Tarkib: Soliq-byudjet siyosati qanday ishlaydiBalans qonuniIqtisodni buzish kerak bo’lgandaSoliq-byudjet siyosati kimga ta’sir qiladi



Yüklə 15,42 Kb.
tarix30.04.2022
ölçüsü15,42 Kb.
#86273
Hujjat (2)


Tarkib:Soliq-byudjet siyosati qanday ishlaydiBalans qonuniIqtisodni buzish kerak bo’lgandaSoliq-byudjet siyosati kimga ta’sir qiladi?Pastki chiziq

Soliq-byudjet siyosati hukumatning iqtisodiyotni nazorat qilish va ta’sir qilish uchun xarajatlar darajasi va soliq stavkalarini to’g’irlash vositasidir. Bu pul-kredit siyosatining asosiy strategiyasidir va u orqali markaziy bank mamlakat pul massasiga ta’sir qiladi. Ushbu ikkita siyosat turli xil kombinatsiyalarda mamlakatning iqtisodiy maqsadlarini aniqlash uchun ishlatiladi. Bu erda fiskal siyosat qanday ishlaydi, uni qanday monitoring qilish kerak va uning amalga oshirilishi iqtisodiyotdagi turli odamlarga qanday ta’sir qilishi mumkinligi ko’rib chiqilgan.

1929 yil 29 oktyabrdan davom etgan Buyuk Depressiyadan oldin, Amerikaning Ikkinchi Jahon urushiga kirishidan oldin, hukumatning iqtisodiyotga bo’lgan munosabati lissez-faire edi. Ikkinchi Jahon Urushidan so’ng hukumat ishsizlik, ishbilarmonlik sikllari, inflyatsiya va pul narxlarini tartibga solish uchun iqtisodiyotda faol rol o’ynashi kerakligi aniqlandi. Pul-kredit va soliq-byudjet siyosatining aralashmasidan foydalangan holda (ma’lum davrda hokimiyat tepasida turganlarning siyosiy yo’nalishlari va falsafalariga qarab, bitta siyosat boshqasidan ustun bo’lishi mumkin) hukumat iqtisodiy hodisalarni boshqarishi mumkin.

Kalitlarni qabul qilishSoliq-byudjet siyosati hukumatning iqtisodiyotni nazorat qilish va ta’sir qilish uchun xarajatlar darajasi va soliq stavkalarini to’g’irlash vositasidir.Bu pul-kredit siyosatining asosiy strategiyasidir va u orqali markaziy bank mamlakat pul massasiga ta’sir qiladi.Pul-kredit va soliq-byudjet siyosatining aralashmasidan foydalangan holda hukumatlar iqtisodiy hodisalarni boshqarishi mumkin.Soliq-byudjet siyosati qanday ishlaydi

Fiskal siyosat Britaniyalik iqtisodchi Jon Maynard Keynsning nazariyalariga asoslanadi. Keynesian iqtisodiyoti deb ham nomlanuvchi ushbu nazariya asosan hukumatlar soliq va davlat xarajatlarini ko’paytirish yoki kamaytirish orqali makroiqtisodiy samaradorlik darajalariga ta’sir qilishi mumkinligini ta’kidlaydi. Bu ta’sir, o’z navbatida, inflyatsiyani (odatda 2% dan 3% gacha sog’lom deb hisoblanadi) pasaytiradi, bandlikni oshiradi va pulning sog’lom qiymatini saqlab qoladi. Soliq-byudjet siyosati mamlakat iqtisodiyotini boshqarishda juda muhim rol o’ynaydi. Masalan, 2012 yilda ko’pchilik moliyaviy jarlik, bir vaqtning o’zida soliq stavkalari oshishi va davlat xarajatlarining qisqarishi AQSh iqtisodini tanazzulga qaytaradi deb xavotirda edi. AQSh Kongressi ushbu muammoning oldini oldi, 2013 yil 1 yanvarda Amerikaning Soliq to’lovchilariga yordam berish to’g’risidagi qonunini qabul qildi.

2:00Soliq-byudjet siyosatiBalans qonuni

G’oya soliq stavkalari va davlat xarajatlari o’rtasidagi muvozanatni topishdir. Masalan, xarajatlarni ko’paytirish yoki soliqlarni pasaytirish orqali turg’un iqtisodiyotni rag’batlantirish, shuningdek fiskal siyosat deb nomlanuvchi inflyatsiyaning ko’tarilishiga olib keladi. Buning sababi, iqtisodiyotdagi pul miqdorining ko’payishi va iste’mol talabining ortishi pulning qiymatining pasayishiga olib kelishi mumkin, ya’ni qiymat o’zgarmagan narsani sotib olish uchun ko’proq pul sarflanishi kerak.

Aytaylik, iqtisodiyot sustlashdi. Ishsizlik darajasi ko’tarildi, iste’molchilarning xarajatlari pasaymoqda va korxonalar katta foyda ko’rmayapti. Hukumat soliqlarni pasaytirish yo’li bilan iqtisodiyotning dvigatelini yoqish to’g’risida qaror qabul qilishi mumkin, bu esa iste’molchilarga bozorda xizmatlarni sotib olish (masalan, yo’llar yoki maktablar qurish) ko’rinishida davlat xarajatlarini ko’paytirishga imkon beradi. Bunday xizmatlarga haq to’lash bilan hukumat ish o’rinlari va ish haqini yaratadi, bu esa o’z navbatida iqtisodiyotga kirib boradi. Soliqni pasaytirish va davlat xarajatlarini ko’paytirish orqali iqtisodiyotga pul kiritish “nasosni tayyorlash” deb ham nomlanadi. Bu orada umumiy ishsizlik darajasi pasayadi.

Iqtisodiyotda ko’proq pul va soliqlarni kam to’lashi bilan iste’molchilar tovarlari va xizmatlariga bo’lgan talab ortadi. Bu, o’z navbatida, biznesni qayta tiklaydi va tsiklni turg’un holatdan faolga aylantiradi.

Ammo, agar bu jarayonda hech qanday burilishlar bo’lmasa, iqtisodiy samaradorlikning o’sishi juda nozik chiziqdan o’tib, bozorda juda ko’p pul olib kelishi mumkin. Ushbu taklifning oshishi narxlarni ko’tarish paytida pulning qiymatini pasaytiradi (iste’mol tovarlariga talab o’sishi sababli). Demak, inflyatsiya o’rtacha darajadan yuqori.

Shu sababli, faqat soliq-byudjet siyosati yordamida iqtisodiyotni to’g’irlash iqtisodiy maqsadlarga erishish uchun qiyin, ammo mumkin emas bo’lsa ham mumkin.

Agar diqqat bilan kuzatilmasa, samarali iqtisodiyot va inflyatsiya yuqtirgan iqtisodiyot o’rtasidagi chiziq osongina xiralashishi mumkin.

Iqtisodni buzish kerak bo’lganda

Inflyatsiya juda kuchli bo’lganda, iqtisodiyotning pasayishi talab qilinishi mumkin. Bunday vaziyatda hukumat soliq siyosatidan soliqlarni iqtisodiyotdan olib chiqib ketish uchun foydalanishi mumkin. Soliq-byudjet siyosati, shuningdek, davlat xarajatlarining kamayishini va shu bilan muomaladagi pullarning pasayishini talab qilishi mumkin. Albatta, bunday siyosatning mumkin bo’lgan salbiy oqibatlari, kelajakda sust iqtisodiyot va yuqori ishsizlik darajasi bo’lishi mumkin. Shunday bo’lsa-da, ushbu jarayon hukumatning soliq-byudjet siyosatini biznes tsikllarini tugatish maqsadida sarf-xarajatlar va soliqlarni tartibga solish uchun ishlatgan holda davom etmoqda.

