TarġXĠ 1941-2002-ci illər yeddġ CĠlddə



Yüklə 15,93 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə7/219
tarix28.06.2018
ölçüsü15,93 Mb.
#52003
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   219

18 

 

cü  ildən  respublika  əkin  sahələrində  azərbaycanlılarla  birgə  Ukrayna  və  Şimali 



Qafqazdan köçürülmüş əkinçilər də çalışırdılar. 

Kənd təsərrüfatı üzrə çöl işlərinə qulluqçular, məktəblilər, texnikumların və 

ali  məktəblərin  tələbələri  cəlb  olunurdular.  Bir  çox  rayonlarda  kolxozlar  daxili 

torpaq  və  toxum  ehtiyatları  hesabına  əkin  sahələrini  10-15  faiz  genişləndirdi. 

Kolxoz  və  sovxozlarda  "Cəbhəyə  və  ölkəyə  daha  çox  çörək,  ət  və  sənaye  üçün 

xammal  verək!"  şüarı  altında  staxanovçular  və  kənd  təsərrüfatı  qabaqcılları 

hərəkatı  geniş  vüsət  aldı.  1941-ci  il  dekabrın  1-nə  Azərbaycan  kolxozçuları 

Müdafiə Fonduna 2850 baş iribuynuzlu və 23120 baş xırdabuynuzlu heyvan, 1079 

baş donuz, 10640 sentner taxıl, 36140 litr süd, 20439 kiloqram yağ, 130 ton kartof, 

194 ton göyərti, 62200 ədəd yumurta və digər məhsullar verdilər.

75

 

1942-ci  ildə  "Yüksək  məhsul  -  cəbhəyə  köməyin  əsasıdır"  çağırışı  ilə 



çalışan əməkçilər kənd təsərrüfatı məhsulları tədarükündə mühüm nailiyyətlər əldə 

etdilər.  Əkin  sahəsi  1941-ci  ilə  nisbətən  15  min  hektar  artdı.  1095,8  min  hektar 

əkin  sahəsinin  852  min  hektarı  taxıl  əkininə  ayrıldı.

76

  1942-ci  ildə  Azərbaycan 



kolxoz və sovxozları dövlətə 1941-ci ildən 2583934 pud artıq taxıl, 282962 pud ət, 

210012  pud  göyərti,  40965  pud  yun,  habelə  kolxozlar  1943-cü  ilin  planları 

hesabına 440060 pud ot, 8211 pud yağ, 8 pud pendir, 29699 pud yun, 59755 pud ot 

və s. təhvil verdi.

77

 

1943-cü  ildə  Azərbaycanın  sənaye  müəssisələri  kənd  təsərrüfatı  üçün 



texnika və avadanlıq istehsalını artırdı. DMK-nın qərarı ilə Ukraynadan və Şimali 

Qafqazdan  kənd  təsərrüfatı  maşınları  zavodlarının  köçürülməsi  hesabına  hələ 

1942-ci  ildə  Gəncədə  kənd  təsərrüfatı  maşınlarını  təmir  və  onlar  üçün  ehtiyat 

hissələri istehsal edən zavod yaradılmışdı.

78

 Bakının maşınqayırma zavodları MTS-



lər üzərində hamiliyi genişləndirdilər. Təkcə 1943-cü ilin birinci yarısında Bakıdan 

kəndlərdə işləməyə 200-dən artıq ixtisaslı fəhlə göndərildi.

79

 

Kənd təsərrüfatı maşınlarını təmir etməkdə böyük uğurlar qazanmış Kalinin 



adına zavodun kollektivi 1943-cü ildə Ümumittifaq sosializm yarışında birinci yeri 

tutdu və ona ÜİHİMŞ-nin və SSRİ Əkinçilik Xalq Komissarlığının Keçici bayrağı 

və pul mükafatı verildi. 

1943-cü  ildə  Azərbaycanın  kənd  zəhmətkeşləri  dövlətə  plandan  əlavə  1 

milyon pud taxıl, 21,5 min pud ət, 48 min pud  tərəvəz, 2,2 min pud yun verdilər. 

Heyvandarlığın  inkişaf  planı  iribuynuzlu  heyvanlar  üzrə  106,3  faiz,  qoyun  və 

keçilər  üzrə  124  faiz,  donuzlar  üzrə  118  faiz  yerinə  yetirildi.  1943-cü  ildə 

Azərbaycan  kolxozçularının  qəhrəman  əməyi  hökumət  tərəfindən  yüksək 

qiymətləndirildi, kənd təsərrüfatında çalışan 485 nəfər SSRİ-nin orden və medalları 

ilə təltif olundu.

80

 Respublika kəndliləri 1944-cü ildə mühüm uğurlar qazandılar. 



Müharibənin  çətinliklərinə  baxmayaraq,  maldarlığın  inkişafı  dayanmadı, 

kolxoz  sürüləri  1940-cı  ilə  nisbətən  bir  milyon  baş  çoxaldı,  heyvandarlıq 




19 

 

məhsulları istehsalı artdı. Müharibə illərində heyvandarlığın inkişafında qazandığı 



müvəffəqiyyətlərə  görə  Azərbaycan  SSR  dörd  dəfə  Dövlət  Müdafiə  Komitəsinin 

Qırmızı bayrağını almış, 45 min zəhmətkeş orden və medallarla təltif edilmişdi.

81

 

Hərbi  şəraitin  tələbi  əsasında  nəqliyyatın  işi  yenidən  quruldu.  Hərbi 



hissələrin  hərəkəti,  onlara  silah,  sursat,  ərzaq  daşınması,  habelə  əhalinin, 

müəssisələrin köçürülməsi, sənayenin xammala tələbatının ödənilməsi nəqliyyatın 

ahəngdar işləməsi sayəsində vaxtında təmin olunurdu. 

Respublika  dəmir  yollarında  qatarların  müntəzəm  hərəkətini  təşkil  etmək 

məqsədilə 1941-ci il iyunun 24-dən xüsusi hərbi cədvəl tətbiq olunmuş, vağzalların 

hava hücumundan müdafiəsi,

82

 işıq və səs siqnalları olmayan xüsusi qatarlar təşkil 



edilmiş, sərnişin vaqonları hərbi-sanitar vaqonlarına çevrilmişdi.

83

 Bakı dəmir yolu 



əsasən  yanacaq  daşınması  ilə  məşğul  idi;  1941-ci  ilin  iyul  ayında  1560  sistern 

daşınmışdısa, avqustda bunun sayı 2325-ə çatmışdı.

84

 

1941-ci  ilin  avqustundan  Bakı  dəmir  yolu  şəbəkəsinə  Rostov,  Xarkov, 



Odessa, Taqanroq, Novorossiysk və  digər şəhərlərin 450-dən çox  müəssisəsindən 

köçürülmə yüklər daxil olmuşdu.

85

 

Faşist  Almaniyasına  qarşı  mübarizədə  SSRİ  ilə  birgə  əməkdaşlığa  dair 



1941-ci  il  oktyabrın  1-də  bağlanmış  üçtərəfli  sazişlə,  habelə  ABŞ-ın  "Lend-Liz" 

kredit  və  icarə  haqqında  qanununun  həmin  ilin  noyabrında  SSRİ-yə  də  şamil 

edilməsi  ilə  bağlı  Böyük  Britaniya  və  ABŞ  İran  körfəzi,  habelə  İran  ərazisindəki 

dəmir  yolları,  sonra  isə  quru  və  dəniz  yolları  vasitəsilə  müxtəlif  təyinatlı  yüklər 

göndərməyə  başlamışdılar.  Müharibə  illərində  ABŞ  və  İngiltərədən,  sonralar  isə 

Kanadadan SSRİ-yə 400  min avtomobil,  2,6  mln ton  neft  və  neft  məhsulları,  9,6 

min  top,  10,8  min  tank  və  18,7  min  təyyarə  göndərmişdilər  ki,  bunlar  da 

Azərbaycan dəmir yolu nəqliyyatı vasitəsilə təyinat yerlərinə çatdırılmışdı.

86

 Hərbi 


yüklərin  daşınması  üzrə  işlərə  rəhbərlik  edənlərdən  biri  də  azərbaycanlı  general-

mayor Ə.M.Əzizbəyov idi.

87

 

1941-ci  ilin  noyabrında  DMK-nın  göstərişi  əsasında  Qroznı  neft  sənayesi 



zavodları da Bakı limanı vasitəsilə ölkənin şərq rayonlarına göndərilirdi. Osipenko, 

Mariupol  və  başqa  sənaye  şəhərlərindən  köçürülən  sənaye  müəssisələrinin 

avadanlıqları  da  Bakıdan  keçirdi.  Azərbaycan  dəmir  yolu  cəbhəni  yanacaq  və 

döyüş  ləvazimatı  ilə  təchiz  edən  xətlərdən  idi.  Azərbaycan  dəmiryolçuları  1500 

parovoz  təmir  edərək,  ölkənin  müxtəlif  dəmir  yolu  xətlərinə  göndərmiş,  o 

cümlədən  təmir  olunmuş  925  parovoz  Xəzər  dənizi  vasitəsilə  şərqə  yola 

salınmışdı.

88

 



Azərbaycanda  yeni  dəmir  yol  xətləri  çəkilir,  əlavə  ikinci  yollar  inşa 

edilirdi.

89

 Culfa-Mincivan dəmir yolu yenidən qurulmuş, Osmanlı -Astara, Salyan-



Neftçala,  Papanino-Ağcaqabul  yolu  çəkilmiş,  Yevlax-Stepanakert  darxətli 

dəmiryol hissəsi inşa olunmuş,  Bakı və Biləcəri stansiyalarında dairəvi dəmir yol 




Yüklə 15,93 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   219




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə