Tasdiqla yman

sharga esa 11° kirib boradi.
0 ‘rganish tarixi. 
Y evrosiyo eng qadim gi sivilizatsiya m arkazi 
hisoblanadi. Jum ladan. qadim gi Vaviloniya, H indiston, Xitoy, Isroil, 
Gretsiya hududida m adaniyat bir necha ming yilliklar avval rivojlangan. 
Dastlabki geografik xaritalar, globuslar ham shu hududda kashf etilgan. 
Eratosfen va Ptolem ey tuzgan xaritalarda Yevrosiyo va Shim oliy Afrika 
aks ettirilgan. M aterik to ‘g‘risidagi dastlabki geografik m a’lum otlar 
qadimgi faylasuf, tabiatshunos allom alardan G erodot (er. av. 4 8 5 -4 2 5 - 
yillar), G eraklit (er.av. IV asr), Strabon, A flotun (A ristotel), Ptolem ey 
va boshqalarning asarlarida berilgan.
Yevrosiyoning ichki o ik a la ri tabiatini o 'rg a n ish d a o ‘rta osiyolik 
geograf olim larning xizm atlari ju d a katta. O lrta Osiyo va Arab geogra- 
fiyasiga asos solgan M uham m ad ibn M uso al-X orazm iyning (780— 
847- y.) xizm atini alohida ta ’kidlash lozim . X orazm iy ilmiy faoliyati 
davom ida tabiiy fanlarni rivojlantirishga, tabiatni o ‘rganishga alohida 
e ’tib o r bergan. U ning b o sh ch ilig id a 70 ga yaqin o lim lar „Jahon 
xaritalari“ ni tuzishgan. Bu xaritalar asosida X orazm iy „K itob surat al- 
arz“ (Y erning surati) kitobini yozgan. Kitobga o ‘nlab xaritalar va 
ularning izohi ilova qilingan. Ko‘plab geografik obyektlarga tavsif berib, 
koordinatalarini o ‘lchagan va Y er kurrasining kattaligini aniqlagan.
Abu Rayhon Beruniy (973 —1048- y.) H indistonda yashagan davrida 
o ‘lkaning daryolari, tog‘lari, o ‘simlik va hayvonot olamini batafsil o ‘rganib, 
,.Hindiston“ asarini yaratdi. U Amudaryo misolida „daryolar keltirayotgan 
tog‘ jinslarim .i massasi (katta-kichskligi) suv oqim ining te/ligiga to ‘g‘ri 
p ro porsional1 ikanligini aniqladi. Bu, keyinchalik, 
Beruniy qonuni
deb 
aytiladigan b o ld i. Beruniy Qoraqum va Qizilqum hududlarining paydo 
bo clishini. m ateriklarning siliish g‘ovasini birinchilardan bo ‘lib avtean.