Soliq-byudjet siyosati kimga ta’sir qiladi?

Afsuski, har qanday soliq siyosatining ta’siri hamma uchun bir xil emas. Siyosatchilarning siyosiy yo’nalishlari va maqsadlariga qarab soliqlarni qisqartirish odatda eng katta iqtisodiy guruh bo’lgan o’rta sinfga ta’sir qilishi mumkin. Iqtisodiy tanazzul va soliqlarning oshishi sharoitida aynan o’sha guruh badavlat yuqori sinfga qaraganda ko’proq soliq to’lashga majbur bo’lishi mumkin.

Shunga o’xshab, hukumat o’z xarajatlarini tartibga solishga qaror qilganda, uning siyosati faqat ma’lum bir odamlar guruhiga ta’sir qilishi mumkin. Masalan, yangi ko’prikni qurish qarori yuzlab qurilish ishchilariga ish va ko’proq daromad keltiradi. Boshqa tomondan, yangi kosmik kemani qurishga pul sarflash to’g’risida qaror qabul qilish, ishchilarning umumiy bandligini oshirish uchun ko’p ish olib bora olmaydigan ixtisoslashgan mutaxassislar soniga ega.

Bozorlar ham soliq-byudjet siyosatiga munosabat bildirmoqda. 2017 yil 21 dekabrda Trump ma’muriyatining 1.5 trln AQSh dollarlik soliq to’g’risidagi qonun hujjati, Soliqni qisqartirish va ishlarni to’lash to’g’risidagi qonuni qabul qilinganidan keyin uch kun ichida birinchi marta Dow Jones sanoat o’rtacha ko’rsatkichi 99 punktni yoki 0,4% ni tashkil qildi. S&P 500 indeksi 0,25% ga o’sdi, Nasdaq kompozit indeksi 0,14% ga ko’tarildi.

Soliq kapital ta’mirlanishi federal kamomadni kelgusi 10 yil ichida yuzlab milliard dollarga va ehtimol 2 trillion dollarga ko’paytirishi taxmin qilinmoqda.Hisob-kitoblar qonunning iqtisodiy o’sishi haqida taxminlariga qarab o’zgaradi. Qonunda korporativ soliq stavkalari doimiy ravishda 21% miqdorida yagona soliq stavkasini yaratish yo’li bilan qisqartiriladi va korporativ alternativa minimal soliqqa tortiladi.

Shuningdek, qonun shaxsiy daromad solig’i ettita qavsining hozirgi tuzilishini saqlab qoladi, lekin aksariyat hollarda stavkalarni pasaytiradi: yuqori stavka 39,6% dan 37% gacha, 33% qavs 32% gacha, 28% qavs 24 dan 24 gacha. %, 25% qavs 22% gacha va 15% qavs 12% gacha. Eng past qavs 10% da qoladi, 35% qavs ham o’zgarishsiz qoladi. Ushbu o’zgartirishlar 2025 yildan keyin muddati tugash uchun belgilanadi.

Pastki chiziq

Siyosatchilar oldida turgan eng katta to’siqlardan biri bu hukumatning iqtisodiyotga qanchalik aralashishi kerakligini hal qilishdir. Darhaqiqat, yillar davomida hukumat tomonidan turli darajadagi aralashuvlar mavjud edi. Ammo aksariyat hollarda aholining iqtisodiy farovonligi bog’liq bo’lgan faol iqtisodiyotni qo’llab-quvvatlash uchun davlatning ishtiroki zarur deb qabul qilinadi.



Moliya

MaqolaBitcoin yaratish uchun qancha kuch sarflanadi



Keyingi MaqolaETF ning sizning portfelingizga foyda keltirishi uchun 9 ta sabab
Yüklə 15,42 Kb.

Dostları ilə paylaş:




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə