Tashkent university of information technologies named after muhammad al-kharezmi independent work

RIGHT(qator, miqdor) - qatorning o’ng tomonidan, ko’rsatilganmiqdordagi belgilrni qaytaradi;

LOWER(qator) – ko’rsatilgan qator belgilarini kichik harflarga o’tkazadi;

UPPER(qator) - ko’rsatilgan qator belgilarini katta harflarga o’tkazadi; STR(son) – son qiymatini belgi formatiga konvertirlashni amalga oshiradi;

SUBSTRING(qator,indeks, uzunlik) – qator uchun ko’rsatilgan uzunlikdagi qator qismini, aniqlashtirilgan indeksdan boshlab qaytaradi.

Tizim funksiyalari:

GETDATE() –tizim faol sanasini qaytaradi;

ISDATE(qator) – qatorning ko’rsatilgan sana formatiga moslini aniqlaydi;

DAY(sana) – ko’rsatilgan sana raqamini qaytaradi;

MONTH(sana) – ko’rsatilgan sanadagi oy raqamini qaytaradi; YEAR(sana) – ko’rsatilgan yil raqamini qaytaradi; DATAADD(tur,raqam,sana) – sanaga ko’rsatilgan tur birligidagi raqamni qo’sadi (yil, oy, kun, saot va boshqalar).

Xavfsizlik tizimi funksiyalari:

SQL muhitida foydalanuvchilarning ma’lumotlarga nisbatan xavfsizligini ta’minlash uchun bir qancha funksiyalar mavjud. Shulardan asosiylarini ko’rib o’tamiz.

SQL Serverda xavfsizlikni o’rnatish uchun quyidagi funksiyalar ishlatiladi:

• GRANT - ob’yekt uchun bajarilshi mumkin bo’lgan vazifalarni, buyruq orqali bajarishga ruxsat berishni o’rnatadi;

• REVOKE – ob’yekt va buyruqlar uchun o’rnatilgan imtiyozlarni bekor qiladi;

• DENY – ob’yekt bilan har qanday amal bajarishni taqiqlaydi (shunu

aytish kerakki, REVOKE buyrig’i faqat imtiyozlarni olib tashlayi). Foydalanuvchiga ruxsat olish funktaiyalarini quyidagi buyruqlar amalga

oshiradi:

CREATE DATABASE — ma’lumotlar bazasini yaratish huquqi;

CREATE DEFAULT — jadval ustunlari uchun standart qiymatlarni o’rnatish huquqi;

CREATE PROCEDURE — saqlanadigan protseduralarni yaratish huqiqi;

CREATE ROLE — jadval ustunlari uchun qoidalarni o’ranish huquqi; CREATE TABLE — jadvallarni yaratish huquqi;

CREATE VIEW — ob’ekt tasvirlarini yaratish huquqi;

BACKUP DATABASE — zahira nusxalarni yaratish huquqi;

BACKUP TRANSACTION — tranzaktsiyalar zaxira nusxasini yaratish huquqi.

Ishni bajarish tartibi

1 . SUM() funksiyasi

2. AVG() funksiyasi





3 . MIN() funksiyasi



4 . MAX() funksiyasi



5 .COUNT() funksiyasi





6. RAND() funksiyasi



7. SQRT() funksiyasi




XULOSA
Yuqorida keltirilgan mustaqil ish orqali biz, ma’lumotlar va ma’lumotlar bazasi tushunchari haqida bilib oldik, ma’lumotlar bazasini loyihaladik, mohiyat-aloqa diagrammalarini o’rgandik va yasadik. Yana relyatsion ma’lumotlar bazasi va uni lohiyalash haqida ham bilib oldik.
SQL tili ma’lumotlar bazasi bilan ishlovchi qulay til bo’lib, ma’lumotlarni bazada jadval ko’rinishiga keltirishda asosiy ahamiyatga ega til. SQL orqali ko’plab imkoniyatlarga ega bo’lamiz, jadvallar yaratish, o’zgartirish va o’chirish kabi.
Ma’lumotlarni tanlash va ular ustida amallarni ko’rib chiqdik, DML komandalaridan foydalanishni o’rgandik va shu orqali relyatsion ma’lumotlar bazasida ishlash ko’nikmasini hosil qildik.

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR

1. 
   Universitet o’quv dasturi
   
2. 
   Internet sahifalari