradan Naxçıvana getdi və Sultan Əbu Səid Miyanədən Qara- bağa yollandı. Həsən bəy dəfələrlə elçi göndərib itaətini bildirdi, (amma) faydası olmadı. Cığatay ordusu Mahmudabad 46
Yüklə 0,53 Mb. Dostları ilə paylaş:
|